Bugün, 29 Mayıs 2024 Çarşamba
ELIF INCE - elif.ince@radikal.com.tr / Arsivi
Bakanlar kurulu, Sariyer’in Derbent Mahallesi’ni 24 Ocak tarihinde ‘Riskli Alan’ ilan etti. Derbent’te bu son gelismeye yönelik olarak eylemler devam ederken zeminin saglam oldugu bilinen mahallenin neden ‘Afet Yasasi’ kapsamina alindigi tartisma konusu. Sariyer Belediyesi de Istanbul’un en saglam bölgesi sayilan Sariyer’de böyle bir karar alindigi için saskin.
Radikal’in elde ettigi bilgilere göre Derbent Mahallesi’yle ilgili ‘talepte bulunan’ Istanbul Büyüksehir Belediyesi (IBB). Ancak Radikal’e verilen bilgiye göre IBB, bölgenin ‘Riskli Alan’ degil, yapilasmaya açilmaya müsait, ‘saglam’ alan anlamina gelen ‘Rezerv Konut Alani’ ilan edilmesi için basvurdu. Çevre ve Sehircilik Bakanligi’ndan ise Derbent için ‘Bölgede zaten gecekondular oldugu için’ ‘Riskli Alan’ karari çikti. ‘Riskli Alan’in sinirlarinin bölgedeki apartmanlari teget geçip tam gecekondu bölgesinin sinirlarini bir çit gibi çevrelemesi de dikkat çekti. Riskli alan lüks MESA sitesinin yani basinda bitiyor.
Bakanliga talepte bulunan Istanbul Büyüksehir Belediyesi, mahallenin yasa kapsamina alinmasinin dönüsüm projesinin uygulanmasini kolaylastirip hizlandirdigini belirtiyor. Afet Yasasi’na göre vatandas dava açsa bile ‘yürütmeyi durdurma’ karari alinamiyor. Dava bitene kadar ev yikiliyor, itiraz edenin elektrigi, suyu kesilebiliyor.
Bölgeye iliskin ilk proje bu degil... Geçen eylül ayni 28 hektarlik bölgede ‘gecekondularin dönüsümüne iliskin’ imar planlari yapilmisti. Mahalle sakinlerinin dava açtigi planlar, bu kez Afet Yasasi kapsaminda itiraza mahal vermeden hizlica dönüstürülmeye çalisiliyor.
Sariyer Belediyesi: Bölge saglam
Derbent’in bagli oldugu CHP ’li Sariyer Belediyesi de bölgenin ‘riskli alan’ ilan edilmesini ranta bagliyor. Derbent’in bakanlikça onayli jeolojik raporlarina göre zeminin saglam oldugunu, binalarin çogunun da alçak oldugunu belirten belediye, “Mahalle Maslak aksi üzerinde yer aldigi için ve yüksek rant sebebiyle riskli alan ilan edilmistir” diyor.
7 katli apartmanlar yapilacak
Derbent’te riskli alan ilan edilen bölgede 1600 gecekondu var. Burada gecekondu sahipleri için 1650 sosyal konut yapilmasi planlaniyor. Belediye, bölgeye piyasa kosullarindan satilacak 900 daire daha yapilacagini ve nüfusun 7 binden 10 bine çikacagini belirtiyor. Su anda mevcut binalarin çogu 1-2 katliyken, yenileri 7 kata kadar çikacak.
Mahallelinin endisesi, buraya üst gelir gruplari için kapali siteler yapilarak kendilerinin de sosyal konutlarda, ‘planlama sahasinin bir kösesine tikistirilacagi’. Mahallenin yapi kooperatifi ve dernegi, geçen eylülde imar planlarina itirazlarini dava dilekçelerinde söyle anlatmis: “Lüks konutlardan olusan kapali sitelerle mahalleli için yapilmasi öngörülen sosyal konutlarin nasil bir arada olacagi belirsiz. Bu sekilde toplumsal siniflar anlaminda kutuplasan kentler yaratiliyor.”
Mahalleli, planda ticaret kullanimi olmadigi için esnafin da gitmek zorunda birakilacagini söylüyor. Dönüsümden sonra kiracilara ne olacagi da muamma. Bölgede yüzde 30’a yakin kiraci var, çogunun Isyerleri Sariyer-Sisli’de. Kiracilarin yarisi 200-400 lira kira veriyor.
En ucuz kira 3500 lira
Maslak-Büyükdere Caddesi’ne siniri olan ve Bogaz’a bakan mahalle, çok degerli. Gecekondulardan yüksek bir duvarla ayrilan lüks MESA konutlarinda su anda 140 metrekarelik bir dairenin fiyati 600 bin dolardan basliyor, 975 bin dolara kadar çikiyor. En ucuz kiralik daire ise 3500 lira. Konutlar emlak sitelerinde metroya, Istinye Park’a ve Acibadem Hastanesi’ne yakinligi ile pazarlaniyor.
Bogaz’in eski göç bölgesi
TÜBITAK’in arastirmasina göre Derbent, bölgenin en eski gecekondu bölgelerinden: Mahallelinin yüzde 85’i arsasini 1960-80 arasinda almis. 1930’larda Karadeniz’den baslayan iç göç, 1960’lardan sonra Sivas ve Elazig’dan gelenlerle yogunlasmis. Ankete göre mahallede hane basina çalisan sayisi 3’ü buluyor, diger gecekondu mahallelerine kiyasla en çok kadin burada çalisiyor.
‘40 yildir buradayiz ama her sey belirsiz’
Derbent Yapi Kooperatifi Baskani Aydemir Görmez afet yasasinin daha önce hiçbir uygulamasini görmedikleri için endiseli. Görmez, “Buranin insani 40 yildir burada yasiyor. Kadir Topbas bize ‘Kooperatif kurun, öyle konusalim’ dedi. Kurduk ama simdi bizimle birlikte hareket etmiyorlar. Evlerin kaç metrekare olacagi da belirsiz, geri ödemenin nasil yapilacagi da. Insanca yasayabilecegimiz sekilde pazarlik edelim, masaya oturalim diyoruz. Vatandasin rizasi olmadan bir islem yapmayacagiz diyorlar ama Afet Yasasi’na göre anlasamadiklarini bölgeden gönderme haklari var” diyor.
Derbent’in tapu sorunu eskilere dayaniyor. 1988’de, tam 10 yil süren bir izale-i süyu davasi sonucunda Atatürk Oto Sanayicileri Kooperatifi ihaleyle gecekondularin arsasini satin aliyor. Mahallelinin tapu tahsis belgeleri bu yüzden iptal ediliyor. Kooperatif, 100’e yakin gecekonduyu yikarak 2002’de lüks MESA konutlarini yapiyor. Mahalleli, arazilerini satin almak istedigini belirtse de kooperatif anlasmaya yanasmiyor. TÜBITAK’in iki yil boyunca Derbent’te yaptigi arastirmaya göre son 10 yildir mahallede yasanan en büyük olumsuzluk, kentsel dönüsümün yarattigi belirsizlik ve endise.
