Eski ?hibe`cilerden kim kaldi?

Sultanin habercisi, köylünün yanina varir. Bir savas çikmistir, belli bir yastaki erkek çocuklari silah altina alinacaktir. Daha önce bütün çocuklarini askere gönderen köylü, isleri birlikte yaptigi son oglunu da göndermek istemez. Haberciye dönüp “sultana söyle” der, “bir daha bana güvenip saga sola savas açmasin.” Fikra, çogunlukla cinsiyetçi ifadeler kullanilarak da anlatilir ama meram bellidir. “Dogurganliga güvenen” devlet, tarihte ilk degil. Hibe politikalari ise, fikradakinin aksine en çok kadinlari hedef alir.

‘CHP ZIHNIYETI’ HANI KÖTÜYDÜ?

Savastan çikan Cumhuriyetin ilk yillarinda nüfus politikasinin dogumu tesvik etmek üstüne kurulu oldugu bilinir. Bugünkü Hükümet yetkililerinin sikça “CHP zihniyeti” diyerek elestirdigi dönemde, genç Cumhuriyetin birçok isin üstesinden gelecek genç nüfus ihtiyaci tesvik politikalarina yön verir. 1929’dan itibaren 5’ten fazla çocuk sahibi aileler yol vergisinden muaf tutulur. 1960’a gelinip de Devlet Planlama Teskilati kuruldugunda, ilk uygulamalarindan biri, “pronatalist”, yani dogum yanlisi politikalara son vermek olur. Artik hizli nüfus artisinin ekonomik gelismeyi engelledigi tespit edilir. 2. Bes Yillik Kalkinma Plani’ndan itibaren de “nüfus planlamasi” teriminin yerini “aile planlamasi” alir, nüfusun artisi gündeminden uzaklasilsa da, kadinlarin “anne” olarak rolü üzerinde sikça durulur.

HITLER DE HIBECIYDI

Aslinda Türkiye’de dogumu tesvik eden politikalarin uygulandigi dönem, Avrupa’da da benzer rüzgarlar esmektedir. En az savaslar kadar etkili bir kaynak irkçi ve milliyetçi görüslerdir. Iki savas arasi yillarda özellikle kadinlari çocuk yetistirmekle görevlendirmeyi de bu politikanin bir parçasi haline getiren fasist partiler, “hibe” politikalarinda basi çeker. Hitler’in Ari irktan kadinlardan “devlet ve millet için” çok çocuk yapmalarini istemesi, en bilinen örnektir. Alman nüfusunun dünyadaki egemenligi için savasan Nazi Partisi, Alman kadinlara “irksal anlamda saf” çocuklar dogurma görevini biçer. Nazi Partisi, Çok Çocuklu Aileler için Reich Birligi (RDK) adinda bir örgüt bile kurarak, “besiklerin zaferi” sloganiyla propaganda yürütür, “irksal ve biyolojik olarak mükemmel” genç kadin ve erkekleri bulusturup evlenmelerini saglar. Çocuksuz aileleri ise “bencil” ilan eder. Birligin üyesi olmak için en az dört çocuk sahibi olmak gerekir.

‘HER SEYIN VAR, MUTLU MUSUN?’

Fasist Italya da evli ve çocuklu yurttaslara vergi indirimleri, yardimlar, saglik programlari getirir. Bekarlardan evlilere göre iki kat fazla vergi alinir. Bes çocuk hedefini asan kadinlara madalya verilir. Italyan yönetmen Ettora Scola’nin ödüllü filmi Özel Bir Gün, bu konuya dair çarpici bir öykü anlatir. Alti çocuklu bir ev hanimi, Hitler’in Italya’yi ziyaret ettigi 8 Mayis 1938’de kocasi ve çocuklarini, neredeyse bütün toplu konut sakinleriyle birlikte mitinge gönderir. Evde kalan az sayida komsusundan Gabriele ile tanistiginda, adamin sirayla çocugu olmamasina, evli olmamasina, fasist olmamasina sasirir. “Italyan gurunu yansitmadigi”, yani hem antifasist hem escinsel oldugu için devlet radyosundan kovuldugunu ögrendiginde artik aralarinda özel bir iliski kurulmustur. Gabriele’in yalniz kadina sordugu soruya verecek yaniti yoktur: “Her seyin var, neden mutlu degilsin? Evin, kocan, alti çocugun var madem, neden yüzün gülmüyor?”

DEHAK: 3 ÇOCUK ISTIYORUM

Fasizmin yenilgisi, geçen yüzyilin bu en azgin hibe politikalarina son verdi. Bugün Japonya, Isveç, Ukrayna gibi kimi ülkelerde nüfusun yaslanmasinin önüne geçmek için dogumu tesvik eden uygulamalar bulunsa da, çocuklarin devletin bir ihtiyaci olarak tanimlanmasinin örnegine pek rastlanmiyor. Hibe yanlisi iktidarlar içinde ünlü bir tanesi daha vardir aslinda. Newroz’a kaynaklik eden Kawa efsanesinde, zalim kral Dehak, omuzlarindaki yilanlari çocuk beyinleriyle besler. Demirci Kawa, iki oglunu Dehak’a kurban vermistir, Dehak, üçüncüyü de ister. Ates bunun üstüne yanar, ayaklanma böyle çikar ve 21 Mart’in bir kurtulus günü olusu, Kürtlerde bu efsaneye baglanir. Bayram günü açilan “çocuklari devlete hibe etme” tartismasi, böylece bir baska bayramin öyküsünü de akillara getirmis oldu.

BASBAKAN ERDOGAN: 3 ÇOCUGU VATANA HIBE EDIN

Basbakan Recep Tayyip Erdogan, önceki gün bayramlasma töreninde yaptigi konusmada “3 çocuk yapin. Bu 3 çocugu da vatana hibe edin” dedi. Erdogan partisinin Istanbul Il Baskanligi’nin Haliç Kongre Merkezi’nde düzenledigi bayramlasma töreninde sik sik dile getirdigi 3 çocuk önerisini hatirlatarak, bu konudaki elestirilere degindi.  Erdogan, “Diyorlar ya ‘bizim yasam tarzimiza karisiyor’. ‘Nereden çikti bu 3 çocuk meselesi’ filan diyorlar. Böyle bir yasa yok. Ben sadece bir Basbakan olarak en az 3 çocugu tavsiye ediyorum. Bu benim en dogal hakkimdir” dedi. Erdogan sözlerine söyle devam etti: “Kimseye kalkip silah dayatmiyoruz. Yasal bir mecburiyette yok. Ben bu davaya gönül vermis kardeslerime diyorum ki, en az 3 çocuk bu millete hibe edin, lütfedin diyoruz. Bu milletin güçlü olmasi lazim. O da nerden geçiyor? Insan denilen o serefli mahluktan geçiyor.Esrefi mahluk olan bu insani, bu iste bu anneler yetistirecek. Onun için ben bu annelerden bunu istiyorum.”

EVRENSEL