ABD,baskanini nasil seçiyor?

Baskan Baskan, 4 yilligina yardimcisiyla birlikte seçiliyor ve iki dönem üst üste iktidarda kalabiliyor. Hükümet üyelerini atama yetkisine sahip baskan, Kongre’nin kabul ettigi yasalari veto edebiliyor. Baskan, büyükelçiler ve yüksek mahkeme yargiçlari gibi yüksek düzeyde bürokratlari atarken ise Senato onayini almak zorunda. 

Kongre Kongre, Temsilciler Meclisi ve Senato olmak üzere 2 kanattan olusuyor. Temsilciler Meclisi’nin 438 üyesi 2 yilda bir yenileniyor. 100 üyeli Senato üyeleri ise 6 yil için seçiliyor ve 2 yilda bir üçte bir oraninda yenileniyor. Kongre yasama gücünü elinde tutarken, bir yasanin baskanin önüne gelmesi için iki kanatta da onaylanmali. 

Seçim Senaryolari 
Obama Demokrat Baskan Barack Obama ’nin 237 delegeyi kazanmasi yüksek ihtimal. 196 delege sayisi Obama için cepte görünüyor. Bu delegelerin çikacagi eyaletler söyle: Californiya 55, New York 29, Illinois 20, New Jersey 14, Washington 12, Massachusetts 11, Minnesota 10, Maryland 10, Connecticut 7, Oregon 7, Maine 4, Rhode Island 4, Hawaii 4, Vermont 3, Delaware 3, Washington DC 3. Obama’ya meyleden toplam 41 delegeye sahip eyaletler ise sunlar: Pennsyvnia 20, Michigan 16, New Mexico 5. 

Romney Romney’nin kazanacagi tahmin edilen delege sayisi 191. Almasina kesin bakilan 159 delegenin eyaletlere göre dagilimi: Teksas 38, Georgia 16, Tennessee 11, Güney Carolina 9, Alabama 9, Kentucky 8, Louisiana 8, Oklahoma 7, Arkansas 6, Mississippi 6, Utah 6, Kansas 6, Bati Virginia 5, Nebraska 5, Idaho 4, Montana 3, Alaska 3, Kuzey Dakota 3, Güney Dakota 3, Wyoming 3. Romney’nin almasi beklenen eyalet sayisi 23 ama bunlarin nüfus yogunlugu düsük, o yüzden fazla da delege kazandirmiyor. 

Salincak eyaletler 
Seçimin kaderi, rengini belli etmedigi için ‘salincak eyalet’ olarak anilan 110 delegeye sahip 9 eyaletin elinde. Florida 29, Ohio 18, Kuzey Carolina 15, Virginia 13, Wisconsin 10, Colorado 9, Nevada 6, Iowa 6, New Hampshire 4 delegeye sahip. Romney için iki eyalet olmazsa olmaz: Ohio ve Florida. Ohio’yu almadan baskanliga seçilmis Cumhuriyetçi aday yok. 1964’ten beri Ohio’yu alan baskanligi da kazandi. Romney, Florida’yi kaybederse, tüm salincak eyaletleri kazanmali. Obama ise Florida ve Ohio’yu yitirirse baskanligi riske girebilir. 

Seçim nasil yapilir
 Halk dogrudan seçmez, baskani belirleyecek Seçiciler Kurulu’nu seçer. 
Halkoyu baskan seçilmeye yetmez. Seçimler 50 eyalette ve özel statüdeki baskent Washington’da yapilir. 
Amerikan topragi sayilan ama eyalet niteligi olmayan bölgelerde oy kullanilmaz. Her eyalete nüfusuna göre delege sayisi ayrilir. En büyük eyalet Kaliforniya’nin 55, Teksas’in 34, en küçük 8 eyaletin ise 3’er delegesi var. 

Adaylar nasil belirleniyor Demokrat ve Cumhuriyetçi Parti’nin ön seçimlerinde, ulusal kurultaylarda eyaleti temsil edecek delegeler seçiliyor. Bu delegelerden çogunun oyunu alan kisi de, partinin baskan adayi oluyor. Kurultay delegelerinin büyük çogunlugu da ön seçimlerde belirleniyor. Delegelerin bir kismi partilerin mitinglerinde belirlenirken, ön seçimle belirlenmeyen ve parti yöneticileri, önemli vekillerle senatörler ise süper delege olarak parti kurultaylarina katiliyor. 

Seçiciler Kurulu kimdir? 538 üyelidir. 270’i garantileyen aday baskan seçilir. ‘Kazanan hepsini alir’ yöntemiyle eyaletlerde en çok oy alan delegelerin tümünü kazanir. Yani eyalet bazinda fazla ‘Popüler Oy’ alan aday, tüm ‘seçici oylari’ almis gibi hesaplanir. Popüler oyu daha az oldugu halde büyük eyaletlerin kazanip daha fazla seçici oy sayisina ulasanin, baskan seçildigi de oldu. 

NIye Esek, nIye FIl 
Esek 
Demokratlar’in sembolü olan ve Türkçe’de mecazen ‘akilsizlik’, ‘inatçilik’ gibi karsiliklari olan esek sözcügü Amerikalilar tarafindan iltifata çevrilmis. Bu kelime ilk olarak 1828’deki kampanyada kullanildi. Britanyalilara karsi basarilar kazanmis eski bir komutan olan ve Birlesik Devletler’in kurulusunda Kongre üyeligi yapan Andrew Jackson 1824’te aday olmus; ancak en fazla oyu alsa da seçim sistemi nedeniyle seçilememisti. 1828’de ikinci adayliginda, muhalifleri bilgi ve görgüsünün yetersizligini vurgulamak için ‘esek’ kelimesini kullandi. Jackson ise bu sözü olumlu yanlarini kullanip sahiplendi: “Esege inatçi denilir, ama bu onun irade sahibi olmasindandir. Dürüst olmasindandir. Ayrica esek çaliskandir, en agir yükleri kaldirabilir.” 

Fil 1874’te fil, Cumhuriyetçi Parti’nin sembolü haline geldi. Çikisi, Harper Weekly dergisinden Thomas Nast’in çizdigi hayvanat bahçesi karikatürüne dayaniyor. Karikatürde Demokratlari temsil eden esek, aslan postuna bürünmüstür ve fil hariç bütün hayvanlari korkutup kaçirmaktadir. Fil bütün heybetiyle yerinde durmaktadir. Karikatürdeki etikette de ‘Cumhuriyetçi Parti oylari’ yazmaktadir. Bundan memnun kalan Cumhuriyetçiler, ‘cesaret’, ‘güç’, ‘büyüklük’ ve ‘sayginlik’ vurgulariyla sembolü sahiplenir.