Kibris parlamentosu, bankalari iflastan kurtarmak için verilmesi planlanan tartismali kurtarma paketi görüsmelerini bugün gerçeklestirecek.
Avrupa Birligi ve IMF’nin Kibris bankalarini iflastan kurtarmak için üzerinde anlastigi 10 milyar avroluk kurtarma paketi halkin tepkisini çekmisti. Anlasmaya göre, Kibris bankalarinda 100 bin avro’dan az paraya sahip olanlarin hesaplarindan, bir kereye mahsus yüzde 6.75 oraninda, 100 bin avro’yu asan mevduatlardan da, yine bir kereye mahsus yüzde 9.9 oraninda kesinti yapilacak.
Kibris’ta bütçe açiginin kapatilmasi, bankacilik sektörünün küçültülmesi ve vergilerin arttirilmasi talep edilen anlasma uyarinca, yabanci sirketlere uygulanan yüzde 9 oranindaki verginin de yüzde 12.5’e çikartilmasi, faiz gelirlerinin de yüzde 20’sinin kesilmesi öngörülüyor. Planin açiklanmasindan sonra halk, birikimlerini çekmek için bankalara akin etti. Mevduat sahiplerine, kesintilerin karsiliginda, hesaplarinin bulundugu bankalardan hisse tahsis edilecek.
IFLAS KORKULUGU
Kibris Cumhurbaskani Nicos Anastasiades, anlasmanin “aci verdigini” ama iflasin önüne geçebilmek için gerekli oldugunu söyledi. Muhalifler ve mevduat sahiplerinin yani sira Kibris’in güneyinde yasayan yabancilar da teklife tepki gösterdi. Anastasiadis ülkede 1974’de Kuzey Kibris’la yasanan savastan bu yana en büyük krizin yasandigini söyledi.
Rum lider söz konusu vergi oranlarini kabul etmek zorunda kaldigini, aksi durumun iflas olacagini kaydetti. Anastasiadis vergi oranlarinin AB ve IMF ile görüsülecegini, degisiklik yapilmaya çalisilacagini da vurguladi. Anastasiades, önümüzdeki iki yil içinde paralarini Kibris bankalarinda tutanlara dogal gaz gelirlerine bagli tahvil verecekleri taahhüdünde bulundu. 2011’de Kibris açiklarinda 140 ile 230 milyar metreküp arasinda dogal gaz barindirdigi tahmin edilen hidrokarbon yataklari bulundugu açiklanmisti. Muhalefet lideri Yorgos Lillikas da geçen ay bu göreve seçilen Anastasiades’in halkin oylarina “ihanet” ettigini söyledi.
PAKETTE NELER VAR?
10 milyar avroluk kurtarma paketi karsiliginda Kibris’tan 2020’ye kadar borçlarini gayri safi yurt içi hasilasinin yüzde 100’üne çekmesi isteniyor. 19 Mart’tan itibaren Kibris bankalarinda 100 bin avro’nun üzerindeki mevduatlardan bir defaya mahsus olmak üzere yüzde 9.9 oraninda stopaj vergisi alinacak. 100 bin avro’nun altindaki mevduatlarda bu oran yüzde 6.75 olacak. Bu vergiyle 5.8 milyar avro toplanmasi öngörülüyor. Alinan vergi karsiliginda mevduat sahiplerine banka hissesi verilecek. Mevduat faiz gelirleri de vergilendirilecek.
Kurumlar vergisi yüzde 10’dan yüzde 12.5’a çikarilacak. Böylece yilda 200 milyon avro ek gelir elde edilecegi hesaplaniyor.
IMF de kurtarma paketinde yer aliyor. Ama IMF’nin saglayacagi kredinin miktari sonra belirlenecek.
Rusya’nin daha önce Kibris’a sagladigi 2.5 milyar avro’luk kredinin vadesini bes yildan 10 yila çikaracagi ve yüzde 4.5’luk faizi de asagi çekecegi öne sürülüyor.
Yardim paketi karsiliginda Kibris’in telekom ve elektrik kurumlariyla ve limanlarini özellestirmek zorunda kalabilecegi belirtiliyor.
Kibris bankacilik sektörünü küçültecek. Sektörün büyüklügü 2018’e kadar Avrupa Birligi ortalamasina inecek.
RUSYA’DAN SERT TEPKI
Rusya Devlet Baskani Vladimir Putin, AB ve IMF’nin Kibris Rum Kesimi’ni mali krizden kurtarmak için hesaplardan yüzde 10’a kadar vergi alinmasini öngören kurtarma paketine itiraz etti. Putin paketi “adil olmayan” ve “tehlikeli” bir yaklasim olarak niteledi.
Putin’in basin danismani Dmitri Peskov konu ile ilgili yaptigi açiklamada, “Putin, Kremlin yetkilileri, yardimcilari ve ekonomiden sorumlu üst düzey yetkileri ile konuyu müzakere etti. Putin mudilerden vergi alinmasi yönündeki hareketin adil ve profesyonel olmadigi ve tehlikeli bir yaklasim oldugu yönünde uyarida bulundu.” dedi.
Güney Kibris Rum Kesimi bankalarinda off-shore hesaplarinda bulunan Rus oligarklara ait 50 milyar dolari asan paranin geri alinamama endisesi Rusya’yi tedirgin ediyor. Kibris Hükümeti Avrupa’dan 10 milyar Euro’luk kurtarma paketini alabilmek için mevduat hesaplarindan vergi alacak.
INGILTERE’DEN KIBRIS ÖNLEMI
Ingiltere Maliye Bakani, Kibris’taki Ingiliz ordusuna bagli personellerin yeni bankacilik düzenlemeleri kapsaminda yasayacaklari maddi kayiplarinin karsilanacagini söyledi. Maliye Bakani George Osborne, Ingiltere hükümetine bagli çalisanlarin da zararlarinin karsilanabilecegini belirtti.
Mevduat sahiplerine yönelik kesintilerin Kibris’taki 3 bin Ingiliz askerini ve onbinlerce Ingiliz çalisani da olumsuz etkileyecegi tahmin ediliyor. AB ve IMF’nin üzerinde anlasmaya vardigi 10 milyar avro’luk kurtarma paketinin yürürlüge girebilmesi için parlamentodan geçmesi gerekiyor.
Kibris ekonomisi, Avro Bölgesi üretiminin sadece yüzde 0.2’sini olusturuyor. Ancak Avro Bölgesi’nde Kibris’in temerrüde düsmesinin, Yunanistan’daki krizi daha da siddetlendirmesi bekleniyor. Kibris, neredeyse üç yil önce baslayan Avro Bölgesi krizi sonucu kurtarma kredisi alan besinci ülke oldu.
ALMAN MUHALEFETI ANLASMAYA KARSI
Avrupa Parlamentosu Baskani Martin Schulz, Almanya’da yayimlanan Welt am Sontag gazetesine mülakatinda belli bir limite kadar; örnegin bankalarda 250 bin avro’dan daha az parasi olanlarin bu vergiden muaf tutulmasi gerektigini söyledi. Almanya’da muhalefetteki Sosyal Demokratlar’in üyesi olan Schulz, “Çözüm sosyal açidan kabul edilebilir olmali” dedi. Alman Basbakani Angela Merkel de stopaj vergisini savundu ve “Bu kuskusuz Kibris’a yardimi onaylamamizi kolaylastiracak iyi bir adim” dedi. Daha önceki Euro bölgesi kurtarma paketlerinde oldugu gibi bu anlasmanin da Avrupa’nin en büyük ekonomisi olan Almanya’da parlamentonun alt kanadinda onaylanmasi gerekiyor.
Yunanistan’da yasanan borç krizinde, Alman hükümeti ve Basbakan Merkel tutumu nedeniyle Yunan halkinin büyük tepkisini çekmisti. (HABER MERKEZI)