Bugün, 2 Kasım 2025 Pazar
Dünyada her 7 kisiden biri ve internet kullanan her iki kisiden birisi Facebook kullanicisi. Facebook 950 milyon üzerinde kullanicisinin hesabi ile devasa bir web sitesi ve görünür islevi insanlari internet üzerinde dijital bilgiler paylasmalarini saglayarak birbirine baglamak.
Ancak Facebook son zamanlarda barindirdigi, kullanicinin Internet aktivitesini takip eden casus eklentiler barindirmasi ile gündeme geliyor. Geçtigimiz günlerde bir teshis edici ag yazilim gereci ile yapilan testlerde Facebook`un kullanicilarin internet aktivitesini takip eden 200`den fazla izsürücüye sahip oldugu ortaya çikti. Izsürücü, “bir web sayfasinin çevrim içi aktiviteyi kaydetmek, profillemek ve paylasmak amaciyla bulundugu istek” olarak tanimlaniyor. Izsürücüler çerezler, Javascript kodlari, 1-piksellik isaretler olabiliyor.
FBI da takipte
Mayis ayinda FBI, Microsoft, Facebook, ve Google’in da dahil oldugu internet sirketlerine hükümet gözetimi için "arka kapi" insa etmelerini önermisti. FBI’in hazirladigi yasa tasarisina göre yazilimlara, sosyal ag sitelerini, anlik mesajlasmalari, e-postalari izlemeyi saglayan bir kod eklenecekti.
Ancak FBI`in internet ilgisi tabii ki yeni degil. 1990`li yillarin ikinci yarisinda akademisyenlerce yürütülen Sayisal Kütüphaneler projesinin finansörlerinden bir tanesi de FBI idi. Nitekim bu proje için gelistirilen arama motoru, 1998`de Google olmustu.
Dijital sömürgelesmeye ve dijital casusuluga karsi özgür yazilim
Özgür yazilimlarda, yazilimin kaynak kodu açik olacagi için yazilimda casusluk, vb. kullanicinin istemeyecegi faaliyetler için "arka kapi" birakilmasi çok zorlasiyor. Açik kaynak kod, yine bu ise özel yazilimlar ile bu tarz islevler için kolaylikla test edilebilir çünkü.
Özgür yazilim özellikle gelismekte olan ülkelerde yazilim endüstrisinin tekellerin markajindan ve baskisindan kurtularak gelismesi için büyük olanak saglarken daha nitelikli ve daha ucuz yazilim anlamina da geliyor. Ancak casus yazilimlarin her yerde cirit attigi günümüzde, özgür yazilim sadece "güvenlik" açisindan bile kapali ve ticari yazilimlara göre tercih edilebilir durumda.
Yazilim Özgürlügü Günü
15 Eylül tüm dünyada Yazilim Özgürlügü Günü olarak kutlanacak. Bu günde Özgür Yazilim`in ne oldugu, tarihçesi anlatilacak, ülkemiz için önemi hakkinda konusulacak ve önümüzdeki süreçte bu konuda neler yapilabilecegi tartisilacak. Bu ilk senedeki kutlamada sadece Ankara, Istanbul, Izmir ve Çanakkale`de olacak bulusmalar hakkinda detayli bilgi http://yazilimozgurlugugunu.org.tr sitesinden alinabilir.
(soL-Bilim)
