Baskanlik sistemi otoriterligi artirir

AKP’nin Anayasa Uzlasma Komisyonuna iletmek üzere TBMM Baskanligina sundugu “baskanlik sistemi” teklifini akademisyenler ve gazeteciler gazetemize degerlendirdi. Yapilan degerlendirmede Baskanlik sisteminin Türkiye için uygun olmadigina dikkat çekilirken, söz konusu modelin diktatör ve otoriter bir yönetim anlayisi doguracagina isaret edildi.

AKP’nin baskanlik sistemine iliskin gazetemize degerlendirme yapan Prof. Dr. Meryem Koray, Türkiye toplumunun demokratiklesmesi açisindan yeni modelin tehlike yaratacagina dikkat çekti. Yeni modelle tek adamli yönetim anlayisinin etkin olacaginin altini çizen Koray, “Modelin uygulanmaya baslanmasi Türkiye’de, demokrasi ve insan haklari açisindan kötü sonuçlar dogurabilir” yorumunu yapti.

DIKTATÖR BIR MODEL

Baskanlik sistemi modelini diktatör bir sistem olarak  degerlendirdigini belirten Türkiye Insan Haklari Vakfi Baskani ve köse yazarimiz Prof. Dr. Sebnem Korur Fincanci ise,  “Baskanin, hükümeti de azletme yetkisini dogru bulmuyorum. Baskanin hükümet ve yürütme üzerindeki etkisinin problemli olacagini düsünüyorum” dedi.

AKP’LI BILE KARSI ÇIKAR

Model hakkinda “Bir siyasi partinin bunun pesinden kosmasi akil alir gibi degil” yorumunu yapan Doç. Dr. Koray Çaliskan da, “Baskanlik sisteminde siyasi partilerin gücü yok olur. Bu AKP’li vekillerin de karsi çikmasi gereken bir durum” dedi. AKP’de gizli bir oylama yapilmasi halinde pek çok vekilin buna karsi çikacagini söyleyen Çaliskan, “Bizim gibi otoriter ülkelerde bu sistemin basarili oldugunu görmedik” degerlendirmesinde bulundu. Çaliskan, modelde güçler dengesini saglayacak bir mekanizmanin da önerilmedigine dikkat çekti.

SISTEM OTORITERLESIYOR

Türkiye’nin temel sorununun asiri merkezilestirilmis devlet sistemi oldugunu söyleyen gazeteci Oral Çalislar, “Bu durum demokratiklesmenin önündeki en önemli engeldir” dedi. Baskanlik sisteminin otoriteyi güçlendirici sonuçlar dogurmaya yatkin oldugunu kaydeden Çalislar, “Sistem zaten Ankara merkezli olarak otoriterlesiyor. Baskanlik sistemi bunu azdirmaktan baska bir sonuç vermez. Her seyin Ankara’dan kararlastirildigi bir rejimle de demokratiklesme olmaz” diye konustu. Türkiye’nin hizla merkezilestirilmis bir yapi yerine yerellerin güçlendirildigi bir sisteme dönmesi gerektigini dile getiren Çalislar, “Ihtiyacimiz ademi merkeziyetçiliktir, çevrenin merkez karsisinda güçlenmesidir” diye konustu.

AKP’NIN BASKANLIK SISTEMINDE NELER VAR?

BASBAKAN Yardimcisi Bekir Bozdag, partisinin Baskanlik Sistemi’ne iliskin önerisini Meclis Baskanligi’na önceki gün sunmustu. 22 maddelik sisteme iliskin bazi maddeler söyle:
* Seçimler 4 yilda bir yerine 5 yilda bir yapilacak. Böylede daha önce 5 yildan 4 yila çekilen seçimler yeniden 5 yilda bir yapilacak.
* Bir kisi en fazla iki kez baskanlik yapabilecek.
* Baskan partili olabilecek, ancak parlamenter olmayacak.
* Bakanlar Kurulu üyelerini de Baskan atayacak.
* Baskan, kendisine karsi sorumlu olan bakanlari görevden alabilecek.
* Bakanlar milletvekili olamayacak, disaridan atanacak ve parlamentoya karsi sorumlu olmayacak.
* Güvenoyu ve hükümeti denetleme araci olan gensoru kaldirilacak.
* Parlamento, baskan ve bakanlari görevden alamayacak.
* Baskan ve bakanlar, simdiki gibi Yüce Divan’a benzer bir yapida yargilanabilecekler.
* Milletvekili sayisi yine 550 olacak. Seçilme yasi ise 18.
* Baskanin cezai yaptirim gerektiren bir suç islemesi halinde, bazi ülkelerde uygulanan ‘impeachment (suçlama, cezai sorumluluk)’ modeli devreye girecek. Bu çerçevede olusturulacak bir komisyonun çalismasiyla baskan suçlanip, yine ayni sekilde yargilanacak, komisyonun kararini meclis onaylayacak.

TEKIN: MESELE TAYYIP’IN ÇANKAYA ÇIKMASI

CHP Genel Baskan Yardimcisi Gürsel Tekin, AKP’NIN gündeme getirdigi baskanlik sistemiyle Türkiye’nin sorunlarini çözmek olmadigini, “Mesele, sayin Tayyip Erdogan’i nasil oraya (Çankaya) çikarabiliriz” seklinde degerlendirdi.
Partisinin Kocaeli’nin Körfez ilçesinde düzenledigi programa katilan Gürsel Tekin, Körfez Ögretmenevi’nde çesitli konularda degerlendirmelerde bulundu ve gazetecilerin sorularini cevapladi. Tekin, baskanlik sistemiyle ilgili bir soruyu, “Tüm argümanlar deneniyor, Sayin Cumhurbaskani’ni bypass etmek istediler olmadi, simdi baska bir öneri getiriyorlar olmadi, yerel seçimi erkene alabilir miyiz, rahatlayalim, o da olmadi. AKP ve MHP’nin duyarli milletvekillerinin ret oylariyla geçmedi. Son manevralari deniyorlar. 5+5 ile ilgili, içeriginde Türkiye’nin sorunlarini çözebilecek ne var? Mesele Türkiye’nin sorunlarini çözmek, 2 basliligi ortadan kaldirmak da degil. Mesele, Sayin Tayyip Erdogan’i nasil oraya (Çankaya) çikarabiliriz. Vallahi o da bizim isimiz, Türkiye’nin sorunu degil” seklinde cevapladi. (KOCAELI)