BUGÜN ?DÜNYA ÇOCUK HAKLARI GÜNÜ

BUGÜN “DÜNYA ÇOCUK HAKLARI GÜNÜ”…

Dünyada halen çocuklar ya savas ortasinda ya da açlik sinirinda yasam sürdürüyor.

Çocuk haklari, kanunen veya ahlâki olarak dünya üzerindeki tüm çocuklarin dogustan sahip oldugu; egitim, saglik, barinma; fiziksel, psikolojik veya cinsel sömürüye karsi korunma gibi haklarinin hepsini birden tanimlamakta kullanilan evrensel kavramdir.

Çocuklarin eriskinlerden farkli fiziksel, fizyolojik, davranis ve psikolojik özellikleri oldugu, sürekli büyüme ve gelisme gösterdigi bilincinin yerlesmesi, çocuklarin bakiminin bir toplum sorunu oldugu ve bilimsel yaklasimlarla herkesin bu sorumlulugu yüklenmesi gerektigi düsüncesi, Cenevre Çocuk Haklari Bildirisi ile sekillenmistir. Günümüzde çocuk haklari ile ilgili olan uluslararasi belge 20 Kasim 1989 tarihinde Birlesmis Milletler tarafindan kabul edilen ve 193 ülke tarafindan onaylanmis olan Birlesmis Milletler Çocuk Haklarina Dair Sözlesmedir.

Dünyada halen çocuklar ya savas ortasinda ya da açlik sinirinda yasam sürdürüyor.

Türkiye`nin de 1990 yilinda imzaladigi bu sözlesme toplam 54 maddeden olusmaktadir.

Taraf ülkeler bu sözlesmeyi hazirlarken çocugun kisiliginin tam ve uyumlu olarak gelisebilmesi için mutluluk, sevgi ve anlayis havasinin içindeki bir aile ortaminda yetismesinin gerekliligini kabul etmislerdir. Ayrica çocugun toplumda bireysel bir yasanti sürdürebilmesi için her yönüyle hazirlanmasinin ve özellikle baris, degerbilirlik, hosgörü, özgürlük, esitlik ve dayanisma ruhuyla yetistirilmesinin gerekliligini savunmuslardir.

Çocuk Haklari Evrensel Bildirisi de bu sebeple imzalanmistir. O yüzden her çocuk bu bildiride belirtilen haklardan yararlanmalidir. Buna göre;
 

1.Hiç bir çocuk irk, renk, cinsiyet, dil, din, siyasal inanç nedeniyle ayri tutulamaz.

2.  Her çocuk korunacak ve özel bakim görecektir. Çocugun iyi kosullar altinda, zihnen, bedenen gelismesi saglanacaktir. Buna iliskin düzenlemeler yasalarla güvence altina alinacaktir. Bu amaçla hazirlanacak yasalarda çocuk yararina olacak durumlar göz önünde tutulacaktir.

3.  Her çocuk dogdugu andan baslayarak isme ve yurttasliga hak kazanmalidir.
Çocuk, sosyal güvenlikten yararlanmalidir. Saglikli büyüyüp gelismesi için gereken her çaba gösterilmelidir.

4.  Sakat çocuklar için özel bakim ve egitim uygulanmalidir.

5.  Çocuktan sevgi esirgenmemelidir. Ailesi olmayan ve yoksul çocuklara özel ilgi gösterilmelidir.

6.  Ilkokul egitimi parasiz ve zorunlu olarak çocuga saglanmalidir. Çocuklar genel bilgilerini arttiracak, yeteneklerini gelistirecek toplumsal sorumluluklar yüklenecek biçimde egitilmelidir. 7. Çocugun egitiminden sorumlu kisiler egitime, ögretime ayri bir özen göstermelidir. Çocuk; bir tür egitim olan oyun oynamak ve dinlenmek olanaklarina sahip olmalidir. Yöneticiler çocuklara bunlari saglamalidir.

8. Sosyal yardim ve korunma konusunda çocuk ilk düsünülen olmalidir.

9. Çocuk her tür kötülük ve sömürüden korunmalidir. Çocuk, her ne biçimde olursa olsun alim satim konusu olmamalidir.

10. Çocuk irk, din ve insanlar arasindaki ayrilik meydana getiren baskilardan titizlikle korunmalidir.
 
TÜRK ÇOCUK HAKLARI BILDIRISI
 
Birlesmis Milletler Çocuk Haklari Bildirisi`nin isigi altinda Türk Çocuk Haklari Bildirisi hazirlandi. Bu bildiri 28 Haziran 1963 günü UNESCO Türkiye Milli Komisyonu 7. Genel Kurulu’nda kabul edildi. Bu bildirinin bazi maddeleri sunlardir:

1. Iyi bakim, iyi yetistirilme ve çocuga uygun bir egitim, her yerde ilgi, sevgi ve yardim görme her Türk çocugunun hakkidir. Resmi, özel her kurum, her vatandas bu çocuk hakkini tanimak, eldeki imkanlarla onu gerçeklestirmek yükümlülügündedir. Sikinti içinde bulunan çocugun kurtarilmasina öncelik verilir.

2. 16 yasindan önce hiç bir çocuk resmi ögrenimden alikonularak özel islerde çalistirilamaz. Hiç bir sekilde sömürülemez.

3. Her ana baba çocuguna bakmak, onu bilgili, becerili ve en iyi sekilde yetistirmekle yükümlüdür. Orta dereceli ögrenime devam etmeyen, edemeyenlerin gerekli bilgi ve becerileri kazanmalari için devlet kurslar açar. Ana babanin yeterli olmadigi durumlarda bu görev çocugun birinci derece yakin akrabalarina ve devlete düser.

4. Ilk ögrenimden sonra orta dereceli okullara devam etmeyenler, edemeyenler için teknik, tarimsal bilgi ve beceri kazandiran kurslar açilmasi ve bu kurlardan çocuklarin yararlanmasi için Milli Egitim Bakanligi, Belediye Baskanligi ve muhtarlar isbirligi yapmakla yükümlüdür.

5.Sakat ve uyumsuz çocuklarin iyilestirilmeleri, yasama zorlugu çeken çocuklarin kurtarilmalari, durumlarina uygun bir meslek için kendi yasamlarini kazanacak derecede basarili ve güçlü yetistirilmeleri ana baba ile birlikte devletin ve bu amaçla kurulmus örgütlerin ödevidir.

6. Çocugun korunmasi ile ilgili yasalar öncelikle hazirlanip çikarilmali, geciktirilmeden uygulanmalidir.