AKP yasakladi, kadinlar yasatiyor: Yerel tohum seferberligi
Mugla`nin Fethiye ilçesinde, kadinlarin basini çektigi bir çalismayla atadan kalma yerel tohumlar yok olmaktan kurtariliyor. Yöredeki köylerde yerel tohumla üretim yapilan tarimsal çalismayi basariyla yürüten Fethiyeli kadinlar, 25 Ekim`de satisi yasak olan tohumlari üreticiler arasinda takas etmeye hazirlaniyor.
Yusuf Yavuz
Mugla`nin Fethiye ilçesinde, kadinlarin basini çektigi bir çalismayla atadan kalma yerel tohumlar yok olmaktan kurtariliyor. Yöredeki köylerde yerel tohumla üretim yapilan tarimsal çalismayi basariyla yürüten Fethiyeli kadinlar, 25 Ekim`de satisi yasak olan tohumlari üreticiler arasinda takas etmeye hazirlaniyor. Türkiye`ye örnek olacak yerel tohum çalismasindan üretici de tüketici de oldukça memnun.
Yerel tohumlar yasaklaninca halk takasa basladi
2006 yilinda çikartilan `Tohum Yasasi`nin ardindan köy popülasyonu olarak anilan yerel tohumlarin satisi yasaklanarak yalnizca sertifikali tohumlarin ticari olarak satisina izin verildi. Küçük çiftçilerin kendi baslarina sertifikasyon yaptirma olanagi da bulunmayinca üreticiler çareyi tohumlarini takas etmekte buldu. 2010 yilinda Izmir Torbali`da baslatilan tohum takasi senlikleri, kisa sürede ülkenin pek çok yerine yayildi. Mugla`nin Fethiye ilçesinde bu yil ikincisi düzenlenecek olan Fethiye Yerel Tohum Takas Senligi 25 Ekim Cumartesi günü gerçeklestirilecek.
Fethiyeli kadinlarin yerel tohum seferberligi
Mugla`nin Fethiye ilçesinde iki yil önce baslatilan yerel tohum seferberligi, örnek bir çalismayla meyvelerini vermeye basladi. Cumhuriyet Kadinlari Dernegi (CKD) Fethiye Subesi`nin öncülügünde baslatilan çalismayla, Fethiye`nin köylerinde tespit edilen üreticilerin giderek kaybolan yerel tohumlarla üretim yapmalari saglandi. Ilçedeki sivil toplum örgütler, ve meslek odalarinin da destegiyle gelisen çalismaya Fethiye ve Ölüdeniz belediyeleri de katki sagliyor. Yerel tohumlardan üretilen sebze ve meyveler, Fethiye`deki Cuma Pazari`nda satisa sunuluyor.
Üreticiler tohumlarini takas edecek
25 Ekim Cumartesi günü Fethiye Belediyesi Kültür Merkezin`de gerçeklestirilecek olan tohum takasi senligine, Ege Üniversitesi Ziraat. Fak. Ögr. Üy. Prof. Dr. Tayfun Özkaya, yerel tohum konusunda çalismalari bulunan Dr. Zerrin Çelik ve `Börtü Böcek` kitabinin yazari Dr. Füsun Tezcan konusmaci olarak katilacak. Üreticiler arasinda tohum takasinin da yapilacagi senlikte ayrica yerel sanatçi Adem Kazan`in verecegi konser ve halk oyunlari gösterileri gerçeklestirilecek.
Çalismanin esgüdümünü saglayan Suna Kumyol ise yapilan çalismalar hakkinda su bilgileri verdi: "Çalisma kapsaminda takibini yaptigimiz yerel tohumlarla üretim yapan 120 civarinda üretici var. Üreticiler çalismadan oldukça memnunlar. Çünkü yerel tohumlarla da kazanç elde edebilecegini gören çiftçiler, bunun güvence altina alinmasi durumunda hibrit tohumu terk etmeye hazir. Üreticilere bilgi destegi de sagliyoruz. Sogan, sarmisak ve Arap sabunu kullanarak ilaç kullanmadan biyolojik mücadele edilebilecegini ögrendiler. Bu konudaki en büyük eksikligimiz tüketicilerin yeterince farkinda olmayisi. Biraz daha ilgi ve destege ihtiyaç var."
`Yerel tohumlar saglik açisindan çok önemli`
Fethiye ve Seydikemer`e bagli toplam 22 köyde sürdürülen çalisma kapsaminda basta domates olmak üzere, salatalik, patlican, kavun, karpuz, fasulye ve misir gibi ürünlerin yetistirildigi bilgisini veren Kumyol, "bu yilin tohumlarini topladik. Senlik kapsaminda yapacagimiz takasin ardindan Subat ayinda üreticiler ekim yapacaklar. Hem üretimde bagimsizligimiz hem de insanimizin sagligi açisindan çok önemli olan yerel tohumlarimizin korunmasi konusunda hepimize büyük sorumluluk düsüyor" dedi.
Çalisma kapsaminda yerel tohumlarla üretim yapan Seydikemer Bagliagaç köyünden Ramazan Özdemir, 15 yildir çiftçilik yaptigini belirterek, "ben üretimde her zaman yerel tohumlarimizi kullandim. Çünkü hibrit tohum hem pahali hem de fideydi, ilaçti çiftçiyi belirli bir yere bagimli kiliyor. Hibrit tohum çiftçiyi magdur ediyor. Ben kendi ürettigim ürünlerden iki yil sonra ekecegim tohumu bile simdiden hazirladim. Yerel tohumlardan yaptigim üretimle para da kazaniyorum.Cumhuriyet Kadinlari Dernegi`nin destegiyle bu konuda daha da iyi gelismeler olacagina inaniyorum. Millet yerel tohumun önemini bilmiyor. Hem saglik hem da bagimsizlik açisindan çok önemli. Ama herkes cebini düsünüyor. Oysa bu dünyanin üstü varsa bir de alti var. Gerçegi konusalim. Ben seni bu dünyada zehirlerim ama bunun bir de alti var. Sen beni bu dünyada kandirirsin ama altinda nasil hesap vereceksin. Biz üreticimizin tohum tekellerine mahkum olmasini istemiyoruz" görüsünü dile getirdi.
Fethiye Nif (Arpacik) köyünden Adem Arsal da geçmiste gelirinin büyük kismini tarim ilaçlarina ayirdigini ancak yerel tohum ekmeye basladiktan sonra bunun tersine döndügünü söylüyor. Çalisma kapsaminda ekim yapan üreticilerden biri olan Arsal, "bu yil yerel tohumlardan beyaz lahana, mor domates, seker havucu, karpuz ve bal kabagi yetistirdim.Ilaç kullanmadan dogal yöntemlerle yetistirdigim karpuzlardan bazilari 33 kiloya kadar ulasti. Görenler sasiriyor. Zararlilara karsi zehir kullanmadigim için ürünlerden tüketiciler son derece memnun. Bu yil kiraz agaçlarimdaki mantar ve kirmizi örümcege karsi arap sabunu ve ayi agaci suyundan elde ettigim dogal karisimi kullandim. Sonuç çok iyi oldu. Komsularimin kirazlarinin yapraklari sarardi, benimkiler halen yem yesil ve saglikli. Kelebege karsi da kekik kullaniyorum. Yerel tohumlarla üretim yapmaktan oldukça memnunum" diye konustu.
Yerel tohumlarin satisi neden yasaklanmisti?
Gida Tarim ve Hayvancilik Bakanligi`nca hazirlanan ve 2006 yilinda yürürlüge giren Tohum Yasasi, sertifikasiz tohumlarin satisina yasaklama getirdi. Böylece köy popülasyonu olarak anilan tohumlar dolasimdan çikti. Yasa, "yurt içinde sadece kayit altina alinmis tohumlarin satisina izi verilir" hükmünü getirdigi için atadan kalma yerel tohumlari satamayan üreticiler tohumlarini takas yoluyla yasatmaya çalisiyor. Tohum yasasinin getirdigi bir baska agir yaptirim ise üreticinin sertifikasiz bir tohumdan elde edilen ürünün piyasaya sürmesi durumunda 10 bin lirayi bulan para cezalarina maruz kalmasi. Sahaya yayilmasi zaman alan ancak üreticiler açisindan sert yaptirimlar içeren tohum yasasi, küresel tohum devlerinin monokültür tarim uygulamalarina da yasal zeminini hazirladigi ve biyolojik çesitliligi yok ettigi için elestiriliyor