Bagdat Caddesi Istanbul’un en bilinen ünlü caddelerinden biri. Lüks magazalari ve sosyo ekonomik seviyesi ile dikkat çeken cadde son yillarda artik kentsel yenileme ile gündemde. Türkiye’de dönüsümün lokomotifi olan cadde üzeri ve yakin çevresinde bir anda yogun bir sekilde baslayan dönüsüm ise bölgeye iyi gelmedi. Çünkü caddenin parlak havasina kapilan yüzlerce firma bir anda bölgeye akin etti. 100 yakin bölge markasina bir anda Anadolu’dan ve baska bölgelerden gelenlerle bölgede çalisan müteahhit sayisi 500’ü asti. Sayi artinca haliyle rekabetin getirdigi can yakici problemlerde arka arkaya ortaya çikmaya basladi.
“Caddede gireyim ama nasil olursa olsun” mantigiyla hareket eden müteahhitlere birde kat sahiplerinin daha büyük, daha lüks daire istegi eklenince birçok müteahhit kaynak probleminden dolayi darbogaza girdi. Caddenin sorunlarina Türkiye ekonomisindeki sikintilar da eklenince bölgedeki dairelerin fiyatlari yüzde 30-35 oraninda düsüs gösterdi. Bu sorun özellikle 2015 yilindan beri çok belirgin bir sekilde kendini ortaya koyuyor.
Cadde sakinlerinin çözümleri
Bu nedenle bölgede 100’e yakin projenin durdugu haberini aliyoruz. Her projede ortalama 20 konut oldugu varsayilirsa bu bölgede yaklasik 2 bin konutun zor durumda oldugunu ortaya koyuyor. Duyumlara göre kat malikleri yarim kalan projelerini tamamlamak için söyle formüller izliyor. Bu projelerden bazilarinin teminat mektubuyla, teminat mektubu olmayanlar ise kendi imkanlariyla aralarinda para toplayip yapiyorlar. Bazilari ise müteahhitten kira almayip projelerin agir aksakta olsa yapmaya devam ediyor.
Üyeleriyle birlikte Bagdat Caddesin’de dönüsüm yapan Anadolu Yakasi Insaat Müteahhitleri Dernegi (AYIDER) Baskani Melih Tavukçuoglu’na caddeyi sordugumda Bagdat Caddesi’nde 5 bin binanin yenileme çalismalarinin sürdügünü ögrendim. Tavukçuoglu caddedeki gelismeleri söyle anlatti: “Genel içinde baktigimizda problemli bina sayisi yüzde 10 civarinda. Özellikle meslege son girenler çok ciddi sorunlar yasiyor. Bu nedenle 100 üzerinde müteahhit sorunlu. 100’ü de sektörden çikmak üzere. Bu anlamda güçlü firmalar ayakta kaliyor. Digerleri ise eleniyor.” Fiyatlarda bu asamadan sonra bir düsüs olmayacagini söyleyen Tavukçuoglu’na göre ancak sektörde çantaci olarak bilinen bazi kisilerin problem yasayan firmalara nakit para ile gidip yari fiyatina daire alma durumlari olabilir. Tavukçuoglu, bu durumun bir dönem beyaz esyadaki spotçulara benzeyen bir durum ortaya çikarabilir uyarisi yapiyor.
Ticariler caddeye döndü
Caddede fiyatin düsmesiyle magaza ve dükkan fiyatlarinin uygun seviyeye geldigini belirten Tavukçuoglu, bu nedenle ticarilerin caddeye döndügünü söylüyor. Deniz gören büyük dairelerin fiyati yüksekte olsa bölgede kolayca satildigini anlatan Tavukçuoglu, en büyük problemin içerde olan birbirine es projelerde yasandigini kaydetti.
TÜIK verileri iki senaryo yazdirdi
Konu proje sayisindaki artis olunca yeni açiklanan TÜIK verileri önemli. Bu hafta içinde yilin ilk 9 ayinda ruhsat verilen daire sayisi açiklandi. Verilere göre 1milyon 106 bin yeni daire ruhsat aldi. Bu sayi geçen yila göre yüzde 57'lik gibi tarihi bir artisi getiriyordu. Bu artista tabiki 1 Ekim baslayacak olan yeni imar yönetmeliginden etkilenmek istemeyen müteahhitlerin basvurulari rol oynadi. Ancak her halükarda bu artis Türkiye’de zaten var olan 600 bin konut stokuna yeni eklemler getirmesi olasi.
Sektör firmalari ise bu hizli artisi söyle degerlendiriyorlar. Ilki Türkiye bir deprem ülkesi bu nedenle bu yenilemeler bu açidan olumlu olacak. Ayrica binalarin hayata geçecegi 2018 ve 2019 yillarinda hem Türkiye’de ve çevresindeki kosullarin daha iyi olacagi inancindan kaynaklaniyor. Ancak ikinci senaryo olumsuz. Zorda olan bazi firmalarin bilançolarinin daha kötüye gidisini engellemek için ardi ardina yeni projelere girecegi bu nedenle bir dönem Esenyurt'ta yasanan iflaslar gibi sektörde büyük iflaslar olma ihtimalinden bahsediliyor. Bu anlamda vatandasin süreçten zarar görmemesi için konut alacagi firmanin bilançolarini görmesi önemli. Bunun içinde bir dönem konusulan bilançolarin internet üzerinden yayinlanmasi belki zorunlu hale gelebilir. Devletin bu noktada sektörde daha büyük sorunlarin yasanmamasi için firmalara yeni baslayacaklari projeler için teminat mektubu zorunlulugu getirerek sektörde magduriyetleri önleyebilir.
Leyla Ilhan/Dünya