ASKINA KURBAN

ASKINA KURBAN

Ilk bakistigimiz günü, hatirliyor musun? Hani evinize gelmistim,

Muhtarlik isimiz vardi, baban sana seslendi, kizim bize yogurt özeme yap ta getir hele, gara Gadirim aslanim gelmis dedi. O gün yüzünü tülbendinle dolamistin, tepsiyi tutarken örgülü sari saçlarin omzundan iki yana dökülüyordu, basini kaldirdiginda, bir çift ela gözle beynimden vurulmusa döndüm.

Pencerenizin kanadini açik göremedigim gün kaygilaniyorum içim daraliyor,  seni o dantel perdeleriniz arasindan bana bakarken görmek;  tüllü, duvakli gelin gibi hayalimdesin ceylanim, Câmide rekâtlari dualari sasirir oldum. Allahim affetsin ‘’sevmek ibadettir’’ demis dervisin biri,

Bütün dualarin özü sevgidir Periza

Hangi dua anlatmaz ki sevdamizi

Ben dogdugum geceye siginiyor Ya Kadir diyorum

Rabbimden seni diliyorum

Dualarimdasin;

Ceylan Gözlüm Gelin çiçegim.

_ Anam Toyhanenin cumbalarini açtirmiyor, günes kadife perdeleri bozartmasin diyor ben seni oradan izliyorum Kadir, çatbasini gözleyen tek penceremiz orasi. Kadir, gözlerini Periza’ ya dikti ve gülümsedi;

_Annen hakli gülüm günes ya seni de soldurursa, geçen gece buraya geldim, seni,  hayalini bulmak istedim, su ceviz agacinin gövdesine adini kazidim, her bahçeye inisinde beni burada bul. Gölgem ve ruhum burada seninle Peri gülüm.

Periza gögsüne sakladigi ipek mendili kadire uzatti, kösesine askini naksetmisti kimi zaman derin Hülya’lara dalarken eline batan ignenin acisini duymamis parmagindan damlayan kan, demse ipligi daha bir kizil renge boyamis, adeta askini kizil bir gül gibi kalbinin içine yerlestirmisti.

Kadir mendili kokladi, yüregine soktu, besik kertmesi amcakiziyla hemen evlenmesi gerektigini, ailenin onu zorladigini nasil söylemeliydi. Sirtini ceviz agacina yasladi ve daldi asker arkadasinin sözleri bir simsek gibi çakti beyninde

_ ‘’Kadir ne dert ediyorsun arkadasim seni zorla evlendiriyorlarsa, bir zaman sabret, sevdigini kuma getir, böyle kavusamamaktan iyi degil mi’’ demisti. Bunu nasil söylerdi.

Periza henüz on yedi yasinda törenin kati kurallarini anlayamayacak kadar kendisine asikti, sevgisini paylasamazdi. Yüregi daraldi hemen perinin elini tuttu,  ellerine saglik canim,  bu mendil senin kokunu, yüregini bana getirecek sevdamin gülü demekle yetindi.

Kadir; memleketin ileri gelen ailelerinden birinin tek evladidir, uzun boylu, sirim gibi cinsinden kara yagiz bir delikanlidir. Lakabi da renginden dolayi Gara Gadir(Kara Kadir)´dir, dogdugun da besik kertmesi olarak amcasi kizina söz kesilmistir. Asker dönüsü hemen evlendirilecektir. Amcasinin oglu yoktur, tek evladi kizini kardesi ogluna vererek, soylarinin devam etmesi ve mülklerinin sülale içinde kalmasini saglamak istemektedirler.

Fakat Kadir, Muhtar Memed efendinin kizi Perizaya âsik olmustur. Mahallenin en güzel kizi, yedi erkek kardesin bir bacisidir. O’da kendisini sevmektedir her gün bes vakit namaz saatinde pencerede yolunu gözleyendir. Bu sebepledir ki Kadir cami ye giderken Periza’larin evinin önünü güzergâh tutmustur. Bu sevda ikisini de yakmistir.

Törenin kurallari ile yüregi arasinda kalan Kadir çok sikintili günler yasamaktadir, dügün günü gelmis çatmis, Kadir hala Periza’ya yüregini açamamistir, duydugun da ne tepki vereceginden çok korkmaktadir. Allah korusun sevdigine inme falan gelirse, ya aklini oynatirsa, çok uzun zamandir namazda ve dualarinda Rabbinden çare ve aydinliklar dilemektedir.

, Kadiri zorla evlendirmisler, câmii ve çarsi güzergâhi da degismistir, Zavalli Periza, artik onu göremeyecektir, geceleri uyku tutmaz, gündüzler zaman geçmez, olmustur. Periza Leyla olur geceleri bahçelerde, sokaklarda gezer durur. Adi da deli Perizaya çikmistir, geceyarisi evden çikip herkes kan uykudayken o Kadir’in konaginin önünden geçip kapali cumbalarin gölgesinde Kadir’i arar.

Periza’ya  komsu kizlari Nahide ile Naciye  ve Hatice ninesi  birde küçük kardesi  Hafiz Halil  kisaca Peri diyorlar.Zaten de bu ask bu dört kisi arasinda saklanip unutturulmaya çalisiliyorsa da  kara sevda yürege sigmamis tasmis ve ayan beyan olup gün yüzüne çikmistir..

Yine bugün Periza hasta, atesi var Hatice nine’’ Soguk suyla yikayin, Arap babaya (Yatir) götürün, agzina yüzüne o mübaregin topragindan sürün giz nazara geldi’’  diye çirpiniyor.

_ Evde tütsü yakin, sadaka dagitin, haber edin yokari mahlede bir dul avrat varmis, o gelse de  gursun döktürseydük.   Perinin anasi kocasindan çok çekinmektedir, her ne kadar bir evin tek kiziysa da sonuçta eksik etek, kiz çocugudur. Törelere karsi gelinemeyecegine ve olmayacak ise âmiin denmeyecegine göre, bu is ört bas edilmelidir. Kasabada ki Itibarlari malum kocasi muhtar, ogullari hafiz, hemi de Kuran okuyarak,  bir nohut tanesini duvarin yüzünde tavana dogru yürütecek kadar derin hafizlar, nefesleri tesirli. Hemen Periza’ya musga yazdurmali hamayliyi boynuna takmali diye karar verir kadincagiz. .

Hatic nineyle, perizanin annesinin tüm bu yaptiklarina ragmen Periza günden güne sararmakta solmakta, geceleri atesi çikip kendini disari atmaktadir. Periza’nin annesi bu durumu yardimsiz halledemeyecegini anlar komsunun yasli kadinlarindan yardim ister,  kimisi;

_Vah vah zavalli çocuk geceleyin bir gören olsa içeri çekerler basina çökerler, bacim kizina sahap çik, gardaslarina söyle, baglayin gece disari çikamasin.

Perinin küçük hafiz gardasi Halil bu isi yapacaktir. Peri ‘nin gece disari firlayip, Kadir’in evinin önünden geçmesine engel olacaktir, kendir denilen ince ipi(sicim) alir ablasinin ayak bilegine kördügümle baglar, ucunu da kendi sag koluna baglayip yatarlar.

Periza gece yarisi kardesine yalvarir beraberce disari çikip Kadirin evinin önünden geçmelidirler. Kocakari tedavileri devam etmektedir hatta yaslilardan bir tanesi;

-‘’ Bu kizi PERILIGE(Peri Kayaliklari) götürüp birakin, bir gece orada kalsin ya korkar ödü patlar ölür, yâda düzelir sabahtan gider alursuuz’’ diye yol göstermektedir. Peri Kayaliklari(seytan sehri) olarak adlandirilan bu yer kasabanin uzakça bir yerinde olup, bir zamanlar bir papazin bir Türk beyine âsik olan kizini buraya hapsettigi etrafina da muhafizlar diktigi söylenmektedir. O hikâyede ki kiz periler sehrinde ölmüs, fakat ruhu geceleri hep o kayaliklarda kendisini bekleyen muhafizlarin ruhuyla beraber gezerlermis. Zaten geceleri kasaba halki o peri kayaliklarindan geçerken hep o gölgeleri görürlermis. Iste yasli komsu teyze de; çivi çiviyi söker misali periza o sehirde ya ölür ya da iyi olur diyerek Perizayi bu sevda mezarligina sürgün etmektedir.

Ailesi evin kiymetlisi Periza’yi seytan sehrine atmaz fakat bir baskasiyla evlendirirlerse, kizin düzelebilecegini, Kadiri unutacagini ümid ederler. Ancak bu aski duymayan kalmamistir. Geceler,  sokaga çikip deli, divane mecnun gezen. Âsik bir kizi kim alir ki. Çevre köylerden  iç güveysi aranmaktadir..Bu duruma karsi çikan küçük kardes Halil aileden tepki almakta Periza’ya verdigi destek yüzünden horlanmaktadir.

GÖNÜL HALIMDAN BILMEZLER

GARDASIMI HOS GÖRMEZLER

HER DAIM DUA DA DILI

SÖYLESINLER HAFIZ GÜLÜ

OYYYY OYYY HAFIZIM HALILIM GARDASIM.

Diger  taraftan da mahallede yasli bilirkisi hatun ninelerden bu sevdaya derman aranmaya devam ediliyormus..Bir tanesi öyle  tesirli bir ilaç biliyormus ki yalniz bulmasi ve uygulamasi çok mesakkatliymis , bu kiza bu sevdayi unutturacak tek bir ilaç var ki su bacalara , yüksek selvi agaçlarina yuva yapan , yavrusunu yiyen, acimasiz Leylekler var ya iste kizinizin  asiri sevgisini yok edecek derman bu leylegin b…..pisligindedir demis.Periza nin gardaslari bir araya gelip selvi  agacinin tepelerinde leylek yuvasi aramaya koyulmuslar,  bu hayvanin pisligini getirip hem periye yedircekler, hem banyo suyuna katip çimdirecekler,ve hemde evde tütsü yapacaklarmis,iste o günlerde Periza’nin dilinden su agit dökülüyormus.

GAVIM GARDAS GELSIN ILAC EYLESIN

KARA SEVDAMIZA LEYLEK BABA NEYLESIN

ZALIM SEBEPLERIN DE YÜZÜ GÜLMESIN

OY GARA GADIR AY OLDU BEDIR NERDESIN

DUYULMAZ SESIN DÜS GÖRDÜM UZAK YERDESIN

VARDIM IGIMBAT DAGINA ADAKLAR ETTIM YOLUNA

HAYÂLINI YAR EYLEDIM, GÜNDÜZ, GECELER GOYNUMA

BU AYRILIK VEBALI DA OLSUN HASIMLAR BOYNUNA

OY GARA GADIR, AY OLDU BEDIR NERDESIN

DUYULMAZ SESIN, DÜS GÖRDÜM UZAK YERDESIN

Periza sevdigine, sevdasina agitlar yaka dursun kardesi hafiz Halil de bu duruma çok üzülürmüs, Ablasinin sevmedigi birine zorla evlendirilmesine içi elvermezmis,

TIRMANIRIM SELVI BOYU

BEN ISTEMEM GARDAS YOLU

EYLEDILER BACIM DELI

BAGLI GEZER ELI GOLU

OYYYYY, OYYYYYYY PERIZAAAAM OOOYYY

HAMAYLI TAKTIM BOYLAMA

KAR ETMEZ KARA SEVDAMA

GARDAS BABAMA SÖYLEME

VERIRLER BENI YABANA

000YYYY OOOYYY HALILIM OYY

Kadir, evleneli sekiz ay olmus, Periza sekiz ayda deli olmus, yollara düsmüs yapilan ilaçlar kâr etmemis. Kadir de töreye karsi gelememis evlenmisse de yüregindeki sevdasina da söz dinletememis oda hastalanmis, hayatini kaybetmis.

Konagin genisçe ayazinda kadinlar toplanmis agitlar sokaga tasiyor, içlerinde biri var ki Kadir’in ninesi hiçkiriyor sitemler ediyor;

Beni dinlemediniz iki bayram arasi toy kurulmaz demistim, acele ettiniz oglan sevdasini unutsun diye hemen everdiniz. Yigidimi, aslanimi kara topraklara yar ettiniz, de gedin getürün Perizayi da doya doya seyretsin garip.

Herkes saskinlikla birbirinin yüzüne bakar, Kadir’i yoldan geçerken bile görmeye dayanamayan düsüp bayilan Periza; onun cansiz yüzüne nasil bakar ki, hem ayrica namahrem degilmidir. Kafalarda bu düsünce ve soru isaretleri dolasirken; kadinlardan esi olan amca kizi ‘’O bana yar olmadi kara topraklara gitti, hocaya danisin getirin görsün rahmetlinin vasiyeti var’’ deyince;

Aileden hatiri sayilir bir yasli adam elçi gitmis Periza’yi getirip Kadir’le görüstürmüsler. Periza sevdigini gördükten sonra disari çikinca kalabalik pür dikkat onu izliyor düsüp bayilirmi, bagirirmi, ne yapar gibi tepkisini ölçüyorlarmis.

_ Anam görmedinizmi? gizin gözünde bir damla yas yoktu, unutmusmu ne,

_Belki de unutmustur zavalli akli basindami ki geceleri yollara çikip geziymis,

_Gardaslari leylek pisligi bulup yedirmisler eyle duydum,

_Masumun ahi galmadi, Kadiri ona yar etmediler, Allah aldi ellerinden, cahallarimizin basindan irag olsun, nasil da yakisiyorlardi birbirlerine.

Periza’nin neden aglamadigi, aglayamadigi bilinmez, kimbilir belkide Leylek pisligi onun sevgisini azaltmis, leylek gibi acimasiz yapmistir,

Belki de boynundaki hamayli(muska) onun yanan yüregine teselli serinlik vermistir veyahut Kadir’le kavli karari vardir, gerçek dünyada bulusmak için;

bir söylenceye göre de Perizanin verdigi mendili Kadirin yüzüne örtmüsler, Periza da onu görmüs zaten kalbini islemismis yani kadirle birlikte yüregini yollamissa aglamasi için de sebep kalmamis olabilir.

Sonuç ta gerçek asklar kavusmazmis, iki bayram arasi toy kurulmazmis, töreler yasar kurbanlar ölürmüs, bir kurban bayrami da böyle bir sevdayi almis götürmüs.

DUYANLAR ASKINA KURBAN DESIN

OY KARA KADIR, AY OLDU BEDIR NERDESIN

DUYULMAZ SESIN DÜS GÖRDÜM UZAK YERDESIN.

Türküsü söylenir olmus.

NOT Divrigi yöresinde yasanmis gerçek bir ask hikâyesinden esinlenerek Hülya Aslan tarafindan kaleme alinmistir. Siir Yazara aittir.