Astrea Silva, Venezuela’nin güneydogusunda büyük bir endüstri bölgesi olan Bolivar eyaletinde yasiyor. Guayana Ulusal Üniversitesi ögrencisi, ayni zamanda Devrimci Sosyalist Üniversite Ögrencileri Cephesi yöneticisi. Bir “chavista” yani “Chávezci” degil, ancak seçimlerde Hugo Chávez’i destekliyor yine de. Çünkü Venezuela’da 13 yillik Bolivarci iktidar boyunca degisen sistemlerden biri de egitim sistemi olmus. “Bolivarci” devlet üniversiteleri kurulmus. Ancak Astrea’nin söyledigine göre ögretim üyeleri arasinda yeni sisteme direnenler çok.
‘AKADEMISYENLER DEGISIME DIRENIYOR’
“Venezuela’da yüksek ögretim sistemi hâlâ tam olarak düzenlenmis degil, Chávez’in öngördügü bir sosyalizme geçis süreci yasasak da kapitalist bir düzen hakim üniversitelerde” diyor. Yine de ciddi basarilar oldugunu da inkar etmiyor: “Örnegin ülkede okuma-yazma egitimi süreci tamamlanmis durumda. Öte yandan 4. Cumhuriyet olarak adlandirdigimiz önceki dönemde, halkin çogunlugunun üniversite egitimi alma sansi yoktu. Yoksullar yüksek egitim alamiyordu, üniversiteye giriste sinavlar vardi fakat su anda yok, sadece bazi özel üniversitelerde sinavlar var ama devlet üniversitelerinde giris sinavlari kaldirildi.” Ne gibi eksiklikler yasandigini sordugumuzda ise cevabi: “Yasadigimiz sorunlardan biri üniversite ögretim üyelerinin eski sistemi uygulamakta israr etmeleri. Hâlâ ayni metodolojiyi uyguluyorlar, eski egitim modelini uygulamaya çalisiyorlar. Öte yandan biliyoruz ki Bolivarci Venezuela Devleti de daha çok revizyonist ve reformist bir yapiya sahip fakat örgütlenerek sistemi daha da ileriye tasimaya çalisiyoruz” oluyor.
NEREDEYSE ÜCRETSIZ...
Gelelim en önemli meseleye; üniversite egitimi ücretsiz mi, degil mi? “Neredeyse ücretsiz” diyor Astrea: “Bazi devlet üniversitelerine çok az bir ücret ödeniyor. Fakat özel üniversitelerin ücretleri yüksek. Üniversitelerin yüzde 80’i devlet üniversiteleri ki bunlarda Bolivarci süreç uygulaniyor geri kalanlari özel üniversiteler. Bolivarci üniversitelerde özellikle misyonlar dahilinde verilen egitimler ücretsiz. Örnegin bazi misyonlar var bunlarla lise egitimi de ücretsiz, hatta ücretsiz beslenme saglaniyor.”
‘VENEZUELA SAGI YENiDEN ÖRGÜTLENiYOR’
Astrea, 7 Ekimde yapilacak devlet baskanligi seçimini de degerlendiriyor: “Seçim sürecinde Venezuela sagi, saglam finanse edilmis uluslararasi bir destegin de yardimiyla yeniden örgütleniyor. Özellikle Kolombiya ve ABD’nin destegi öne çikiyor ve Chávez ile birlikte kaybettikleri iktidari geri almak istiyorlar. Muhalefetin adayi Henrique Capriles Radonski fasist egilimleri olan bir aday. 11 Nisan 2002’de Chávez’e darbe yapilmak istendiginde Capriles Radonski de bu darbeye katilmisti. Bence de su anda Chávez hiçbir seyle degilse bile sadece Venezuela Konut Misyonu ile bile zaferini garantilemis durumda. Yoksul halkin konut sahibi olmasini saglayan bu proje ile her yerde insaatlar devam ediyor. Fakat Chávez daha önce kazandigindan daha büyük bir zafer kazanmak istiyor. Biz de, reformist bir lider olmasina ragmen Chavez’i destekliyoruz, çünkü 4. Cumhuriyet döneminde yasadigimiz, ögrencilerin baski altinda tutuldugu o fasist iktidar dönemlerini bir daha yasamak istemiyoruz. Yeni bir üniversite egitim yasasi istiyoruz. Geçtigimiz yildan bu yana verdigimiz bir mücadele bu.”
BURJUVAZININ DEGIL TOPLUMUN HIZMETINDE
LISE ögretmeni Alexis Castillo, baskente yakin küçük bir eyalette, Yaracuy’da yasiyor. Devrimci Pedagoji Hareteketinin de üyesi ve belli ki siki bir “chavista”. Venezuela’da egitim sistemi ile ilgili sorularimizi yanitliyor:
Chávez öncesinde nasil bir egitim sistemi vardi Venezuela’da?
Kapitalist sadece emperyalizmin gereksinimleri için çalisan sagci bir hükümet ve sadece sagin çikarlarina göre düzenlenmis, bizi proleter yapmak için tasarlanmis bir egitim sistemi vardi. Burjuvazinin çok uluslu sirketleri en büyük kaynaklara sahipti. Egtim sistemi de rantçi, kölelestirici ve emekçi çocuklari ögrendikleriyle burjuvazinin hizmetine girsin diye düzenlenmis bir egitim sistemiydi. Çok az bir kisim genç üniversite egitimini alma olanagina sahipti ki onlara da verilen egitim, yine mezun olduktan sonra burjuva ailelerin çikarlarini savunacak profesyoneller olmalari içindi.
Chávez’den sonra ne degisti?
Venezuela’da 4 büyük burjuva aile var. Bunlarin destekledigi Punto Fijo Pakti’yla yönetiliyorduk. Bu pakti olusturan partiler bir anlasmaya vardilar ve sirayla iktidari paylastilar. Demokratik Aksiyon ve COPEI Partisiydi (Hiristiyan Demokrat Parti) bunlar. Venezuela burjuvazisinin bu iki partisi, iktidari kendi aralarinda paylasiyorlardi ve sagcilar arasindaki iktidar paylasimi 40 yil sürdü.1998 yilinda Baskan Kumandan Hugo Rafael Chavez Frias iktidara geldi ve radikal bir degisim yaratti, o güne kadar sahip oldugumuz egitim sisteminde, üniversite egitimi de dahil, bir devrim hayata geçirdi. Üniversite egitimini baskentlerden köylere, kasabalara kadar ulastirdi ve Bolivar Üniversitesi’ni kurdu. “Sucre Misyonu” kapsaminda üniversite egitimi almak isteyen herkese imkan taniniyor. Bugün üniversiteye girerken bir eleme sistemi uygulanmiyor, egitim almak isteyen herkese üniversitelerin kapisi açik.
Sadece üniversite egitimi mi degisti?
“Robinson Misyonu” ile de ülkemizdeki okuma yazma cehaletine bir son verildi. UNESCO’nun degerlendirmesine göre bugün Venezuela’da okuma yazma bilmeyen kalmadi. Ardindan “Robinson-2 Misyonu” uygulamaya konuldu ve okuma yazma ögrenen vatandaslarin ilk ve ortaokul egitimi almalari saglandi. 6. siniftan itibaren ise “Rivas Misyonu” devreye sokuldu ve böylelikle lise egitimi de verilmeye baslandi. “Sucre Misyonu” ise yüksek egitim için hayata geçirilen bir proje. Egitim sisteminde özgürlestirici, doktriner ve baskici olamayan süreç islemeye basladi. Bu sürecin sonuçlari tüm ülkede görüldü. Yeni cumhuriyetin yarattigi bu insanlar elestirel düsünce yapisina sahip, refleks gösteren, ülkenin gelisimine katkida bulunan, yeni projeler üreten insanlar. Örnegin üniversite egitiminde gençler dogrudan toplumsal projelerde görev aliyorlar, toplumla iç içe gelisiyorlar ve birlikte sorunlari ve ihtiyaçlari tespit ederek buna yönelik çözümler gelistiriyorlar. Eski rantçi egitim sisteminde ise üretim sistemini ve burjuva sinifin çikarlarini iyilestirme yönünde projeler üretiliyordu.
YARIN: Bu da mi bedava, doktor hanim?
