ISTANBUL- Liselerde egitim, devamsizliktan mezun olma süresine kadar silbastan düzenleniyor. Milli Egitim Bakanligi’nin hazirladigi Ortaögretim Kurumlari Yönetmelik Taslagi birçok degisiklik içerirken tartisma yaratan düzenlemelerden biri de “Ögrenciyken evlenenlerin kaydi silinir” ibaresinin kaldirilmis olmasi. Degisiklikle çocuk yasta evliliklerin önünün açilabilecegini savunanlar da var, “Medeni hal egitim hakkini engellememeli” vurgusunu yapanlar da.
Büyük tartismalar arasinda getirilen 4+4+4 egitim sisteminin ardindan lise yönetmeliginin degismesi için de bir taslak hazirlandi. Bakanlik, yeni ortaögretim kurumlari taslagini görüslerini almak üzere ilgili sendikalara gönderdi. Taslaga göre, okurken evlenenlerin kayitlari silinmeyecek. Mevcut yönetmelikte “Evli olanlarin kayitlari yapilmaz. Ögrenci iken evlenenlerin kayitlari silinerek okulla iliskileri kesilir” düzenlemesi yer alirken yeni düzenlemede sadece “Evli olanlarin kayitlari yapilmaz” düzenlemesi getirildi. Bu da egitimine devam ederken evlenen ögrencilere vize seklinde yorumlandi. Bakanlik bürokratlari düzenlemenin nedenini “Ögrenciyken evlenenlerin kaydi silinir hükmünün kaldirilmasinin sebebi 12 yillik zorunlu egitime geçilmis olmasi. 4+4+4 olarak kademeli sekilde uygulanacak 12 yillik zorunlu egitim nedeniyle bir genç ögrenci iken evlenirse, egitim zorunlu oldugu için kaydi silinemeyecek” diye anlatti.Ders saatini de 45 dakikadan 40 dakikaya indiren taslak özetle söyle:
Üç yilda mezuniyet
Lisede 10. sinif not ortalamasi 90 ve üzeri olan ögrenciler, ayni basariyi 11. sinifta da gösterirlerse liseyi üç yilda bitirebilecekler. Lisede 10. sinif not ortalamasi 90 ve üzeri olan ögrenciler basvurmalari ve yapilacak sinavda gerekli sartlari tasimalari halinde 11. sinifi okumadan 12. sinifa geçebilecek. Erken mezuniyet hakki alan bu ögrenciler üniversite sinavina da bir yil önce girmis olacak.
45 gün devamsizlik hakki
Yürürlükteki Milli Egitim Bakanligi Ortaögretim Kurumlari Sinif Geçme ve Sinav Yönetmeligi’nde özürsüz devamsizlik süresi 20 gündü, yeni taslakta bu süre 45 güne uzatildi.
Artik sifir yok
Sinif geçmede puan degerleri degistirilecek. Mevcut sistemdeki ‘0-24’ puan araligindaki ‘etkisiz’ olan degerlendirme kaldirilacak. Yeni puan sistemi, ‘85-100 Pekiyi; 70,00-84,99 Iyi; 55,00-69,99 Orta; 45,00-54,99 Geçer; 0-44,99: Geçmez’ olacak. Böylece 0-24 alan ögrencilerin karnelerine ‘0’ degil ‘1’ yansiyacak.
Ders geçme zorlasiyor, sinif geçme kolaylasiyor
Mevcut yönetmelikte birinci dönem ögrencinin notu etkisiz yani 0-24 ise ikinci dönem notu 55-69 olunca geçebiliyordu. Ancak yeni yönetmelikte birinci dönem notu 35’in altina inen ögrenciler artik 55-69’la geçemeyecek, en az 70 almalari gerekecek. Birinci dönem 35 ve üstünde not alan, ikinci dönemle birlikte 45 ortalamayi yakalarsa dersten geçebilecek. Sorumlu olarak sinif geçme sisteminde ders sayisi 5’ten 6’ya yükseltilecek. Dogrudan sinifini geçemeyen ögrencilerden, basarisiz dersi en fazla 6 olanlar sorumlu olarak siniflarini geçecek. Ancak alt siniflar da dahil 6 dersten fazla basarisiz dersi olanlar sinif tekrar edecek.
Atatürk, davranislarda
Taslagin, okullarin amacina iliskin maddesinde, “Atatürk inkilap ve ilkelerine ve Atatürk milliyetçiligine bagli yurttaslar olarak yetistirilmesine...” ifadesi yer almadi. Ancak ögrencilerden beklenen davranislar arasinda, “Atatürk inkilap ve ilkelerine bagli kalmalari” da sayildi.
8 ögrenciyle seçmeli ders
Seçmeli ders açilmasi için en az 10 ögrenci tarafindan seçilme sarti taslakta 8 ögrenciye indiriliyor. Böylece “4+4+4 yasasinda” düzenlenen seçmeli ‘Kuran-i Kerim’ ve ‘Peygamber Efendimizin Hayati’ derslerinin açilmasi için 8 basvuru yetecek.
“BM, ‘evli kizlarin egitim hakkini destekleyin’ diyor”
Bogaziçi Üniversitesi Ögretim Üyesi ve Kadinin Insan Haklari-Yeni Çözümler Dernegi Kurucu Baskani Pinar Ilkkaracan BM Kadinin Statüsü Komisyonu’nun ‘kiz çocuklarinin egitimi’ konulu toplantisinda alinan karari hatirlatarak taslagin lisede evlilige izin veren düzenlemesini söyle yorumladi:
“Evli olmak ya da hamilelik kizlarin okulunu etkilemeyecegi gibi mevcut egitime devam ederken basarili olmalari için tedbir alinmali. BM’de böyle bir karar alindi. Biz bunu MEB’e bildirdik. Taslak ögrenciyken evlenene egitim hakki taniyor, evli olana tanimiyor. Birini düzeltirken digerini bozuyorsun. Zaten bu çagda evlenenlerin çogu zorla evlendiriliyor. Bundan magdur oluyor bir de egitim hakki olmuyor. Ailesinin baskisiyla 15 yasinda evlenen bir kizin neden liseye kaydi yapilmasin? Bu egitim hakkinin ihlalidir.”
Avukat Hülya Gülbahar ise medeni halin egitimde ayrimciliga sebep olmamasi gerektigini vurguladi:
“Erken evliliklerin kapisini aralamadigi sürece egitim hakkinin engellenmesine gerekçe olusturmamali. Bu sorunun çözümü lisede medeni hal yasagi getirmek degil, Medeni Kanun’daki evlenme yasinin 18 yas olarak yükseltilmesi. Su ya da bu sekilde evlenmis ögrencinin egitim hakkini elinden almakla erken evlilik önlenemez.”
Türk Egitim Sen Baskani Ismail Koncuk ise ögrenciyken evlenenlerin kaydinin silinmeyecek olmasinin küçük yasta evlilikleri tesvik edecegi görüsünde. Koncuk, “Evlenenlerin kayit edilmemesi, ögrenciyken evlenenlerin kaydinin silinmesi caydirici olur. Evlenmeyi tercih eden açikögretim okusun” dedi.
Egitimde 13 yil, rüzgâr gibi
Son 13 yilda lise egitim sisteminde yapilan degisiklikler söyle:
1999: ÖSS ve ÖYS olmak üzere 2 basamakli olan üniversite sinavi tek basamakli oldu. ÖSS geldi.
1999: Üniversite sinavinda lisede okuduklari alandan baska alandan bölüm tercih edeceklere düsük katsayi uygulamasi basladi.
2003: Katsayi farki arttirildi.
2005: Lise egitimi 4 yila çikarildi.
2005: Süper liseler Anadolu lisesine dönüstürüldü.
2006: Sinif geçme sistemi degisti.
2009: Üniversite sinav sistemi yeniden iki asamali oldu.
2009: Katsayi farki azaltildi.
2010: Düz liselerin 2013 yilina kadar Anadolu lisesine dönüstürülmesine karar verildi.