Bugün, 22 Kasım 2024 Cuma
Maliye, konutta uygulanan KDV sistemini topyekün degistiren taslaga son seklini verdi, Meclis’e göndermeye hazirlaniyor.
Artik sadece 150 metrekareden büyük evlerden alinan yüzde 18’lik KDV, 50 metrekarelik bir konuttan da alinabilecek. Evin rayiç degeri vergisini belirleyecek. Mesela Zorlu Center’da satilan 100 metrekarelik eve de yüzde 18 KDV uygulanacak.
Gayrimenkul sektörünün korktugu basina geliyor. Bir süredir Maliye’de konutta KDV sistemini silbastan degistirecek bir tasari üzerinde çalisildigi biliniyordu. Maliye yetkililerinden edinilen bilgiye göre, tasariya son sekli verildi.
Tasarinin en dikkat çekici yani, artik 150 metrekareden daha küçük olsa da evlerin satisinda yüzde 18’e varan ölçüde kademeli KDV uygulanacak olmasi.
Sektör çok endiseli
Mesela satisi yapilan ev Istanbul’un en lüks projelerinden birindeyse buradaki vergi, satilan konut isterse 40-50 metrekare olsun yüzde 18 olabilecek. Maliye’den bir yetkili durumu, “Son dönemde yapilan projelere bakiyoruz. Mesela Zorlu Center. Metrekaresi 9 bin dolar ile 18 bin dolar arasinda degisen fiyatlarla ev satiliyor. Ancak evlerin büyüklükleri 100 metrekare civarinda. 100 metrekarelik bir daireye 1.5 milyon dolar ödeniyor ancak Maliye KDV almiyor. Çünkü daha önce lüksün tanimi büyüklüge göre yapilmis. O yüzden de 150 metrekarenin üzerindeki konutlardan yüzde 18 KDV alinir denmis. Simdi bu yanlistan dönüyoruz. Bu yanlistan dönmek için de Sapphire, Kanyon, Zorlu gibi lüks projelerin durumunu incelememiz gerekti” diye konustu.
Ancak yeni KDV uygulamasi sadece metrekare fiyati 8-10 bin dolar arasinda satilan lüks projeleri etkilemeyecek. Projenin bulundugu bölgeye göre Maliye yeni bir vergi rayici belirleyecek. Dolayisiyla Halkali, Beylikdüzü ya da Çekmeköy’de yapilan bir konut projesinde de vergi sistemi degisecek. Satilan evin büyüklügü 75 metrekare de olsa Çekmeköy’deki projeden de yüzde 10 ile 18 arasinda bir oranda vergi alinacak.
Maliye yetkilileri bölgelere ve arsa rayiçlerine göre KDV oran listesinin hazirliklarinin da devam ettigini, listenin yakinda ortaya çikacagini söylediler. Emlak vergisinde ortayla çikan farkli tarifenin bir benzerinin KDV için de olusturulmasi bekleniyor.
Örnegin Istanbul 4 bölgeye ayrilacak ve KDV orani birinci bölge için yüzde 18, ikinci bölge için yüzde 15, üçüncü bölge için yüzde 8 ve dördüncü bölge için yüzde 3 olarak uygulanacak. Oranlar ve bölgelerle ilgili son karari ise Bakanlar Kurulu verecek. Söz konusu uygulamanin Ocak 2013’ten itibaren yürürlüge girmesi planlaniyor.
Bu KDV degisiklik çalismasi konut sektöründe de ciddi telas yaratmis vaziyette. Ekonomiyi sogutma önlemleri çerçevesinde kredi maliyetlerinin artirilmasi konut kredilerindeki maliyetleri de etkilemisti. Bu yüzden de bir süredir konut satislari istenen seviyede gitmiyordu. Satislarin seyrinden mutlu olmayan, Nisan ve Mayis aylarinda da bekledikleri yüksek konut satis performansini gösteremeyen markali konut üreticileri simdi bir de bu maliyetlerin üzerine vergi maliyetinin eklenmesinden endise duyuyor.
Markali konut sektörünün önde gelen bir temsilcisi, “Bu vergi sistemi degistigi anda konut fiyatlarina yüzde 17 civari zam gelmesi kaçinilmaz. Zaten firmalar uzun süredir konutlara zam yapamiyor. Kâr marjlarindan ciddi feragat ederek, müsteriye alternatifli ödeme imkanlari sunarak satislari canli tutmaya çalisiyordu. Abartmiyorum bazi firmalar kapiya kilit vurabilir” diye konustu.
Bir baska konut üreticisi ise bölgeye göre farkli KDV uygulamasinin haksizliklara neden olmasindan endiseli oldugunu söyledi. “Nasil ki emlak vergisi için yapilan listede büyük haksizliklar olduysa benzer bir adaletsizligin KDV listesinde de ortaya çikmasi olasi. Listeler açiklandiktan sonra eminim çok büyük itirazlar olacak” diye konustu.
Bir baska sektör temsilcisi ise söz konusu vergi artisinin kayitdisiligi azdiracagina dikkat çekti. “Konutun satis bedeli Maliye’ye düsük gösterilecektir” diyen konut üreticisi “Çünkü hiçkimse 100 lira iken bir evin fiyati 118 lira ödemek istemeyecektir” diye devam etti.
Büyümenin motoruna fren konur..
Sektör temsilcileri hazirliklari son asamaya gelen yeni KDV uygulamasina yönelik endiselerini su noktalarda ortaya koydular.
Bu durum sektörde büyük bir kaos yaratir. Kurumsallasma adina adimlar atilirken kayit disilik hortlar. Alici ile saticiyi usulsüzlüge tesvik eder.
Su an sektör üzerine ilave yük getirecek hiçbir degisikligi kaldiramaz, insaatçilarla ilgili spekülasyonlar baslar, vatandasin konut alim kararlari etkilenebilir.
Mütekabiliyet degisikligi ile konut sektöründe bir ivme bekleyen ve umudunu buna baglayan sektörde iflaslar ortaya çikabilir.
Insaat sektörü sonuçta büyümenin motoru. Türkiye son yillarda dünya rekorlari kirarak büyüdüyse bunda insaat sektörünün çok büyük payi oldu. Insaat sektörü istihdamin artmasinda da en büyük payi aldi. Vergisel düzenleme orta ve uzun vadede genel bütçeyi olumsuz etkileyen sonuçlar doguracaktir.
Bir kentsel dönüsümden sözederken müteahhitlerin mali gücünü etkileyecek böyle bir uygulama, kentsel dönüsüm takvimine de büyük sekte vurur. Hiç kimse yeni firsatlara bakamaz. Çünkü büyük firmalarin elinde kaynak kalmaz.
Uygulamada çarpiklik var ama...
Mevcut uygulamaya göre metrekaresi 18 bin dolara kadar çikan Zorlu Center’da bir daire satin altiginizda sadece yüzde 1 KDV ödüyorsunuz. Zira Zorlu Center’da ortalama daire büyüklükleri 100 metrekare. Oysa Bagcilar da 160 metrekarelik bir ev satin aldiginizda yüzde 18 KDV ödüyorsunuz. Maliye bu çarpikligi dikkate alarak, bölgesel ve projeye göre farkli KDV uygulamasina geçme karari aldi. Evin büyüklügü ne olursa olsun, insaat bölgesi, projenin degeri vergi oranini belirleyecek... Maliye elemanlari, 2B rayiçleri belirlenirken alici kiliginda bölgeleri tek tek gezmis ve piyasa sartlarina uygun bir deger ortaya koymustu. Benzer bir taramanin KDV oranlari belirlenirken de yapildigi ögrenildi.
