“Kamu görevlileri hakkinda etkin sorusturma yapilmadigi” elestirileri sonucunda Disisleri, Adalet ve Içisleri Bakanligi yetkililerinin yaptigi toplantida skandal bir sonuç çikmis: “AIHM kararinin geregini yerine getiremeyiz, bari süren davalari bildirelim.”
Avrupa Insan Haklari Mahkemesi’nde Hrant Dink cinayeti ile ilgili “ifade özgürlügünün ve yasam hakkinin ihlal edildigi ve cinayetle ilgili kamu görevlileri hakkinda etkin sorusturma yapilmadigi” belirtilen kararin gereginin yerine getirilmesini takip eden AK Bakanlar Komitesi ile ilgili devletin ilgili birimleri arasinda skandal yazismalar yapildigi ortaya çikti.
Disisleri Bakanligi Avrupa Konseyi ve Insan Haklari Genel Müdür Yardimciligi, AIHM kararinin kesinlesmesinin ardindan, 5 Ocak 2011’de, geregi için Içisleri Bakanligi Dis Iliskiler ve AB Koordinasyon Daire Baskanligi, Adalet Bakanligi Uluslararasi Hukuk ve Dis Iliskiler Genel Müdürlügü, Emniyet Genel Müdürlügü ve Jandarma Genel Komutanligina, bilgi için de Basbakanlik Insan Haklari Baskanligi ve Yargitay’a bir yazi gönderdi. Yazida, AIHM kararinin icrasinin AK Bakanlar Komitesi tarafindan denetlenecegi ve kararin icrasina iliskin bir Eylem Plani hazirlanarak Bakanlar Komitesi’ne sunulmasi gerektigi belirtildi. Yazida, ilgili kurumlardan Eylem Plani’nda yer almasi öngörülen hususlar hakkinda görüs ve önerilerini bildirilmeleri istendi.
“Yapilacak bir sey yok”
Yazilarin gelmesinin ardindan Disisleri Bakanligi tarafindan 11 Mart 2011’de Cumhurbaskanligi Devlet Denetleme Kurulu, Basbakanlik Insan Haklari Baskanligi, Basbakanlik Devlet Personel Baskanligi, Yargitay, Danistay, Adalet ve Içisleri Bakanligi ve Yargitay Bassavciligina yazi gönderilerek Eylem Plani’nin hazirlanmasi için 31 Mart 2011’de toplanti yapilacagi belirtildi. Disisleri, söz konusu kurumlardan toplantiya karar almaya yetkili temsilcilerin katilmasinin saglanmasini istedi.
Eylem Plani’na iliskin detaylar 31 Mart 2011’de Disisleri Bakanliginda gerçeklestirilen toplantida görüsüldü. Ancak toplantida “Bakanlar Komitesinin belirledigi kistaslara göre bir Eylem Plani’nin hazirlanarak Komiteye sunulmasinin mevcut bilgiler isiginda mümkün görünmedigi” sonucu çikti.
“Hiç degilse...”
Bunun üzerine Disisleri tarafindan, Içisleri ve Adalet bakanliklarina hitaben 27 Mayis 2011’de bir yazi gönderildi. Yazida, “Bakanlar Komitesi’nin belirledigi kistaslara göre hazirlanmasi gereken Eylem Plani’nin bu asamada sunulamayacaginin degerlendirildigi ve alinabilecek önlemlerin ve devam eden yargilamalara iliskin güncel bilgilerin Delegeler Komitesi’ne sunularak, en azindan, Komite’ye hiçbir bilgi sunulmadigi yönünde olumsuz bir kaydin önüne geçilebileceginin düsünüldügü” belirtildi. Disisleri bu nedenle derdest kovusturma (dava) ve yargilamalara iliskin güncel bilgiler ile Adalet ve Içisleri Bakanliginca alinabilecegi belirtilen önlemlerin gerçeklestirildigini gösteren belgelerin iletilmesini istedi.
AIHM’e kararin gereginin yerine getirilmesi ile ilgili sunulan Eylem Plani’nda süren sorusturma ve davalara yer verildi.
Eylem Plani’nda yer verilen sorusturmalar arasinda Dink ailesinin AIHM kararindan sonra yaptigi suç duyurusu üzerine baslatilan kamu görevlileri ile ilgili sorusturma da yer aldi. Aradan geçen bir yila ragmen hiçbir ilerleme saglanmayan sorusturma ile ilgili olarak, dönemin Içisleri Bakani Besir Atalay “Herhangi bir sorusturma yok” diye açiklama yapmisti. Ancak savcilik kayitlarinda sorusturma dosyasinin 2011 / 192 esas sayisi ile açik oldugu belirtilmisti. Bakanlar Komitesi’ne sunulan Eylem Plani’nda yer verilen ve bir yildir hiçbir ilerleme saglanmayan bu sorusturmanin Avrupa Konseyi’ne bildirilmek için “göstermelik” açildigi kuskusu dogdu.
Disisleri Bakanligi’nin 27 Mayis tarihli yazisinda Adalet Bakanligi tarafindan yapilacagi belirtilen önlemler ise söyle siralandi:
- Dink hakkinda mahkûmiyet karari veren Sisli 2. Asliye Ceza Mahkemesi’ne AIHM kararinin duyurulmasi ve karara Mahkeme’nin dikkatinin çekilmesi.
- AIHM kararinin Adalet Bakanligi web sitesinde ve yargi bülteninde yayimlanmasi.
- Adalet Bakanligi Egitim Dairesi Baskanligi’na söz konusu kararin gönderilmesi;
- Dink’in mahkum oldugu TCK 301. maddenin AIHM içtihatlari dogrultusunda uygulanmasina yönelik meslek içi egitim çalismalari, çalistay ve seminer düzenlenmesi konusunda Adalet Akademisi ile isbirligi yapilmasi.
Dink ailesinin “AIHM kararinin icrasi” için talepleri
Dink ailesi tarafindan 11 Mayis 2005 tarihinde Disisleri Bakanligi Insan Haklari Direktörlügü’ne verdikleri ve Disisleri’nce Adalet ve Içisleri Bakanligi ile Yargitay Bassavciligi’na iletilen mektupta ise AIHM kararinin icrasi için yapilmasi istenilenler söyle siralandi:
- Suikast girisiminde bulunulacaginin bilindigi halde tedbir almayan görevliler ile örgütlü suçtan yargilanan saniklar arasindaki bagin ve örgüte verilen destegin savcilar tarafindan arastirilmasi,
- Sorusturmayi ve faillerin cezalandirilmasini engelleyenler hakkinda cezai yaptirim uygulanmasi
- Cinayeti isleyen kisi ve azmettirenler arasindaki bagin ortaya çikarilarak azmettirenlerin de cezalandirilmasi
- Katile kahraman gibi davrananlarin ve delilleri karartmaya çalisanlarin cezalandirilmasi
- Kamu görevlileriyle ilgili tüm sorusturmalarin yeniden baslatilmasini.