ABDAdalet Bakanligi ’nin 2012’de 2 ay boyunca uluslararasi haber ajansi AP’nin telefonlarini izlediginin ortaya çikmasinin ardindan bu kez ABD Ulusal Güvenlik Kurumu (NSA) yeni bir ‘telekulak skandali’ ile gündem yaratti. Britanya’nin Guardian gazetesi, NSA’nin on milyonlarca Amerikalinin telefon kayitlarini topladigini ortaya çikardi. Habere göre NSA, aldigi gizli bir mahkeme kararina dayanarak ülkenin en büyük mobil iletisim operatörlerinden biri olan Verizon sirketinden, ‘bütün abonelerinin elektronik bilgilerini ve yapilan bütün yurtiçi ve uluslararasi aramalarin kayitlarini günlük olarak iletmesini’ talep etti.
Temmuza kadar sürecek
Dis Istihbarat Izleme Mahkeme-si’nden (FISA) Yargiç Roger Vinson’in imzasini tasiyan 25 Nisan tarihli karar uyarinca, NSA 3 ay boyunca yani 19 Nisan - 19 Temmuz 2013 arasinda Verizon’dan telefon kayitlarini alma hakkina sahip oldu. Guardian gazetesi “Bu belgeler, Baskan Barack Obama iktidarinda süpheli olduklarina dair hiçbir veri olmaksizin milyonlarca Amerikan vatandasinin iletisim bilgilerinin toplu bir sekilde izlendigini ilk kez kanitladi” ifadelerini kullandi. Gazete, Verizon disinda baska telekom sirketlerine de bu mahkeme emrinin yollanarak ayni talepte bulunulmus olabilecegini vurguladi. Nitekim Verizon’un baslica rakiplerinden AT&T’nin, ‘kendilerine bu tip bir talep iletilip iletilmedigi’ konusunda gelen sorular karsisinda yorum yapmamayi seçmesi dikkat çekti.
Konusma içerigi iletilmiyor
FBI’in da onayiyla alinan karara göre NSA, aranan ve arayan numaralar, bu numaralarin birbirlerini arama sikligi ve aktarilan verilerin yani sira görüsmelerin yapildigi konum, zaman ve süresine dair bilgileri alabiliyor. NSA’ya, IMSI (Uluslararasi Mobil Abone Kimligi) ve IMEI (Uluslararasi Mobil Cihaz Kodu) numaralari da iletiliyor. Ayrica kayitlarin ABD disini da kapsamasi nedeniyle ‘baska ülkelerden ABD’yi arayan herkesin de telekulaga takilmasi’ mümkün. Bu bilgilerin günlük olarak raporlanip ‘metadata’ olarak NSA’ya iletilmesini öngören mahkeme karari, konusma içeriklerinin ya da isim ve adres bilgilerinin iletilmesini ise kapsamiyor. NSA ve FBI’in verileri nasil degerlendirdigi net olarak bilinmiyor. Ancak uzmanlar, bilgilerin karmasik programlarla tarandigi ve böylece NSA’nin ‘terör süphelisi ve onlara yardim ve yataklik ettigini düsündügü kisiler arasindaki baglantilari saptadigi’ fikrinde.
Beyaz Saray ile NSA’dan bir açiklama gelmezken, Verizon sözcüsü Ed McFadden “Yorum yapmayi reddediyoruz” demekle yetindi.
Skandallar sebebiyle hak ihlalleri tartismalarinin halihazirda hararetli seyrettigi ABD’de, insan haklari kuruluslari haberi ‘hayret verici’ olarak niteleyip elestirdi. Anayasal Haklar Merkezi, karari ‘bugüne dek verilmis en genis kapsamli izleme emri’ olarak niteledi. Elektronik Cephe Vakfi’ndan avukat Kurt Opsahl ise ‘anayasanin çignendigi’ saviyla NSA’yi ‘ülkede yasadisi izleme yapmaktan’ dava edecegini ifade etti. Opsahl, “Anayasayla kurulan ABD bu degil” elestirisi yapti.
2005’te de dönemin Baskani George Bush’un 11 Eylül’ün hemen sonrasi NSA’ya yargi karari olmaksizin, yedi bini yurtdisinda olan binlerce kisinin uluslararasi telefon görüsmelerini gizlice dinleme ve e-posta mesajlarini izleme talimati verdigi ortaya çikmisti.
Radikal