Haber: MINE TUDUK - mine.tuduk@radikal.com.tr / Arsivi
Halk arasinda seker hastaligi olarak bilinen diyabet, uzmanlar tarafindan 21. yüzyilin en sinsi hastaligi olarak niteleniyor. Diyabet, dünyada ve ülkemizde hizla yayiliyor. Birlesmis Milletler 'in (BM), dünya genelinde bu hastaliga dikkat çekmek için 14 Kasim'i Dünya Diyabet Günü ilan etmesi de konunun hassasiyetini gösteriyor. Uzmanlar, Türkiye 'de son 10 yilda diyabetli hasta sayisinin yüzde 100 artis gösterdigine, 2012 itibariyle Türkiye'de 10 milyon (6 milyonu tespit edilmis, 4 milyonu gizli seker) civarinda diyabet hastasi olduguna dikkat çekiyor. Türkiye Diyabet Vakfi (TDV) Baskani Prof. Dr. Temel Yilmaz, obezite, hareketsizlik ve yanlis beslenmeye bagli olarak yetiskinlerin yani sira, çocuk ve gençlerde de diyabet patlamasinin yasandigini söyledi.
Belirtileri bilinmiyor
Türkiye genelinde yaptiklari diyabet arastirmasinin çarpici sonuçlarini ilk kez Radikal 'e anlatan Prof. Yilmaz'in verdigi bilgilere göre Türk halkinin yüzde 63'ü diyabetin asiri susama, sik idrara çikma, yorgunluk, açiklanamayan kilo kaybi, tekrarlayan enfeksiyonlar, bulanik görme ve yaralarin geç iyilesmesi gibi belirtilerini bilmiyor. Bilgisayar ve TV karsisinda çok fazla zaman geçiriyor, spor yapmiyor. Lahmacun, dürüm ve ekmek arasi döner gibi geleneksel lezzetlerimiz diyabete davetiye çikarirken, hastalik Güneydogu Anadolu mutfaginin hakim oldugu G.Antep, K.Maras, Adana ve Malatya'da daha sik görülüyor.
TDV, Türkiye'nin tüm bölgelerini kapsayan ve 1000 kisi üzerinde yaptigi arastirmada, katilimcilara diyabetle ilgili temel bazi sorular yöneltti. "Diyabet belirtileri nedir? Hangi organla direkt ilgilidir? Normal kan sekeri degeri kaçtir" türünden bu sorulara, Türk halkinin yüzde
37'si dogru yanit verdi
Prof. Dr. Temel Yilmaz, "Türk halkinin yüzde 63'ü diyabet hastaliginin belirtilerini bile bilmiyor. Bu, çok düsündürücü bir sonuç. Diyabet, damarlari hizla harap eden ciddi bir hastaliktir. Ayrica yüksek tansiyon, kalp krizi, felç, körlük, damar tikanikligi ve böbrek yetmezliginin de bir numarali nedenidir" dedi.
Diyabetten korunmanin püf noktalari
Kan sekerini aniden yükseltmeyen ve bol lif içeren sebze, meyve ve tahildan zengin besinler tüketmek. Üç ana, üç ara ögün olmak üzere azar azar yemek.
Günde 8-10 bin adim atmak. (Bu da orta tempoyla yaklasik 40-45 dakika yürüyüse denk geliyor)
Stresli bir hayat ve fast food tarzi beslenme en önemli risk faktörleri arasinda.
Kan sekerini en çok yükselten gidalar toz seker ve beyaz unlu mamuller. Bir simit, kan sekerini aninda 300'e çikariyor.
Bulgur ve bugday kan sekerini yavas yavas yükselten glisemik endeksi düsük gidalar. Pirinç pilavi yerine bulgur pilavi ya da bugday salatasi tercih edilmeli.
Beyaz ekmek yerine ise mutlaka çavdar, kepek, yulafli olan tam tahilli ekmek çesitleri tüketilmeli.
Çay-kahveye seker yerine tarçin, kan sekerini biraz kontrol altina alabiliyor.
Son arastirmalar, diyabetlilerin temkinli yaklastigi havucu akladi; bilinenin aksine çig havuç kan sekerini yükseltmiyor. Seker hastalari özellikle havuç salatasini istedigi kadar yiyebilir.