Türkiye Istatistik Kurumu ‘nun (TÜIK) açikladigi aralik ayi enflasyon verilerine göre gida fiyatlarindaki artis yüzde 20,6 oldu. Soruna uzun süre kulak tikayan iktidar, artik duymazdan gelemiyor. Zira AKP dönemi boyunca görülen en yüksek ikinci aralik ayi gida enflasyonu yasaniyor. Ülkede artan disa bagimlilik, yanlis tarim politikalari, issizlik ve salgin nedeniyle azalan gelir gida fiyatlarina yansiyor ve her geçen gün artmaya devam ediyor. Ancak iktidar suçu birkaç marketin üzerine yikmaya çalisiyor. Son olarak da artan fiyatlara çözüm olarak ise PTT devreye sokuldu.
Temel gida ürünlerindeki büyük fiyat artislarini durduramayan iktidar, PTT’yi devreye sokuyor. Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), Atatürk Orman Çiftligi (AOÇ), Tarim Kredi Kooperatifleri’nin (TKK) yani sira Fiskobirlik ve ÇAYKUR ürünleri de online satis yapan PttAVM.com’a dahil edilecek. Öte yandan bu kooperatiflerin subesinin bulunmadigi yerlerde de internet üzerinden indirimli ürün satilacak. Ilk olarak, ayçiçek yagi basta olmak üzere, zeytinyagi, seker, bakliyat, un, tuz, salça ve bal gibi temel gida ürünlerinde fiyatlarin asagiya çekilmesi için kooperatif ürünlerine agirlik verilecek.
SUÇU ESNAFA ATTI
Öte yandan AKP’li Cumhurbaskani Recep Tayyip Erdogan, dün yaptigi açiklamada gida fiyatlarinin düsürülmesine iliskin çalismalar yapildigini söyledi. Erdogan, zamlar konusunda esnafi suçlayarak ‘Vatandasin bu noktada ezilmesine tahammül edemeyiz. Beyaz ette, kirmizi ette bu süreci ayni sekilde takipte tutuyoruz. Takipte tutmaya devam edecegiz. Ben buradan bütün esnaflarima da sesleniyorum; eger siz bu süreci böyle devam ettirecek olursaniz çok agir cezalar sizleri bulabilir. Bunun için de lütfen yaptiginiz isi hakkiyla yapin ve vatandasimiza da zulmetmeyin” dedi.
TANZIM SATISLARI HATIRLATTI
Iktidarin gida fiyatlari ile ilgili üst üste yaptigi açiklamalar tanzim satislarini hatirlatti. Zira 2019 yilinda sogan fiyatlari 10 liraya kadar çikmis, depolar basilmis ve zararina tanzim satislar yapilmisti. 31 Mart 2019 yerel seçimlerinden önce baslayan uygulama seçimin hemen ardindan sona erdi. Satislarin yapildigi dönemde zarar ettigini söyleyen küçük esnaf ise tepki göstermisti.
SEPETLER AKSAM PAZARINDA BILE DOLMUYOR
Izmir’de pazar yerlerini dolasarak hem esnaf ile hem de yurttas ile konustuk. Esnaflar fiyatlarin yüksek olmasindan dolayi satis yapamadiklarindan dert yanarken, yurttaslar ise zamlardan dolayi birçok ürüne sadece bakmakla yetindiklerini söylüyor.
Yillardir patates ve sogan sattigi söyleyen Ali Erken, “Akmasa da damliyor diyebiliriz. Ben temel gida ürünlerini satiyorum ama yine de çok durgun. Fiyatlar geçen seneye göre uygun olmasina ragmen islerimiz yari yariya düstü. Bazen ürünlerimizi satamadigimizda çürüyor ve çöpe gidiyor. Tam köylünün mali para edecek, ithal ürün getiriyorlar. Köylüler perisan halde” dedi.
Sadece temel gida ürünlerinden alabildigini söyleyen Funda Kasap, “Pazara çantamiz bos geliyoruz. Bos çikiyoruz. Patates, sogan, domates, fasulye aliyorum neredeyse 50 TL tutuyor. Meyve olarak sadece elma alabildim, en son ne zaman muz aldigimizi hatirlamiyorum bile. Ete ve peynire zaten yanasamiyoruz bile. Ben fabrikada isçiyim ucuz olsun diye pazara aksam saatlerinde geliyorum bu haliyle bile 100 TL’ye istedigim seyleri alamiyorum” diye konustu.
Uzun yillardir Izmir’de çesitli pazaryerlerinde meyve satan Mustafa Bozkir ise, “Satislar su an durgun, müsteri su an alisveris yapamiyor, malzemeler elimizde kaliyor. Portakalin fiyati 6-7 liraya çikti, satilmiyor. Tarlada da 5 lira. Vatandas kolay kolay gelip alisveris yapamiyor. Cüzdanlar bos, kimse evine alisveris yapamiyor. Arabalar bos gidiyor. Özellikle aksam geliyor insanlar, eskisi gibi sabah alisveris olmuyor. Mallar degerinde gitmiyor bundan kaynakli da kazancimiz iyi olmuyor. Neredeyse isi birakma esigine geldik. Böyle yani hayat biraz zorlasmis. Fiyatlar uçuk, portakal 6 TL’ye de var, 10 TL’ye de” ifadelerini kullandi.
Daha önce 40- 50 TL ile pazara çiktiginda bir sürü ürün aldigini belirten Aytaç Çakin, “Su anda 100- 150 TL ile ne alacagima karar veremiyorum. Aldigimiz üç çesit domates, elma, portakal gibi seyler. Peynir ve zeytine zaten yanasamiyorsun. Diger ürünlere de sadece bakmakla yetiniyoruz. Alim gücü çok ve maaslar çok düstü. Yeni yilla beraber artik daha da zorlaniyoruz. Insanlar pazara gelmek için aksam saatini bekliyor” ifadelerini kullandi.
ÇÖZÜM ORTADA VE NET GIDA
Gida enflasyonunun yüksek olmasi ile ilgili açiklama yapan TMMOB Gida Mühendisleri Odasi, gida harcamalarinin hane giderlerinin büyük bir bölümü nü olusturmasi nedeniyle dar gelirli kesimleri çok daha fazla - etkiledigine dikkat çekti.
Açiklamada asgari ücretin açlik sinirinin altinda kaldigi vurgulandi. Oda’nin açiklamasinda küçük büyük demeden üretim modellerini gelistirmek yerine, tarimsal üretimin büyük ölçekli isletmeler eliyle yürütülmesinin tercih edilmesinin, geldigimiz asamada gittikçe derinlesen yoksulluk ve açlik sonucunu dogurdugu belirtildi.
Çözümün ortada ve net oldugunu belirten gida mühendislerinin açiklamasi söyle:
“Özellikle tarim alanlarinin, tarimsal üretimin, çiftçi sayisinin, kirsal alan nüfusunun sürekli düstügü bu süreçte gida güvencesi, büyük sirketlerin kâr hesabina terk edilemeyecek kadar hayati bir alandir. Meralarimizi ve tarim arazilerimizi korumadan ve sürdürülebilir kilmadan, küçük aile isletmeleri, yerel tarim ve yerli üretimi destekleyici politikalar uygulanmadan, biyoçesitlilige ve yerel tohumlarimiza sahip çikmadan, üretici, tüketici ve dagitici kooperatiflerin yayginlastirilmasini saglamadan, gida egemenligi ilkelerine dayali bir tarim politikasini derhal hayata geçirmeden gida enflasyonuna dur diyemeyiz.”
Kaynak7Birgün7Berkay SAGOL
