Baskan dersine çalismis olarak gelmisti. Ben de biraz dersime çalistim,düsündüm,kafa yordum.
Öncelikle olumlu olan,deger katan her seyin arkasindayiz,destek veriyoruz. Bunun bir kere altini çizelim.
Baskanin açiklamalarini dinledik. Bize umut verdi!
Bizden önce yapilmamisti,biz yaptik,yapiyoruz! Havasi vardi. Hep birlikte görecegiz. Iyi olani alkislayacagiz! Bizimki biraz burada ‘Yigidi öldür hakkini yeme’ tarzi bir elestiricilik,olacak.
Baskanin engelleri çok zayif ya da yok gibi. Anakent ve iktidar rüzgari arkasinda. Bu yüzden isi zor degil.
Nüfus 500 bin! Esenler’in esnafi,Esenler`i yönetenlerin%70’inden fazlasi Esenler’de oturmuyor. Neden?
Bu soru isin püf noktasi!
Yesili olmayan,binalarinin %80 sorunlu…Kronik trafik…
Sanayi,ticaret,turizm özürlü…
Esenler’deki yapi stoku 30.000,yapi denetimli bina sayisi 6 - 7 bin, depreme dayanikli bina orani ise %20 civarindadir. Isyeri ise 10.000’e yakindir. Is yerlerinin ise 9700’ü kaçak. Bu kaçak isyerlerine ruhsat verilmektedir.
Emlak vergilerinin %65’i anakente; Oruçreis Parki,Esenler Meydani anakentin eseri… Müteahhitler artan bürokrasiden sikayetçi.
Sn M.T.Göksu yapilan bir ankete izafeten kendinden memnun olanlarin oy oranini %83.3 olarak açikladi. AKP’nin Esenler’deki oy orani %65’ini çiktigimizda bu oran %18.3 ediyor.
Durdum düsündüm,önceki belediye baskani da çalisiyormus.Yol,kaldirim,çöp,onun bunun arsasina çocuk parki,cadde ortasina plastik bariyerler… Bitmeyen alt yapi çalismalari…Ama asil sorunlara ilismeden…Yanlisiyla dogrusuyla bunlar göze görünmeyen,zamanla unutulan islerdi. Bu nedenle geriye dönüp baktigimizda yollar ayni yollar,ayni mekanlar,ayni haller…Degisen hiçbir sey olmamis!
Yanilmiyorsam 2002 yilinda Sn M.Öcalan zamaninda Istanbul genelinde orani en yüksek isyeri ruhsat harci aliniyordu. Kazimkarabekir Caddesinde esnafin bir protestosu olmustu. O zaman ruhsat süresi 1 yildi,simdi 5 yila çikarilmis. 5 yil içinde ölüm,iflas v.s gibi nedenlerle isyerinizi kapatirsaniz paraniz güme gidiyor.
Bugün bakinca…Çivi tutmayan Esenler… Veremden akçigerleri tükenmis, yüzü solmus Esenler…
Söyle bir Esenler’e bakinca ne görüyorsunuz? Hangi güzellik? Bir,iki,üç…Dördüncüsü?
Bugüne kadar yapilanlara bakilirsa Esenler’e bir çivi çakilmamis. Temel ihtiyaçlar,bir sehrin olmazsa olmazlari,yani vaktiyle yapilmayanlar bugün yapilinca,yapilmaya baslayinca çok degerli görünüyor. Bir göreve,bir makama bir sürü vaatle talip olanlar o göreve gelince en siradan,en rutin isleri yaptiklari için göklere çikarilmayi herhalde düsünmüyorlar. Bu isleri yapmak o makamin geregidir. Artik bunlar yapilmalidir! Zamani gelmistir. Çünkü artik sorunlar kangren olmustur. Sorunu bu hale getirenler sorunu çözüyorlar diye… O görevde hiçbir sey yapmadan oturmak! Böyle bir sey var mi? Bir belediye yol yapti,çöp topladi diye sevinecek isek vay bizim halimize! O belediye için bu bir zorunlu görevdir,vatandasin yasam konforunu düsünecek daha üst projelere imza atmasi gerekir. Bunlari bekliyoruz.
Asil marka olmak zor. Markalastirabiliyor musunuz! Asil o zaman kutlanmayi hak ediyorsunuz demektir.
Iç güveysinden hallice…
Nasil bir Esenler? Bir Fatih,Besiktas,Sisli,Esenyurt,Kadiköy,Bakirköy…gibi bir Esenler mi,yoksa iç güveysinden hallice bir Esenler mi?
Beklenti,memnuniyet nedir?
Beklenti yasam tarziyla ilgilidir. Kimi evinin önündeki yol düzgün olsun ister,bununla yetinir,kimi otobüs ister, bununla yetinir…Kimi de müze,konser salonu,resim galerisi,sinema v.s ister…Beklenti önemlidir. Rutin belediye islerini yapip bir memnuniyet ölçmeye kalktiginizda sizden iyisi yoktur,diye düsünenlerin orani azimsanmayacak kadar çok olabilir. Nitekim sokakta söyle konusuluyor: Çöpler aliniyor mu? Evet! Elektrik suyunuz? Evet! Eeee! Daha ne istiyorsunuz? Belediye bunu yapar,bundan fazlasi belediyenin isi degil. Kendi halinizden memnun olmaniz,sizin beklentilerinizle ilgilidir. Bu yasam standardinizi belirler. Evinize gitmek istediginizde bindiginiz sehir içi yolcu otobüsü içinde 250 kisi var ve balik istifi,nefes alamayacak sekilde eve gidiyorsaniz; nasil olsa sonuçta evime gidiyorum,diye memnun olabilirsiniz. Bir belediye yetkilisi yapilacak bir ise göz yumdu diye en iyi siz olabilirsiniz! Göz açtirmadi diye en kötüsü siz olabilirsiniz. Eviniz yapi standartlarindan uzak,kalitesiz ise;nasil olsa basimi sokacak bir yuvam var diye memnun olabilirsiniz. Örnekler çogaltilabilir.
Biz ne bekliyoruz: Çagdas bir belediyecilik,çagdas bir yüz…
Bunun için önerilerimiz:
*Öncelikle Esenler’in mimari bir kimligi olmalidir. Bir marka haline gelmelidir.Sehir güçlü yönleriyle öne çikmalidir. Refah düzeyini yükseltecek adimlar atilmalidir. Esenler’i karakterize eden,sembolize eden,anilmasini hak eden bir proje konusu olmalidir. YIstanbul’un en yoksul ilçesi olmasiyla ünlü Esenler! Otogari ile ünlü Esenler! Tekstilkent kuleleri ile ünlü Esenler!Karabayir’i (Tuna Mah) ile ünlü Esenler!
*Egitim,saglik…; yasayan insanda yalnizlik duygusu vermeyen, Esenler ile kendisini bütünleyecek,özdeslestirecek,sahiplik,aidiyet duygusu yaratacak bir gelismeye izin verilmelidir. Egitim,saglik,eglence alanlariyla kentsel yapi karakteri 3.sinif…Her sey 3.sinif. Esenler bir ilgi ve cazibe merkezi degil. Egitim felaket? Tiyatro,sinema yok. Kisaca hizmet kentlilik bilincini gelistirmekten,insan odakli olmaktan hala uzak. Radikal çözümden ziyade,makyaja yönelik girisimler…Kisaca Esenler halkini Esenler’de tutacak büyüklük ifade eden ne bir eglence,ne de alisveris,ne de sosyal açidan gelismislik gösteren yapilar var. Böyle olmadigi için de hala köy olarak kaliyor,kentlilik bilinci olusamiyor.
*Görsellik önemsenmelidir.Esenler, halkin,sivil toplum kuruluslarinin görüsleri alinarak düzenlemeler yapilmalidir. Bu açidan paylasimci,sahiplik duygusu yaratilmalidir. Kartpostallastirilacak bir hale getirilmelidir. Turistk mekanlar olusturulmalidir. Istanbul’un ortasinda bir köy havasinda olmamalidir. Bu anlamda Esenler kentlilikten o kadar uzak ki köy statüsünde kabul edilebilir. Her sey üst üste gelmis,yigilmis. Her haliyle sokaklarindan,binalarin yüzünden yoksulluk akiyor. Ne bir meydani,ne hava alacagi bir ortami var. Bunaltici,sikici,insanlarin canini disari atmak istedigi bir yer. Çogunun elinde olsa bugün terk edecegi bir yer. Bu gelismemislik Esenler’in kötü talihi olmasin. Bir misafiriniz gelse Esenler’de agirlayabileceginiz,gezdireceginiz yüzaki neresi vardir?
*Güvenlik kaygisi olmamalidir. Vatandasin hayatini güçlestirmeden,zora sokmadan,hem kendi arasinda çekismeli,kavgali,hem resmi kurumlarla kavgali hale getirmeyen düzenlemeler içinde olmalidir. Her sey sorun ise vatandas niye memnun olsun! Memnun ise bir öncekiyle kiyas yaptigi için memnundur.
* Burasi Esenler,burada olur,algisinin geçerliligini yitirilecek önlemler alinmalidir.Kentlilikten bir eserin olmadigi bir köy olmamali, Esenler’in silüeti degismelidir. Gettolasmis bir görünümden kurtulmalidir. Kentli gibi düsünemeyen,kentli olamayan... Bu insanlarin dönüsüp,degisime ugramasi,kentlilik bilinci almasi için ne yapiliyor?
*Köy havasindan,çok katli gecekondulardan kurtulmalidir. Her sey üst üste. Hava almak neredeyse olanaksiz. Ilçenin cidarlari kapanmis,akcigerleri bitmis,bronsit olmus. Ha bire öksürüyor. Ticaret,turizm,sanayi alanlari oldukça zayif, gelismemis bir yer. Kabul ama bu Esenler’in kaderi mi? Esenler neden bu halde? 1950’lerde baslayan göçle birlikte iktidarlar, kentlerin nasil sekillenecegi üzerine,sehir planciligi üzerine kafa yormadigi için bu sonuçlar bir kader olarak ortaya çikmis. Plansiz,sekilsiz,kaçak yapilasma,,depreme gerek kalmadan yikilan binalar,bir garabet olusturmus. Bunlar vatandasin suçu degildir. Önemli olan kirletmemek. Kiri temizlemek için,önce elektrik,çamasir makinesi,deterjan,su,basinda bir insan,atik su yollari,kurutma,ütüleme…Görüyorsunuz kirlenmek ne kadar masrafli. 1 iken 5 harciyorsunuz.
*Sokaklar,caddeler tertemiz çiçek gibi olmalidir. Yasayanlarin ciddiyetini,ruhunu yansitmalidir. Yollar kirk yama ve çukurlarla dolu olmamalidir. Ekmek arabalarinin,minibüslerin hizla geçtigi… Esenler yeni yayinlanan bir arastirmada yasam kalitesi açisindan en son sirada yer aldi. O semtte binalara bakinca,o binalarda oturan insanlarin sosyo-kültürel düzeylerini,gelismisliklerini görmek ve bundan nasil bir yasam kalitesi memnuniyetinin ortaya çikacagini kestirmek için müneccim olmamak gerekir. Esenler farkli sosyal gruplara ev sahipligi yapiyor. Daha çok hizmet sektöründe,sanayide çalisan isçi,memur ve küçük ticaret erbabinin yasadigi bir yer. Isgücünü,emek sahiplerini agirlayan bir ilçe. Buranin aldigi hizmet kalitesi ile,sosyal doku geliskinligi ile Kadiköy’ü,Besiktas’i karsilastirmak anlamsiz. Bir kere %70 çok katli ‘gecekondu’ hakimiyeti var.
*Kentsel Dönüsüm’de vatandasin kayiplar yasanmamasi gerekir. Bu yolla hak sahiplerinin hak kaybina ugramadan yine Esenler’de kalarak Esenler’in sahibi olmasi gerekir. Son zamanlarda semt,mahalle,ilçe halkini aidiyet duygusundan koparan bir yasa ile kentlerin temizlenmek istenmesi. Yoksullar Kentsel Dönüsüm Projesi ile sehir disina sürülecek,sürülüyor olmasi. Böylece kent içi yasanilir bir yer haline gelecek hamlesi! Kalite yükselecek! Bir nevi temizlik; süpürmek ! Kentsel temizlik! Kentin içini,koridorlarini temizlemek! Bunun baska yolu da var: Kira artisi… Kisaca yasanacak yer degil! Boguluyorsunuz! Bir yesil alan,hava alacaginiz bir bosluk yok. Gri beton binalar…nefes aldirmiyor. Yasam standardi düsük,sosyal çevre,sosyal alanlar zayif… Kentsel Dönüsüm Projelerinin hedefi durumunda… Açikca konusulmayan konu bu. Su 0.8 meselesi. Belediye kendi payina 0.8 veriyormus…Iyi! Peki 5-6-7-8-9 katli yerler ne olacak sayin baskan? Bunlara müteahhitler nasil girecek! Bu binalar böyle mi kalacak? Afet Yasasi yeni bir afete mi yol açacak? Mülkiyet hakki güme mi gidecek?
*Tek merkezden çok merkezlilige geçisin bir barçasi olarak;merkezin yükünün;eglence merkezleri,ulasim,saglik,egitim, kültür v.s. olanaklarindan pay alacak sekilde yapilanmalidir.
* Kültürel bir atmosfer yaratilmalidir. Her mahallede otoparklari,yesil alanlari,çocuk parklari olmalidir. Her yer imara açildi,her yer betonlasti. Nefes alinacak yer kalmadi. Yer açin! Söz konusu yasam kalitesi!
Kirsal bölge! Istanbul’un tam ortasinda bir kirsal bölge! Esenler’de oturuyorum,deyince yüzüme tuhaf tuhaf bakiyorlar. ‘Orasi kirsal bölge. Orada mi oturuyorsun? Hele bir Karabayir var ya!Aman aman!.. Akrabalarim var,bazen gidiyorum.Her pislik var orada! Aman Allahim! Orasi nasil bir yer! Istanbul’un ortasinda böyle bir yer! Insan orada boguluyor. Sokaklar çocuk kayniyor… Insanlar uyum saglamamis,ayak uyduramiyor...Yollar pislik içinde! Televizyondaki haberler…Her sey var orada! Caninizi o sokaklara nasil teslim edersiniz? Bir kere kültür farkliligi var. Görselligi yok. Binalar dökülüyor..Ben onu bunu bilmem.Daraci sokaklar,caddeler…O ne öyle,üzerinize yikilacakmis gibi. Bir kere zenginlestikçe kültür artar. En azindan orada kültür yok.’V.s v.s …Hiç gocundugum yok. Oturabildigim kadar oturacagim.
500 bin nüfusluk koca bir sehirde sadece ve sadece iki cadde var! Birisi güneyden kuzeye Atisalani Caddesi devami Davutpasa Caddesi;tiklim tiklim…Digeri dogudan batiya Istanbul- Inönü Caddesi… O da öyle! Bu caddelerden insan seli akiyor. Hafta sonlari Esenler’in sokaklari mahseri bir kalabalik. Dogal bir miting sahnesi. Bu insanlara yazik! Atisalani ve Davutpasa Caddesini boydan boya turlamak hafta sonu tek eglenceleri… Sadece boydan boya gidip geliyorlar.Bu caddeler üzerinde ilçenin gelismesine uygun yapida,büyüklükte bina çok az. Yol yol degil,binalar binalar bina degil,apartman görünümlü gecekondular,küçücük dükkanlar…Büyümeye,kabuk degistirmeye izin vermeyen bir yapilasma…Her sey küçük…Küçük kalinca büyüyen de terk etmis. O zaman da her sey de kaderine terk edilmis. Böyle bir yapilasmanin hem geri dönüsümü hem maliyeti göz önünde bulunduruldugunda olay daha da vahimlesiyor. Bu yaraya nester atmak,adil bir çözüm bulmak kolay mi?
Gezinti alanlari yok denecek kadar zayif. Gençler,yaslilar sokaga çikacak,gidecek,eglenecek yer bulamiyorlar. Üstelik burada kiralar dudak uçuklatiyor! Bagdat Caddesi’nden pahali. Ama fiziki çehre bir o kadar…
Kisaca siz Esenler’de oturmuyorsaniz ,burasi oturulacak yer degildir! Biraz palazlanan,yükünü tutan herkes kaçiyor. Esenler bir nevi oteli andiriyor. Vatandas aksam isinden gelip yatip,sabah kalkip isine gidiyor.
Esenler’de niye oturmuyorsunuz? Çünkü Esenler bir getto,bir arka sokak!
*Esenler için radikal,kökten çözüm üretilecek bir sehir planlamasina gidilmelidir.
*Günlük yasama etki eden,nüfuz eden,iz birakan,yasam kalitesini zenginlestiren yasam alanlari açilmalidir. Kent dokusu degismelidir.
*Modernize edilmis okullar,yapilar,müzeler,helikopter pisti,spor alanlari,resim galerisi,çesitli etkinlikler için alanlar v.s ….Çagdas bir görünüm!
*Esenler’in yeniden sekillenmesini kolaylastiracak,özellikle ada bazinda yapisal çözümler üretilmelidir: Esenler’in dönüsüm ve degisiminin önündeki en büyük engel olarak görünen ve bence isin püf noktasi burasidir. Kaçak,niteliksiz konutlarin,vatandaslarin hak kaybina ugramasinin da önüne geçilecek sekilde yeni projeler hayata geçirilmelidir. Sokaklarin,konutlarin hali içler acisidir. Siz ne yaparsaniz yapin bu haliyle iddiali ne kadar proje uygularsaniz uygulayin bu fiziki çehreyi iyilestiremezsiniz.Sivasiz,boyasiz,cephesi bozuk,kimi 1,kimi 2,kimi 5,kimi 8-9 katli boy boy siralanmis evler…
*Esenler çagdas kent ve sehir planlamasi ile tanismali. Teknolojiden nasibini almamis bir Esenler düsünülmemelidir.
Esenler, ‘Sehircilik,sehir planlamaciligi da Esenler’in neyine?’denilerek bugüne kadar geldi. Gerçi geneli böyle. Esenler kaderine,vatandasin insafina terk edilmis. Vatandas istedigi gibi ,kafasina göre bir Esenler yaratmis. Cebinde 3 yumurta bulunanin 11 ay hapse mahkum edildigi bir memlekette, kente karsi islenen suçlar ve bunlarin sorumlulari,yönetenler,izin verenler görülmezden gelinmis.
Günü kurtaran,palyatif çözümlerle yaklasan,günlük rutin islerin yapilmaya çalisildigi bir anlayisla bugüne kadar gelinmis. Sayin Göksu ile ayni partiden olup 12 yil Esenler’i yöneten belediyenin yüzaki bir proje hayata geçirmedigi anlasiliyor. Ondan da herkes memnun idi! O da öncekiler gibi bir sey yapmamis. Sayin Göksu ‘benim dönemim beni ilgilendirir’ diyerek iletisimdeki basarili yanini ortaya koyarken devletteki devamlilik ilkesini bir yana birakiyor.
Hakli olarak sayin Göksu uygulamaya koydugu yada koyacagi 147 proje ile övünmektedir. Bu projeler Esenler’i ne kadar degisim ve dönüsüme ugratacak,hep birlikte görecegiz. Baskan sorulan bir soruya yanitta Esenler’in vizyonu kültür olacak,dedi. Anladigim kadariyla Esenler’e özel bir ilgi duyuluyor. Kentin merkezinde kaldi. Öksüz-yetim muamelesi yapilmaktan kurtulacak! Umarim öyle olur.
