Ödenemeyen kredilerin teminati olarak bankalara geçen ve satisa çikarilan gayrimenkul sayisi 8 bin 412. Henüz satisa konulmamis olanlar ve rakam açiklamayan diger birkaç bankanin elinde bulunanlarla birlikte bu rakamin 10 bini geçtigi tahmin ediliyor. Dünya gazetesinden Leyla Ilhan`in haberine göre, bankalarin internet sitelerinde 10 bine yakin gayrimenkulün satis ilani var. Bu ilanlara göre 8 bin 412 gayrimenkul satisa hazir. Bazi bankalar ve diger finansman sirketleri bu bilgileri açiklamadigi için tam rakam bilinmiyor. Bir kisim gayrimenkul de degerleme asamasinda oldugu için henüz satisa çikarilmis degil. Bunlar da dikkate alindiginda finans sektörü elindeki satilik gayrimenkul sayisinin 10 binden fazla oldugu tahmin ediliyor. Banka gayrimenkullerinin satisi alaninda faaliyet gösteren gayrimenkul pazarlama sirketlerinden alinan tahmini bilgilerde daha yüksek rakamlar telaffuz ediliyor. Bazi bankalar satista olan gayrimenkul sayilarini kamuya açik olarak paylasmamayi tercih edebiliyor. Mevcut verilere göre en fazla gayrimenkulü satisi olan banka ise 2 bin 422 adetle Vakifbank. Konutta kredilendirilen evleri, ticari kredilerde ise fabrika, konut, arsa, arazi gibi her çesit gayrimenkulü ipotek eden bankalarin, ödenmeyen krediler nedeniyle mülkiyetlerine geçen gayrimenkuller, degerleme yapildiktan sonra satisa sunuluyor Edinilen bilgilere göre bankalarin elinde bulunan gayrimenkullerin adet olarak bakildiginda çogu konut olsa da degerde fabrika, arsa, arazi gibi diger gayrimenkullerin daha fazla oldugu belirtiliyor. Piyasa yetkililerine göre son zamanlarda genellikle KOBI kredileri dolayisiyla bankalara geçen gayrimenkuller yogunlukta. Bankalar Birligi Risk Merkezi’nin son verilerine göre 67.1 milyar lirasi bankalarda olmak üzere finans sektörünün toplam tasfiye olunacak alacak toplami 72.2 milyar lira düzeyinde. Tasfiye olunacak kismin toplam kredilere orani yüzde 3.3 düzeyinde. Bu rakam önemli bir risk ifade etmiyor. Sektörün 194.2 milyar lira düzeyinde bulunan toplam konut kredilerinde ise ‘tasfiye olunacak alacak ve krediler” orani oldukça düsük, yüzde 1’in bile altinda. Tüketici genellikle konut kredisi ödemelerini düzenli yapmaya devam ediyor. Bankalarin alacaklari karsiliginda el koydugu gayrimenkullerde ticari kredilerin payi daha büyük. 2016 yilinda 58 milyar lira olan sorunlu kredi miktari büyümeyi desteklemek amaciyla açilan kredi musluklari sonrasinda Eylül 2017 itibariyle 72.2 milyar TL’ye çikti. Sorunlu kredilerde en büyük payi KOBI kredileri aliyor. ICRADAN SATISTA BANKALAR AVANTAJLI Sorunlu krediler ödenmeyince öncelikle devlet devreye girer ve icra çalismalari baslar. Halka açik bu ihalelerde bankanin borçlusunun dairesini bankadan önce almaya imkani oluyor. Ancak banka KDV mükellefi olmadigi için icradan satin aldigi mala KDV vermiyor. Vatandas aldiginda ise KDV veriyor. Bu avantajdan dolayi bankalar daha iyi alici olabiliyor. Böylece gayrimenkuller bankanin tapulu edinimi olabiliyor. YENI SATIS KANALLARI GETIRDI Bankalarin elinde kalan gayrimenkuller sektöre yönelik düzenlemeleri de beraberinde getirdi. Bu yilin temmuz ayinda Bankalarin Özkaynaklarina Iliskin Yönetmelik ile yapilan düzenlemeyle bankalarin ellerindeki gayrimenkulleri 3 yil içinde satma zorunlulugu kaldirildi. Eski sistemde bankalar bu süre içinde bu gayrimenkulleri satamadiklarinda bunu özsermayeden düsürmek durumunda kaliyorlardi. Bu baski kalkinca bankalar ellerindeki gayrimenkulleri satmakta acele etmiyor, piyasa kosullarini gözetebiliyorlar. Mülkiyetlerine geçen gayrimenkulleri çesitli emlak pazarlama ve ilan siteleri üzerinden satisa sunuyorlar. Elinde 700 bin civarinda konut stoku bulunan gayrimenkul sirketlerinin kampanyali satislariyla rekabet etmeleri gerekiyor. Bu da uzmanlik alanlari olmadigi için satis zorluklari getirebiliyor. ALARM SEVIYESI KIRMIZI Karar gazetesinden Hamide Hangül’ün haberine göre ise, Türkiye’de 2.3 milyon kisiye istihdam saglayan ve 250 sektörü besleyen konut sektörü, uyari sinyalleri veriyor. Demir ve çelik ürünlerine son bir yilda yüzde 56.2, çimentoya yüzde 10 zam gelmesine karsin maliyet artislarini, asiri rekabet, yüksek kredi faizi ve ani döviz dalgalanmalariyla yavaslayan tüketici talebini etkilememek için yansitmayan konut gelistiricileri, yil sonuna kadar demir ve çimentoya bir yüzde 10 daha kur zam bekliyor. Olasi bir yüzde 10 artis, ton fiyati son bir yilda yaklasik 2 bin 500 liraya tirmanin demir fiyatlarinin 2 bin 750 liraya çikmasi anlamina geliyor. Öte yandan konutta yüzde 9.4’e düsen getirinin, yüzde 14’e çikan mevduat faizinin, hatta yüzde 11.9’a yükselen enflasyonun da altinda kalmasi, yatirimcilari konut yerine banka faizine yönelten bir diger unsur. Toplam 2 trilyon lirayi asan ekonomik büyüklügün 424 milyarlik kismini tek basina olusturan insaat, yine 28.8 milyonluk is gücünde 2 milyon 279 bin kisinin ekmek kapisi. Bununla birlikte hazir betondan demire, çimentodan aydinlatmaya, mobilyadan insaat malzemelerine kadar toplam 250 sektörü tek basina besliyor. Kentsel dönüsümün basladigi 2012 yilindan itibaren hizli bir çikis yakalayan insaat sektörü, bugün geldigi noktada artan her kalemde maliyet, yavaslayan talep ve düsük getiri çikmazi arasina sikismis durumda. Açiklanan “rekor satis” adetlerinin ise birkaç yil önce satin alinan, borcu bittiginde ise tapusu sahibine verilen tapu devirlerini yansittigina isaret eden gayrimenkul uzmanlari, bugünün rakamlarinin ise birkaç yil sonra ancak görülebilecegini söylüyor. TÜIK’e göre, bu yil eylül ayinda satilan konut sayisi 140 bin 298. Diger taraftan satislari etkilememek için maliyet artislarini konut fiyatlarina yansitamamaktan sikayet eden konut gelistiricileri, “Konut fiyatlarini artiramiyoruz” diyor. 8 BIN TL DE DURGUN Akkus Grup Yönetim Kurulu Baskani Abdülkadir Akkus, konut kredisinde banka faizlerinin çok yükseldigini, bu nedenle alicilarin firma bünyesindeki senetli satislara yönelmeye basladigini söyledi. Akkus, ev sahibi olmak isteyenlerin metrekaresi 4-5 bin liraya kadar olan konutlara ilgi gösterdigini, yine metrekaresi 8 bin TL ve üzerinde olan projelerde durgunluk yasandigini ifade etti. Bununla birlikte yil basindan bu yana demir fiyatlarina yaklasik yüzde 40, çimentoya yüzde 10 zam geldigine isaret eden Akkus, ancak talebi canli tutmak için insaat maliyetine gelen zamlarin, konut fiyatlarina yansitilamadigina dikkat çeken Abdülkadir Akkus, “Müteahhitler fiyat artisina gitmiyor, herkes kendi karindan fedakarlik yapiyor. Konut fiyatlarini artiramiyoruz” diye konustu. Akkus, ayrica mevduatin yüksek olmasi nedeniyle yatirim amaçli alicilarin, banka faizine yöneldigini de sözlerine ekledi. KONUTTA 9.42, MEVDUATTA 13.09 GETIRI * Merkez Bankasi’nin Agustos 2017 verilerine göre, konutlarin gözlemlenebilen özellikleri zaman içinde kontrol edilerek kalite etkisinden arindirilmis fiyat degisimlerini izlemek amaciyla hesaplanan Hedonik Konut Fiyat Endeksi (HKFE), son bir yilda yüzde 9.42, konut fiyat endeksi ise yüzde 11.31 artis gösterdi. * Geçen yil ise yüzde 14.18 olmustu. * Yeni olmayan konutlarda yüzde 10.99. * Bu artis, Agustos 2016`da yüzde 15.17 ile yüksek oranda gerçeklesmisti. * Bankada, 6 aylik TL mevduat getirisi ortalama yüzde 13.09, yillik yüzde 12.85. * Konut fiyatlari ile 6 aylik mevduat faizi arasinda 1.78 puanlik fark olustu. * Bu farkin TL mevduatta, HKFE ile hesaplandiginda 6 ayda 3.67, yillikta 3.43 puan daha fazla getiri sagladigi hesaplandi. * Kurda 3.87 lira, insaat maliyetlerinin pahalanmasina yeni kapi açti. * Sektör temsilcileri, son dalgalanmayla çimento ve hurda fiyatlari nedeniyle demire yil sonuna kadar yüzde 10 daha zam gelmesini bekliyor. * Ana metallerde artis ise yüzde 50.3. * Demir-çelik alasimlari son bir yildaki fiyat artisi yüzde 56.25 * Insaat maliyetleri 2015 sonuna göre son 1.5 yilda yüzde 25.4 artti * Bu artisin ana nedeni yüzde 27.6 ile malzeme, yüzde 18.4’ü isçilikten kaynaklandi. TALEP OTURUMCUYA DÖNDÜ Aremas Gayrimenkul Genel Müdürü Vedat Arslan, insaat maliyetlerine yil basindan bu yana gelen zamlarin konut fiyatlarini yansitilmadigini söyledi. Ancak bunun sürdürülebilir bir durum olmadigina isaret eden Arslan, “Bir süreç içerisinde bunun mutlaka bir yansimasi olur” yorumunu yapti. Konutta tüketici talebinin de degistigine isaret eden Vedat Arslan, “Önceden yatirim amaçli konut alimi daha fazlaydi, simdi oturuma yönelik talep daha önde” dedi. TALEP `KUR`LA TEDIRGIN Yapien Insaat Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Celal Koçer, bu yil yükselen maliyetleri konut alicisina yansitmamaya çalistiklarini söyledi. Konut yatirimcisina yönelik satista bir problem olmadigini, ancak mevduati tercih eden yatirimcilarin ister istemez insaat firmalarini zorladigina isaret eden Koçer, döviz kurundaki asiri dalgalanmanin alicilarda bir tedirginlik olusturduguna da isaret etti. Koçer, “Belki yil basina kadar sikintili geçer ancak, kurda istikrar olursa bekleyen talep geri gelir" dedi. REKOR TAPU DEVRINDEN Gayrimenkul Danismani Bilge Özdemir, açiklanan konut satis rakamlarinin esasen tapuya aksetmis olan islemler oldugunu söyledi. Müteahhitlerin proje ürettiginde, ‘satis vadi sözlesmesi’ yaptigina isaret eden Özdemir, “O nedenle resmi satis rakamlari, bir ya da iki yil önceki satislari yansitiyor. Müteahhit firmanin satisi bugünkü degil, borcu bittigi ya da konut teslim asamasina geldigi zaman verilen tapu devrinden kaynaklaniyor. Biz aslinda birkaç yil öncesinin ekmegini yiyoruz" dedi.Emlak balonu patlamak üzere
Henüz satisa konulmamis olanlar ve rakam açiklamayan diger birkaç bankanin elinde bulunanlarla birlikte bu rakamin 10 bini geçtigi tahmin ediliyor.