Çalisan sayisinin nerdeyse 150 bini buldugu OSTIM ve Ivedik Organize Sanayileri, sinirlari ve barindirdigi 12 binin üzerindeki isletme sayisiyla, bugün neredeyse Anadolu'nun birçok sehrinden daha büyük, dev bir sanayi kenti haline geldi. Savunma yan sanayinden, is makineleri sanayisine, metal sanayisinde kimyaya, plastikten makine ekipmanlarina kadar birçok sektörden isletme barindiran, esnek ve isçi emeginin üretimdeki her tür sömürüsüne uyarlanabilir kosullariyla, yurt disi ve büyük firmalarin özel imalat merkezi konumunda bir isçi havzasi.
Sendikal örgütlülüklerden yoksun olmalari sebebiyle patronlarin kuralsiz ve esnek çalisma uygulamalarinin rahatlikla hayata geçirildigi, patronlar cephesinden bu kadar "parlak" bir üretim potansiyeline sahip isçi havzasinda, bu potansiyeli yaratan isçilerle çalisma kosullarini, çalisma saatleri ve mesai ücretleri özelinde konusuyoruz.
HAFTADA 69 SAAT ÇALISMA!
OSTIM'de is makinalari yedek parçasi üretimini yapan bir firmada çalisan 27 yasindaki isçi, daha önce büyük kütleli üretim yapan metal is kolunda çalisirken isten çikartildigini söyledi. Çalisma hayatinda karsilastigi en büyük zorlugun alamadigi mesai ücretleri oldugunu vurgulayan isçi, OSTIM'de ise ilk basladiginda mesai saatlerinin karsiligini ücret olarak aldiklarini, ancak simdi yüzde 25'ini nakit, kalan yüzde 75'ini ise izin olarak aldiklarini ifade etti. Izne dönüstürülen mesailerin normal mesai gibi hesaplandigini aktaran isçi, pazar günleri ise tam gün mesai yapip yarim gün izin aldiklarini belirtti. Yasanan diger bir problemi ise su sekilde anlatti: "Haftanin alti günü sabahlari ise saat 7:30 da baslayip, 19:00'da paydos ediyoruz. Yani haftada 69 saat çalisiyoruz. Fazla çalismalarimiz da Is Kanununa uygun sekilde ücretlendirilmiyor."
POSTA GEÇISINDE DINLENMEME!
Metal isleme atölyesinde CNC operatörü olarak çalisan bir isçi ise, alamadiklari mesai ücretlerinin yani sira posta degisimleri arasindaki sürenin çok kisa olmasindan sikayetçi. Gece mesailerinde sabah altida paydos ettiklerini, ayni gün on iki buçukta tekrar isbasi yaptiklarini ifade eden isçi, "Arada olan bu alti saatte ben hangi ara eve gelecegim, hangi ara dinlenecegim, benim is disinda baska hayatim olmayacak mi?" diyerek yeteri kadar dinlenemediklerini ve çalismaktan baska bir sey yapamadiklarini vurguladi. Is Kanununda posta degisim süresinin en az 11 saat oldugunu söyledigimizde ise, kanunu bilmiyorum ama madem kanun öyle, uygulansin o zaman" dedi.
STAJYER ÖGRENCIYIZ AGABEY, NE MESAISI?
OSTIM Çiraklik Meslek Lisesi'nde lise son sinif ögrencisi bir genç isçi ile de sohbet ettik. Henüz 16 yasinda bir çocuk, yani 'Yasalara göre genç isçi' ama kendisi 'çocuk'. Fazla mesai ücreti alip alamadigini sordugumuzda, "Stajyer ögrenciye mesai mi olur agabey? Simdi ben mesai istersem patron beni yollayip okul müdüründen baska bir ögrenci talep edecek. Patronlar da birbirlerinden çok haberdar, bir daha baska bir yerde de staj yapma olanagi da bulamam" dedi. Okulda bilimsel hiçbir ders görmediklerini, bu kosullarda üniversiteye de giremeyecegini ve tekrar buralarda çalismak zorunda olacagini ifade eden isçi, bu nedenle patronlara ses çikaramadiklarini anlatti.
ÜLKÜ OCAGI, AKP VE ÇALISMA KOSULLARI
Ülkü Ocaklari üyesi fakat seçimlerde AKP'ye oy veren 22 yasindaki bir isçi, atölyelerinin 24 saat çift vardiya çalistigini 12 saat gece mesaisi yaptiklarini belirtiyor. Is Kanuna göre, gece mesaisinde günlük çalisma süresinin en fazla yedi buçuk saat olabiliyor. Gece mesaisi kanuna uygun sekilde planlanmiyor, "peki fazla mesai ücretlerinizi alabiliyor musunuz", diye sordugumuzda ise "Biz haftalik sabit ücretimizi biliyoruz. Açikçasi Is Kanunu da bilmiyoruz. Ne kadar çalisinca az çalismis oluyoruz, ne kadar çalistigimizda fazla çalismis oluyoruz bilmiyoruz, fazla mesai ücreti hak ettigimizi de bilmiyoruz. Onun için patrondan da böyle bir talepte bulunmuyoruz" cevabini verdi. AKP'nin 10 yildir hükümette oldugunu hatirlatip, tekrar AKP'ye oy vermeyi düsünüp düsünmedigini sordugumuzda yine AKP'ye oy verecegini söyledi ve bunun nedenini söyle açikladi: "Benim babam Çiller-Erbakan hükümetinde OSTIM'de çalisiyordu. O da benzer kosullarda çalisiyordu. O günden bu güne hayatimizda degisen bir sey olmadi. Bunun basa gelen partilerle ilgili olmadigini düsünüyorum. Patronlar ve isçiler var, isçiysen böyle yasamak durumundasin." (Ankara/EVRENSEL)