Esenler`de Neo-Osmanli dönemi

Haber Merkezi/Gazete Esenler

Esenler`de Neo-Osmanli dönemi

Esenler Belediyesi, ‘Güzel Esenler` projesiyle ‘ilçenin çehresini degistirmek ve sosyal dokuyu güçlendirmek` amaciyla Istanbul Büyüksehir Belediyesi (IBB), Türk Hava Yollari ile Türk Telekom’un destegiyle yüzlerce binanin mantolama ve cephe giydirmelerini yapti.

Önce adalet saraylarinda basladi Osmanli-Selçuklu esintili mimari trendi. Türkiye ’nin pek çok yerindeki adalet saraylari bir bir yenilenirken kubbeli pencereleri, genis saçaklari ve süslemeleriyle birbirinin kopyasi binalar çikti ortaya. Ayni egilim Milli Egitim Bakanligi ’nin yeni yaptirdigi okullarda, yenilenen vapur iskelelerinde devam etti.
Atasehir’e Mimar Sinan camilerinin bir kopyasi yapildi. Simdilerde ise Osmanli-Selçuklu esintili mimari trendi her yani sardi. Belediyeler, Emniyet Teskilati, TOKI ya da bakanliklar pek çok büyük projede geleneksel mimari ögelerine yer vereceklerini açikliyor. Peki mimarlik çevreleri bu egilimle ilgili ne düsünüyor?

Riskli alanin ilaci Osmanli-Selçuklu
Çevre ve Sehircilik Bakanligi, kentsel dönüsüm kapsaminda riskli alan ilan edilen Beyoglu Hacihüsrev Mahallesi’ni Osmanli ve Selçuklu mimarisiyle insa edecek. Yapilarin üst kisimlari ‘Topkapi Sarayi’nda oldugu gibi üçgen kuleler seklinde’ tasarlanacak, ayrica ‘genis saçak’ kullanilacak.

TOKI de modaya uydu
TOKI Baskani Ahmet Haluk Karabel, ‘Tasarim Birimi’ sayesinde artik Osmanli-Selçuklu mimarisine uygun projeler üreteceklerini belirterek “Konutlarda, özellikle ön cephelerde” farklilik görmeye baslayacagimiz müjdesini verdi. Örnegin Konya’da TOKI’nin insa edecegi konutlarin balkon korkuluklarinda ‘Anadolu Selçuklu Devleti kültür ve sanatinin temel figürlerinden Selçuklu Yildizi’ kullanilacak. Sivas TOKI konutlarinin girisleri de sehrin simgesi haline gelen Gök Medrese’nin taç kapisi dikkate alinarak tasarlanacak.

Zihni de gelistirir
Bagcilar’da okullarin dis cepheleri de ‘Selçuklu ve Osmanli mimari özellikleri ile’ kaplaniyor. Bagcilar Belediye Baskani Lokman Çagirici, ilk etapta 28 okulda uygulanacak proje için “En önemlisi de çocuklarimizin zihinsel gelisimi açisindan projeyi çok önemsiyoruz. Hedefimiz, Bagcilar’daki tüm okullari ayni sekilde dönüstürmek” dedi.

Mantolama olarak Osmanli-Selçuklu
Esenler Belediyesi, ‘Güzel Esenler’ projesiyle ‘ilçenin çehresini degistirmek ve sosyal dokuyu güçlendirmek’ amaciyla Istanbul Büyüksehir Belediyesi (IBB), Türk Hava Yollari ile Türk Telekom’un destegiyle yüzlerce binanin mantolama ve cephe giydirmelerini yapti. Önleri ‘mantolu’, arkalari ‘açik’ binalar, ‘Potemkin Köyü’ benzetmesiyle elestirilse de Esenler Belediye Baskani Tevfik Göksu “Proje tamamlandiginda, Esenler’e giren kendisini bir Osmanli veya Selçuk sehrine girmis gibi hissedecek” diyor.

Güvenlik için de sart
Emniyet Genel Müdürlügü’nde kurulan özel bir ekip, üniversitelerin mimarlik ve mühendislik fakültelerindeki arsivleri taradi, Osmanli ve Selçuklu dönemindeki karakollari anlatan 15 doktora tezini inceledi. Yakinda 81 ilde, binin üzerinde polis merkezinde ‘Osmanli-Selçuklu’ trendi hâkim olacak.

Rezidans
Kurtköy’de insa edilen ‘Elit Grand Palas’in web sitesinden anladigimiz üzere, 9 katli rezidans ‘Selçuklu döneminden günümüze kadar gelen klasik Türk mimarisinin görkemli eserlerinden ilham alinarak’ tasarlanmis. Iç avlulu yapi ‘Büyük Selçuklu dönemi kervansaray plan tipolojisinin ögelerini’ tasiyormus, kubbesinin çevresi “Selçuklu dönemine ait desen kompozisyonlari” ile bezenmis, nisan motifi de ‘sanli Osmanli tarihine bir saygi durusu!’

Finans merkezi
Agaoglu Sirketler Grubu Baskani, nam-i diger ‘Yasam Mimari’ Ali Agaoglu, geçen günlerde Atasehir’de de benzer bir üslup görecegimizi müjdeledi: “Insa ettigimiz Istanbul Finans Merkezi projesi Selçuklu ve Osmanli mimarisiyle yapiliyor.”

Oyun parki
Osmanli trendi Eyüp’te yapilan devasa eglence parki Vialand’de de atlanmamis: “Parkin en iddiali ünitelerinden Fatih Dark Ride, ziyaretçilerimizi Osmanli dönemine götürerek onlari heyecanli bir gezintiye çikaracak.”

Kongre Merkezi
Ankara Pursaklar Belediyesi’nin “Osmanli, Selçuklu ve Türk mimarisi” ile tasarlattigi kongre merkezi iki katli olacak...

Okyanuslari asan Osmanli
TOKI, New York’ta da 30 katli bir ‘Türkevi’ insa etmeye hazirlaniyor. TOKI Baskani Ahmet Haluk Karabel, “Sayin Basbakanimizin yurtdisindaki binalarimizin hem dis cephesi hem de iç mekânlarinda Türk mimari özelliklerinin simgelerinin kullanilmasi yönünde talimati var. Bu kapsamda biz de Türkevi’nde, Osmanli-Selçuklu mimarisini kullanacagiz” diyor...

Kentlerimiz acinacak halde
Ömer Yilmaz (Arkitera Mimarlik Merkezi)
‘Osmanli&Selçuklu’ ya da ‘en büyük’ söylemini güncel siyasetten bagimsiz irdelemek mümkün degil. Bu terimin yarattigi tartisma aslinda büyük bir kültürel çatismanin mimarlik alaninda kendini göstermesi. ‘Osmanli&Selçuklu’nun bir önceki versiyonu ‘Türk-Islam’di. Batili ya da gelenekçi stil sahibi olmak daha iyi kentlerde yasamak için yeterli degil. Bugün kentlerin içinde bulundugu acinacak hale bakildiginda bu stil tartismasina takilmak esasen büyük bir aymazlik olarak adlandirilabilir.

Taklitlerden kaçinmali
Halil Onur (Mimar)
Osmanli ve Selçuklu’daki özü degerlendirmekte tabi ki fayda var. Ama taklide kaçmadan bunu yapmak gerekir. Bu yapilarin oranini, resmini, özünü, ruhunu kavrayarak yeni tasarimda degerlendirmek dogru bir yaklasim olur. Ama bunu genellestirmemek gerekir. Her yapinin bulundugu ortama göre bunu ayirt edebilmek lazim. Selçuklu ile ilgisi olmayan bir bölgede Selçuklu mimarisi yapiyorum demek çok dogru olmayabilir. Her sokakta farkli degerlendirmek gerekir. Genelgeçer sablon bir formül olamaz. Her yer için özgün bir proje üretmek gerekir.
Mimarlik degil kolaj kültürü

Ömer Kanipak (Masa Mimarlik)
Türkiye’de kamusal binalarin önceden tanimlanmis bu sekilde bir görüntü ile siparis edilmesi, elbette kültürel bir yozlasmanin en bariz göstergesi. Her türlü yapiya ölçek gözetmeksizin fütursuzca yapistirilan katalogdan seçilen kemer, kubbe, söve, cumba gibi tarihi yapi elemanlari sayesinde mimarlik basta devlet eliyle ve toplumsal mutabakat ile ucuz bir kolaj kültürüne dogru evriliyor. Içi bos hatta çeliskili ve çatalli siyaset dilinin üçüncü boyuta tasindigi bu yapilar, ne yazik ki bu toplumun karakterinin en somut kalintilari olarak onlarca yil bu cografyayi kirletecekler.

Strafordan dügün pastasi gibi
Cem Sorguç (CM Mimarlik)
Biçimler ve üsluplar icracilari ve teorisyenleri disinda belirlenemez. Osmanli-Selçuklu -ki daha çok Anadolu Selçuklu Dönemi’ne isaret ediliyor- dönemleri içerisinde tabii ki çok kiymetli bir miras var. Tarihsel, sosyal, antropolojik olarak da yüklü verilerin yani sira mekânsal kurgu ve özgünlügü malum. Bu mimari kiymeti bezemeye, yapisal eklentilere indirgemek sorunun ana noktasi. Bir mimari degeri strüktürel okumasini yapmadan degerlendiremezsiniz. Strüktürel tanimlama ise dönemi ve buna paralel teknolojisi ile yazilir. Bu dönemin bezeme olarak bugüne tasinmasi strafordan dügün pastasi ile esdeger. Ne yiyebilirsiniz, ne kesebilirsiniz.

Yeni fikirlerle tasarlanmali
Prof. Osman Eravsar (Selçuklu Üniversitesi)
Mimari yasayan bir olgu. Geçmisten bir seyler almasi gayet dogal. Ancak geçmisin tekrarlanmasi dogru degil. Elbette ki geleneksel degerlerin yasatilmasi önemli. Fakat tamamen taklide dayali degil, yeni fikirlerin, tasarimlarin kentlere yansimasi gerekiyor. Modern bir çagda yapilarin modernist akimlarla tasarlanmasi daha akilci. Selçuklu ve Osmanli mimarisini birebir devam ettirme moderniteyle çelisen bir durum ortaya koyar ve mimari gelismez. Bu yapilar bir anlamda kimliksiz yapilar halinde ortaya çikar.

Sadece cephe eskiye benziyor
Prof. Hasim Karpuz (Sanat Tarihçisi)
Bugünkü yeni malzemelerle yapilan yapilarin sadece cephe çizgileri, pencere formlari eskiye benziyor. Yoksa Selçuklu-Osmanli üslubu söz konusu olamaz. Sadece cephede yüzeysel olarak saçaklarla, büyük taç kapilarla cepheyi ikiye bölen kapilar insa ediliyor. Bunlar sadece dis cephedeki yüzeysel uygulamalar. Iç mekânlarda ise malzemeler farkli, modern mimari kullaniliyor. Güzel uygulamalar var ama bir yapi sadece cepheden ibaret degil.

Radikal