Enflasyon da ikiye ayrilir

Bir yoksulun enflasyonu, iki zenginin enflasyonu. TÜIK geçtigimiz günlerde enflasyon oranini yüzde 8.28 olarak açikladi. Ancak bu rakam, özellikle ITO’nun açikladigi enflasyon rakamlariyla karsilastirildiginda yeni bir tartismayi da baslatti. Çünkü ITO’ya göre, mayis ayi itibariyla yillik enflasyon yüzde 8.28 degil, 10.57 düzeyinde. BETAM’in yaptigi arastirma ise tartismanin boyutlarini daha gelistirdi. Böylece bilinen ama görmezden gelinen bir gerçek bir kez daha gündeme geldi: Emekçinin enflasyonu.

YOKSULUN ENFLASYONU

Seyfettin Gürsel ve Aysenur Acar’in Bahçesehir Üniversitesi Ekonomik ve Sosyal Arastirmalar Merkezi (BETAM) için hazirladigi raporda, yoksul ile zenginin enflasyonunun birbirinden farkli oldugu vurgulandi. Rapora göre, Türkiye Istatistik Kurumu (TÜIK) tüketici enflasyonunu tahmin ederken zorunlu olarak temsili hane halkinin enflasyonunu dikkate almaktadir. Oysa yoksul bir hanenin tüketim sepetiyle zengin bir hanenin ve TÜIK’in temsili ailesinin tüketim sepeti ve içindeki tüketim maddelerinin agirligi tamamen farkli. Bu nedenle TÜIK’in enflasyon orani emekçinin yasamindaki gerçek enflasyonu yansitmiyor.

YOKSULLASTIKÇA ENFLASYON ARTIYOR

BETAM’in raporuna göre, en zengin kesimden en yoksul kesime gittikçe fiyat endeksi belirgin bir biçimde artiyor. En zengin yüzde 20’lik diliminde enflasyon endeksi 207.8 iken, en yoksul yüzde 20’lik dilimde bu endeks 219’a kadar çikmaktadir. Diger ifadeyle, en yüksek yüzde 20’lir gelir grubuna mensup temsili hane halkinin maruz kaldigi ortalama fiyat artisi yaklasik dokuz yilda yüzde 108 olurken, ayni artis en düsük gelirli yüzde 20’lik gelir grubuna mensup temsili hane halki için yüzde 119 olmustur.Zengin ile yoksul enflasyonu arasindaki yaklasik 11.2 puanlik fark, zengin ve yoksulun tüketim sepetleri bilesimlerinin farkliligi ile sepetlerdeki mal ve hizmetlerin fiyatlarinin farkli oranlarda artmasindan kaynaklanmaktadir. Yoksullar bütçelerinin büyük kismini gida, konut gibi zorunlu ihtiyaçlara ayirirken, en zengin yüzde 20’lik dilimde bu ihtiyaçlar bütçenin çok daha sinirli bir kismina karsilik gelmektedir. Buna karsilik en zengin yüzde 20’lik kesim, ulasim, giyim ve ayakkabi, eglence ve kültür, egitim, ev aletleri ve mobilya gibi ihtiyaçlara bütçesinde daha fazla yer vermektedir. Bu nedenle enflasyon zorunlu harcamalarda ne kadar yüksekse, yoksul kesim de fiyat artislarindan o ölçüde etkilenmektedir.  

2007’DEN BERI

BETAM’in raporunda ayrica su ifadelere yer verildi: “Yoksul enflasyonu daha çok zorunlu tüketime (gida, konut, enerji), zengin enflasyonu ise daha çok lüks tüketimine (ulastirma, giyim ve ayakkabi,  egitim) duyarlidir.  2007’in ikinci yarisindan bu yana bütün ülkeleri etkileyen enerji ve gida fiyatlarindaki artisin Türkiye’de zengin ve yoksul kesim arasindaki enflasyon farkini artirici etkisi yadsinamaz.” (HABER MERKEZI)

ENFLASYON YOKSULLARIN ALEYHINE ÇALISTI

En zengin ve en yoksul yüzde 20’lik kesim arasindaki büyük enflasyon farkinin nedenini anlayabilmek için TÜIK tarafindan belirlenen 12 temel mal ve hizmet harcamalarina göz atmak yeterlidir. En yoksullar konut, su, elektrik ve isinma ile gida gibi hizmetlerin fiyat artislarindan çok daha fazla etkileniyor. En yoksulun bütçesinde yüzde 36.9, en zenginin bütçesinde ise yüzde 21’lik paya sahip konut, su ve enerji harcamalari, 38.2 puan yoksulun aleyhine çalismistir. Ikinci sirada olan gida ve alkolsüz içecekler en yoksul kesimin bütçesinde yüzde 32.5’lik bir paya sahipken, en zenginin bütçesinde bu oran yüzde 15.8’e kadar gerilemektedir. Bu nedenle bu gruptaki enflasyonun diger gruplara oranla yüksek gerçeklesmesi en yoksul kesimin enflasyonunu artirmaktadir. Yüksek konut ve gida enflasyonu ibreyi sirasiyla 38.2 ve 37.3 puan yoksulun aleyhine çevirmistir.

evrensel