Danistay`dan Cerattepe`de çevre katliamina onay

Cerattepe Bölgesi’ndeki madencilik faaliyeti için Rize Idare Mahkemesi`nce `ÇED olumlu` karari daha önce iptal edilen maden sirketi, 2 Haziran 2015’te yeniden ‘ÇED Olumlu’ karari aldi. Bu gelisme üzerine harekete geçen Yesil Artvin Dernegi öncülügündeki 751 kisi ve 61 avukat, 8 Temmuz 2015`te Rize Idare Mahkemesi’nde, `ÇED olumlu` raporunun yürütmesinin durdurulmasi ve iptali istemiyle Türkiye’nin en büyük çevre davasini açti. Mahkeme, bölgede 14 Mart 2016` da bilirkisi heyeti ile inceleme yapti. Mahkemeye ulasan bilirkisi raporunda, yillik 500 bin ton çikartilacagi öngörülen cevherin kapali kabinli teleferikle tasinmasi halinde çevreye zararlarinin azalacagi ve ara katli üretim yöntemi ile heyelan riski olusmayacagi belirtildi. Rize Idare Mahkemesi, Cerattepe’deki madencilik faaliyetleri için taraflari son kez 19 Eylül 2016`da  dinledi.

45 SAYFALIK KARAR

Durusmada Yesil Artvin Dernegi yöneticileri ve avukatlari redd-i hakim isteminde bulundu. Istemi ayni gün reddeden Rize Idare Mahkemesi heyeti 1 gün sonra 20 Eylül tarihinde aldigi 2016/485 nolu kararla, ÇED iptal davasinin reddine karar verdi. Rize Idare Mahkemesi, 45 sayfalik kararinda devlet ormanlarinda gerekli iznin alinmasi halinde madencilik faaliyetlerinin yapilabilecegi, söz konusu madencilik projesi için gerekli izinlerin alindigi ve mevzuata aykiri bir durum olmadigina yer verildi. Kararda ayrica, maden sahasinin Milli Park ve Turizm Koruma ve Gelisim Bölgesi disinda kaldigina vurgu yapilarak projeye yönelik iptali istenilen 2/6/2015 ve 3882 sayili ÇED Olumlu Karari’nin hukuka ve mevzuata uygun olduguna karar verilerek iptal talebi reddedildi.

DANISTAY ONADI

Yesil Artvin Dernegi, Rize Idare Mahkemesi`nin verdigi karara  geçen yil 10 Ekim tarihinde Danistay`a basvurarak itirazda bulundu. Itirazi degerlendiren Danistay, yerel mahkemenin verdigi `Madencilik yapilabilir` yönündeki karari onadi ve 25 sayfalik kararda kararin iptal edilecegi bir durumun söz konusu olmadigina yer verdi. Danistay 14`üncü Dairesi, daha önce ayni bölge için 2013 yilinda Çevre ve Sehircilik Bakanligi tarafindan verilen `ÇED olumlu` raporunu iptal eden yerel mahkeme kararini onamisti.

KARARDA BIRLIKISI HEYETININ RAPORU ETKILI OLDU

Trabzon Karadeniz Teknik Üniversitesi’nden (KTÜ) Orman Yüksek Mühendisi Prof.Dr. Bedri Serdar, Harita Mühendisi Doç.Dr. Fevzi Karsli, Insaat Mühendisi Yrd.Doç.Dr. Adem Bayram, Samsun Ondokuz Mayis Üniversitesi’nden Maden Yüksek Mühendisi Prof.Dr. Birol Elevli, Ziraat Mühendisi Prof.Dr. Coskun Gürsel, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü’nden Çevre Yüksek Mühendisi Prof.Dr. Nihal Bektas ile Jeoloji Yüksek Mühendisi Doç.Dr. Mehmet Salim Öncel’in yer aldigi heyetin hazirladigi bilirkisi kesif raporu mahkemelerin kararinda etkili oldu.

TELEFERIKLI TASIMA ILE ÇEVRE ZARARLARI AZALIR

Bilirkisi kesif raporunda, açik galeri madenciliginden kapali galeri madenciligine geçilmesi ve çikarilmasi planlanan cevherin kapali tasima kabinli teleferik sistemi ile tasinmasi halinde çevre zararlarinin azalacagi görüsüne yer verildi. ÇED raporunda, toplam 3 bin 314 adet agaç kesilecegi görüslerini degerlendiren bilirkisi heyeti, teleferik hattinin kurulmasi ve maden agzindan teleferik hatti arasindaki yolun genisletilmesi ile kesilecek agaç sayisinin raporda belirtilen düzeyde olusacagina isaret etti.



"ARAKATLI ÜRETIM YÖNTEMI HEYELANLARI ÖNLER"

Yillik 500 bin ton cevher çikarilacagi öngörülen madencilik faaliyetleri sirasinda heyelan riski olusacagi yönündeki iddialari degerlendiren bilirkisi heyeti raporda, madende ara katli üretim yöntemi kullanilacagi ve cevherin alttan alinip yukari dogru sürüldügü sirada meydana gelen bosluklarin dolguyla kapatilacagi göz önüne alindiginda, üretim ile es zamanli olarak yapilacak dolgu faaliyeti nedeniyle kayaç hareketliligi ve göçüklerin önlenecegi görüsüne yer verdi.

ENDEMIK BITKILER SÖKÜLÜP BASKA YERE DIKILEBILIR

Bilirkisi raporunda, maden proje sahasinda kalan endemik türlerle ilgili degerlendirmeler de yapildi. Proje alaninda kalan Siklamen bitkisinin maden sahasi içinde yapilacak kazi ve dolgu çalismalarindan etkilenmemesi için toplanarak, yakindaki ayni ekolojik kosullara sahip alanlara tasinip dikilmesi önerisi de yer aldi. 

MADEN SAHASINDA KALITELI IÇME SUYUNDAN BAHSEDILEMEZ

Içme suyu kaynaklarinin kirlenecegi endiselerine de deginilen raporda, maden bölgesinde kaliteli su kaynagindan söz etmenin mümkün gözükmedigine vurgu yapilarak, ÇED raporunda belirtilen taahhütlere uygun hareket edilmesi ile su kaynaklarinin kirlenmeyecegi görüsüne de yer verildi. 

KALIN: HUKUKTAN VE ADALETTEN BU KADAR UZAK BIR KARAR OLAMAZ

Yesil Artvin Dernegi Avukati Bedrettin Kalin, Danistay`in onama kararini degerlendirdi. Uzunca zamandir bekledikleri kararin çiktigini ancak bu sekilde bir karar verilmesini beklemediklerini belirten Kalin, sunlari söyledi:

"Adalet, hukuk adina beklemedigimiz bir karar. Sefaletin ve rezaletin hukukun en üst kurumuna tirmandigini gösteren bir karar oldu. Hukuk ve adaletten bu kadar uzak bir karar olamaz. 25 sayfalik kararin 19 sayfasi sadece davacilarin isimlerinin oldugu karar. 1 sayfasi müdahil olan milletvekillerinin müdahilliklerinin reddedilmesine iliskin. 4 sayfasi husumetle ilgili. Sadece 1 sayfadaki 1 paragraf bu davayla alakalidir. O paragrafta da Rize Idare Mahkemesi kararinin bozulmasinin gerektirdigi bir durumun olmadigiyla ilgilidir. Bu hiçbir sey yazmamakla es degerdir. Bu kadar gerekçesi olmayan, hukuk ve adaletten uzak bir karar bu güne kadar yüksek mahkemeden çikmadi. Gerekli her türlü hukuksal yollara da basvuracagiz.  Hukuk sadece onlardan ibaret degildir. Adaleti oralarda bulamayacagimizi anladik. Su anda da yürüyüste adalet ariyoruz."

YESIL ARTVIN DERNEGI: BU KADAR GEREKÇESIZ KARAR BEKLEMIYORDUK

Yesil Artvin Dernegi Baskani Nur Nese Karahan`da karari elestirdi ve su degerlendirmelerde bulundu: 
"Su Anda adalet yürüyüsündeyiz. Hukukun bu kadar bittigini düsünememistik. Umudumuz vardi. Daha önceki gerekçeli kararlari biliyorduk ama bu kadar gerekçesiz bir karar beklemiyorduk. Ama bunlar bizim kararimizda bir degisiklik yaratmaz. Her zaman mücadelemizi sürdürdük.  Yasam alanlarimizi, gelecek kusaklara birakacagimiz yasam alanlarini korumamiz gerekiyor.  Hukuksuzluklar kendilerini bagliyor. Halk, vatandas olarak mücadelemizi sürdürecegiz." 

MÜCADELE 22 YIL ÖNCE BASLADI

Artvin’in Kafkasör Yaylasi Cerattepe Mevkii`nde madencilik faaliyetlerinin planlanmasi üzerine 1995 yilinda kurulan Yesil Artvin Dernegi öncülügünde birlesen Artvin halki mücadele baslatti. 1996 yilinda Kanadali Cominco Madencilik sirketi bölgede faaliyet yapmak için ruhsat aldi. Ancak, ayni tarihte Artvin Valiligi Mahalli Çevre Kurulu’nun madencilikle ilgili olumsuz görüs bildiren raporu yayimlandi, 1998 yilinda ise Maden Tetkik Arastirma (MTA) Genel Müdürlügü bölgedeki heyelan risklerine dikkat çeken raporu açiklandi. 1998 yilinda Artvin halkinin 10 bini asan imzali metniyle dönemin Çevre ve Orman Bakanligi’na müracaat edildi ve proje tekrar incelenmek üzere durduruldu.

2002 YILINDA SIRKETLER ÇEKILDI

Kanadali Cominco Sirketi, 2002 yilinda projeden çekildi ve ruhsat hakkini yine Kanada merkezli Rize’de Çayeli Bakir Madeni`ni isleten INMET Mining Corporation`a devretti. 2005’te Yesil Artvin Dernegi öncülügünde projeye karsi açilan davada Rize Idare Mahkemesi önce, ‘Yürütmeyi durdurma’, ardindan 2009 yilinin sonunda da maden ruhsatinin iptali yönünde karara verdi. Uzun süren yargi mücadelesi sonucunda Rize Idare Mahkemesi’nin maden ruhsati iptali için verdigi karari Danistay 2002 yilinda onadi. Artvin halki böylece maden sirketlerinin bölgeden çekilmesini sagladi.

MADEN SAHASI YENIDEN IHALEYE ÇIKARILDI

Dönemin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanligi 2011 yilinda Artvin Cerattepe ve Genya dagindaki maden sahalarini ihale yoluyla ruhsatlandiracagini duyurdu. 17 Subat 2012’de yapilan ihalede bu alanlar Özaltin Insaat Ticaret ve Sanayii A.S.’ye verildi. 2012 yilinda ihalenin iptali ve ÇED raporu olmadan çalismalara baslandigi gerekçesi ile Rize Idare Mahkemesi`nde 2 ayri dava açildi. Ihale ile ilgili dava reddedilirken, ÇED davasinda iptal karari alindi. 2013 yilinda da Özaltin A.S. ruhsatini Cengiz Holding’e ait Etibakir A.S.`ye devretti.

TÜRKIYE’NIN EN BÜYÜK ÇEVRE DAVASI OLDU

Bakanlik, ihale süreci ardindan bölgedeki bakir madeni için ÇED olumlu raporuna da onay verdi. Gelisme sonrasinda Artvinliler, 2013 yilinda yeni bir hukuk mücadelesi baslatti. Yesil Artvin Dernegi’nin Rize Idare Mahkemesi’ne açtigi davada mahkeme 24 Aralik 2014 tarihinde ‘ÇED Olumlu’ kararini iptal etti. Ardindan firma yeni bir ÇED basvurusunda bulunarak 2 Haziran 2015’te yeniden, `ÇED Olumlu` karari aldi. Yesil Artvin Dernegi öncülügünde 751 kisi ile 61 avukat, 8 Temmuz 2015`te Rize Idare Mahkemesi’ne ÇED Olumlu raporunun yürütmesinin durdurulmasi ve iptali istemiyle Türkiye’nin en büyük çevre davasini açti.

DÖNEMIN BASBAKANI DEVREYE GIRDI, ÇALISMALAR DURDU

Eti Bakir A.S., ÇED raporu ile ilgili verilmis bir yargi karari olmamasi nedeniyle Artvin Valiligi’ne basvurarak 16 Subat 2016 tarihinde is makinelerini Cerattepe Bölgesi`ne çikarmak istedi. Artvin halki, araçlari ile yola kurduklari barikatlarla is makinelerinin bölgeye çikmasina izin vermedi. 2 gün boyunca polis ve jandarmanin biber gazi, cop ve plastik mermi ile yaptigi müdahalelerin ardindan is makineleri Cerattepe Bölgesi`ne çikarildi. Olaylarin büyümesi üzerine Artvin heyeti ile Ankara’da görüsen dönemin Basbakani Ahmet Davutoglu, hukuki süreç sona erene kadar Cerattepe’de çalisma yapilmamasi yönünde talimat verdi.

kaynak Cumhuriyet