Ilk gece `mahkûmlarin kavgasi` sonucu çiktigi açiklanan yanginin, aslinda kosullara yönelik bir protestodan kaynaklandigi anlasiliyor.
ISTANBUL-SanliurfaE Tipi Cezaevi’nde 13 kisinin ölmesiyle sonuçlanan olaylarin, mahkumlar arasi bir kavga sirasinda degil, koguslardaki asiri kalabaligi protesto ederlerken meydana geldigi ihtimali güçleniyor. 6-8 kisi kalmasi gereken koguslarda 18 kisi kalan ve artan sicaklar nedeniyle de bu durumu protesto etmek isteyen bir grup tutuklu eylem yapmak istedi. Ancak yangin donanimi olmayan ve eksik personelle çalisan cezaevinde, protestocular da baslarina gelecegi öngöremedi ve eylem bir faciaya dönüstü. IHD verilerine göre daha önce de benzer gerekçelerle 2 protesto eylemi gerçeklesmis 1 kisi ölmüstü. 28 Temmuz 2010’da yine ayni cezaevinde yasanan bir protesto sonrasindaIHD’nin, 2011’de iseSanliurfaBarosu’nun hazirladiklari farkli raporlarda cezaevinin fiziki durumundan kaynaklanan önemli sorunlarin yasandigi ortaya çikti. Radikal’e konusan IHD Genel Baskani Öztürk Türkdogan, “Felaketin gözgöre göre geldigi bu rapordan belliydi. Iki senedir hiçbir önlem almayan bu cezaevi müdürü ile savcisi açiga alinmali ve sorusturma baslatilmali. Ayrica cumhuriyet savcisinin da görevini yapmadigi ortada” diyor. Türkdogan 2 yil önce Erkan Gümüstas adli bir tutuklunun kendini yakmasi üzerine hazirladiklari raporda cezaevinin fiziki durumunun ortaya çiktigini belirterek, “Su anda ayni yöneticiler basta. Bu rapora ragmen önlem almamislar. 2009’dan beri gerek yillik ihlal raporlarimazda gerekse cezaevleri ihlal raporlarimizda sayilari ve fazlaligi özellikle belirtiyoruz. 2009 ve 2010 yili cezaevi ihlal raporlarimiziAdalet Bakanligi’na gönderdik. Verilen cevap ise su oldu: Ihaleye çiktik, yeni cezaevleri yapiyoruz. Biz yeni cezaevinden ziyade tedbirlerin artirilmasini, insanlarin saglikli ve güvenli ortamlarda barindirilamisin istiyoruz.” Türkdogan ayrica, yangina geç müdahele edildigine dair iddialar oldugunu belirterek, “Cezaevinde kapilar disa dogru açilir. Dolayisiyla tutuklularin barikati nedeniyle müdahale edilemedigi iddiasi komik bir iddiadir” dedi.
28 Temmuz 2010 tarihinde IHD Heyeti tarafindan hazirlanan ve tutuklu Erkan Gümüstas’in kendini yakma olayini arastiran raporda cezaevinin fiziki durumu tutuklu ve hükümlüler tarafindan söyle anlatiliyordu:
Tuvalet kapisina yatak F. T.(55): Kapasite 245 kisi olmasina ragmen ben kaldigim dönemde burada bulunan tutuklu ve hükümlü sayisi 1000 kisinin üzerine çikmisti. Size bir örnek vereyim benim kaldigim odanin kapasitesi 6 kisiydi ancak biz 18 kisi kaliyorduk, Tuvaletin kapisinin önüne kadar yatak sermek zorunda kaliyorduk. Biliyorsunuz Urfa yazin çok sicak oluyor Bizim kaldigimiz odanin yatakhane kismindaki küçük bir pencere disinda bir yerden hava alma imkanimiz yoktu. Nefes almakta bile zorlaniyorduk. Ben kalp hastasi oldugum için çok fazla zorlaniyordum. Oradaki fiziki sartlar bir iskence araciydi. Cezaevi yönetimiAdalet Bakanligi’nin tutuklulara saglamis oldugu ‘ortak alan’ hakkimizi uygulamiyordu, Disaridan cezaevine esya alinmiyordu; ancak cezaevinin kantinindeki fiyatlar da çok fazla yüksekti. Tutuklu yakini H. K. (60): Tutuklulara bilinçli olarak baski uygulaniyor sayimlarda ve yemek dagitimlarina kadar yapilan her is tutuklular için birer iskenceye dönüsüyor. Gürüsme yerleri kapali ve çok havasiz, Çocuklar bu durumdan etkileniyorlar.
Cezaevleri durumu Bu arada Sanliurfa Valisi Celalettin Özgenç, gazetecilere yaptigi açiklamada, olayda hayatini kaybedenlerin yanarak degil, dumandan etkilenerek öldüklerini söyledi. Türkiye’de 328 kapali, 36 açik cezaevi, 3 çocuk egitimevi, 5 kadin kapali, 1 kadin açik, 4 çocuk ve gençlik kapali ceza evi olmak üzere toplam 377 cezaevi var. Bu kurumlarin kapasitesi 121.804 kisilik olmasina ragmen 31 Mart 2012 itibariyle 132 bin 369 kisi bariniyor.
Açik görüs izdihami SanliurfaE Tipi Kapali ve Yari Açik Ceza Infaz Kurumu’ndaki tutuklu ve hükümlüler, önceki gece yasanan olaylarin ardindan dün aileleriyle açik görüs yapmaya basladi.Adalet Bakanligi’nin izniyle yapilan açik görüslerin 15 gün devam edecegi duyuruldu. Bunun üzerine sabah saatlerinden itibaren Eyyübiye’deki cezaevi önünde toplanan vatandaslar yakinlariyla görüsmek için kayit yaptirmaya basladi. Ancak bu kez de izdiham yasandi
‘Baslarina gelecekleri göremediler’ Radikal’e konusan Sanliurfa Baro Baskani Irfan Güven, cezaevinde çok uzun zamandir kapasitenin çok üstünde insan barindirildigini hatirlatarak, “Konferans salonunu kogusa dönüstürdüler. Koguslarda ranzalarin arasina yer yatagi attilar. 2011’de bu durumu resmeden bir rapor yayimladik.Adalet Bakanligiilgilenecegini duyurdu. Ancak insaat için ihale dahi yapilmadi. Bu geliyorum diyen bir faciaydi. 45 derecede, klimasiz ortamda 6 kisilik yere 18 kisi sikistirirsaniz zaten kavgaya lüzum olmadan insanlar çildirir. Ölenler 20-25 yaslarinda gençler. Bir protesto yapmak istediler ve baslarina gelecekleri muhtemelen öngöremediler.” dedi.
