Haber: ÖMER ERBIL - omer.erbil@radikal.com.tr / Arsivi
Yenikapi'dan sonra Pendik'te de 8 bin 500 yillik neolitik dönem (Tas Devri) insaninin izleri bulundu.Istanbul 'un bu en eski yerlileri Pendik'de köy kurmus. Kazi alaninda evlerin temelleri, çöp kuyulari, mezarlar, kemik kasik, igne, balta gibi aletler ortaya çikarildi. Arkeologlar simdi Yenikapi sakinleri ile Pendik'te oturanlar arasinda akrabalik olup olmadigini arastiriyor. Mezarlari ve arkeolojik alani Radikalve CNNTürk ilk defa görüntüledi.
Marmaray Projesi Gebze-Haydarpasa hatti Pendik mevkiinde Istanbul Arkeoloji Müzesi denetiminde kazilar sürüyor. Il Kültür Turizm Müdürü Prof. Dr. Ahmet Emre Bilgili, 'Istanbul'un tarihinin binlerce yil geriye gitmesinin büyük bir sevince neden oldugunu, neolitik dönem için yeni bir müze ihtiyaci dogdugunu' söyledi.
Istanbul'un tarihi her yeni kaziyla biraz daha geriye gidiyor. Marmaray Pendik – Gebze hattinda tren yolunun genislemesi çalismalari sirasinda arkeologlar neolitik dönemden bir köye rastladi. Günümüzden 8 bin 500 yil öncesinin evlerinin temelleri, yaninda çöp çukuru ile mezarlar birlikte ortaya çikarildi.
Evlerin altina geçirgenligi saglamasi için midye kabuklari yerlestirildigi görüldü. Çöp çukurunda da çok sayida deniz mahsulleri tükettikleri belirlendi. Pendik'te daha önce Yenikapi'da benzer örneklerine rastlanan 32 neolitik dönem mezari da ortaya çikarildi.
Igneler, havanlar, baltalar
Ölülerin ana rahmindeki gibi ayaklari büzülmüs pozisyonda (hocker) gömüldügü mezarlarda çok sayida kullanim esyasi da bulundu. El baltalari, kemik kasik, deri dikmeye yarayan kemik igne, arpa ve bugday dövmek için havan, ögütme tasi, çakmak taslari, obsidyen kesici aletler, Bizans dönemi çanak çömlek tespit edildi.
Pendik yerlesmesi, Pendik ilçe merkezinin 1.5 km. dogusunda, Kaynarca Tren Istasyonu'nun 500-600 metre batisinda, denizden 50 metre uzaklikta yer alan küçük bir koyun kuzeybatisinda, Temenye mevkiinde bulunuyor. Ilk olarak 1908 yilinda su an sökülmüs durumdaki raylarin insasi esnasinda Miliopulos adinda bir demiryolu isçisi tarafindan bilim dünyasina tanitilan yerlesmedeki ilk bilimsel kazi Prof. Dr. Sevket Aziz Kansu'nun 1961'de, 4 küçük sondaj yapmasi ile basladi. Bu çalismada yerlesimle ilgili kisitli bilgi edinildi.
Prof. Kansu'nun açtigi sondajlarin ardindan yerlesmede uzun süre çalisma yapilmadi. 1981 Nisan ayinda ise höyük üzerinde yapilasma nedeni ile yogun bir tahribat oldugu görülünce kisa süreli bir kurtarma kazisi daha düzenlendi.
Bu çalismayi Istanbul Arkeoloji Müzeleri ve Istanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Prehistorya Kürsüsü ögretim elemanlari ortaklasa yürüttü. Kurtarma kazisindan 10 yil sonra, yerlesim alanininda yeniden insaatlarin baslamasi üzerine, 1992'de müze ikinci bir kurtarma kazisi daha gerçeklestirdi. Alanda üç tabaka saptandi: En üstte klasik çaglara ait bol miktarda çanak çömlek parçasi bulunan yüzey tabakasi, altinda erozyonla tahrip edildigi için bozuk durumda mimari kalintilar ve mezarlar, en altta 3-6 evreli bir neolitik çag tabakasi bulunuyor.
Kazi alaninda yüzlerce isçi, 3 arkeolog gözetiminde çalisiyor. En ufak bir ayrinti dahi not ediliyor. Bazi mezarlar ise üst üste gömülmüs, kemikler birbirine karismis. Tren yolunu ayiran duvarin dibinde adeta siraya dizilmis neolitik dönem mezarlarinin devaminin karayolunun altinda oldugu tahmin ediliyor. Arkeologlar Green Park Otel'in hemen arkasinda kalan karayolunda da kazilarin sürmesi gerektigine dikkat çekiyor. Istanbul Il Kültür Turizm Müdürü Prof. Bilgili de yeni bir müzeden söz ederken aslinda yerinde yapilacak bir koruma biçimiyle hem arkeolojik park hem de bir müze Pendik'te farkli bir uygulamayi turizme kazandirabilir. Çünkü tren yolunun üst tarafina dogru höyük devam ediyor ve buradan da çok sayida mezar ve köy yapisinin oldugu tahmin ediliyor.
Marmara bölgesinde Fikirtepe ve Yenikapi kazilarindan sonra sadece Pendik'te neolitik dönem izlerine rastlanildi. Anadolu 'da Çatalhöyük, Göbeklitepe, Amik Ovasi'nda Tell Cudeyde, Tarsus - Gözlükule, Mersin Yumuktepe gibi kisitli yerlerde neolitik dönem izlerini görüyoruz.
Yenikapi'daki (Neolitik/Tas Devri) dönemi mezar buluntulari ile karsilastiriyoruz. Aralarinda akrabalik bagi var mi, karsilastilar ya da birbirlerine ziyarete gittiler mi inceliyoruz. Evlerin temelleri, çöp çukurlari neolitik dönem için oldukça önemli veriler. Istanbul için önemli bir gelisme