GEÇMISTEN GÜNÜMÜZE INSAN GÖÇLERI
Insanlar yaratilisindan itibaren; dini, sosyal, kitlik, savas, yönetenlerin baskisi ve yasam sartlarinin zorlugu gibi nedenlerden dolayi huzur, refah ve daha özgür bir yasam için göç ederler. Dünya tarihini etkileyen bazi büyük göçleri inceleyelim.
Tarihte bilinen insanlarin ilk göçleri M.Ö. 3000-4000 yillari arasinda kitlik ve yasam sartlarini zorlugu nedeniyle Asya’nin içlerin batiya dogru göç etmislerdir.
Kavimler Göçü olarak bilinen büyük göç hareketi; M.S. 4. Yüzyilda Orta Asya’da yasayan Hunlarin, Çin baskisindan kurtulmak için batiya dogru hareketlenmesi ile Karadeniz’in kuzeyindeki Germen kavimlerinin Avrupa’nin batisina göç etmesine neden olmuslardir. Bu göçler Roma Imparatorlugunun ilk önce parçalanmasina sonra yikilmasina neden olmustur. Bu göçler bugün Avrupa’da yasayan milletlerin etnik yapisinin olusmasina sebep oldu. Ayrica bu göçlerinin Avrupa’da dini, kültürel ve toplumsal degisikliklere neden oldu.
Göçlerin en hayirlisi Peygamber Efendimizin, Mekke’deki baskidan kurtulmak ve Islamiyet’i yaymak için Medine’ye hicreti ile baslayan kutlu yürüyüstür. Bu yürüyüsten yaklasik olarak 100 yil sonra Ispanya’dan Hindistan’a, Afrika’nin içlerinden Anadolu’ya kadar yayilan Islamiyet’in bir göç hareketi oldugu kabul edilebilir.
Haçli Seferleri de bir göç hareketidir. Avrupa’da kalabaliklasan issiz ve topraksiz nüfusun dini sebeplere baglanarak Ortadogu topraklarina gönderilen bu insanlar bir göç hareketine sebep olmustur. Müslümanlar ve Hiristiyanlar arasinda büyük degisimlere neden olmustur.
Mogollarin, Asya’da güç kazanmasi ile baslayan Mogol istila hareketi Türkistan ve Iran’da yasayan Müslümanlarin daha güvenli bir yer olan Anadolu topraklarina göç etmesi ile Anadolu’nun Islamlasmasi baslamistir.
Osmanli Devletinin, Balkanlari fethettikten sonra Anadolu’daki göçebe Türkmenleri fethedilen topraklara yerlestirerek; Balkanlarin Islamlasmasinda büyük katkilari olmustur.
15. yüzyilda Endülüs’ü ele geçiren Hiristiyanlar bu bölgede yasayan Müslüman ve Yahudilere yaptiklari baskilar neticesinde bu insanlar, Kuzey Afrika ve Osmanli topraklarina göç etmek zorunda kaldilar.
Cografi Kesiflerle birlikte kesfedilen yeni topraklara özellikle de Amerika ve Avustralya, Avrupa’dan büyük göçler yasandi. Bu göçler daha sonra sömürgeciligin baslamasina ve o bölgelerdeki yerli toplumlarin yok olmasina neden oldu.
18. yüzyildan itibaren yayilmaya baslayan Rus istila hareketi; Balkanlar, Kirim, Kafkaslar ve Orta Asya’da yasayan Müslümanlarin zulüm ve baskidan kaçarak daha güvenli olan Osmanli topraklarina göçü bir insanlik dramidir. Bu bölgedeki insanlarin bir kismi da zorunlu göçe tabi tutularak Sibirya ve Rusya’nin baska topraklarina sürgün edildiler.
93 Harbi, Balkan ve 1. Dünya savaslari sonunda yüz binlerce insan Istanbul ve Anadolu’ya göç etti. Bu insanlar geride biraktiklari topraklarina evlerine bir daha dönemediler. Bir zorunlu göç olan, Ermeni Tehciri de bu dönemde yasandi.
Lozan Antlasmasindan sonra Mübadele ile birlikte Balkanlar’daki Müslümanlar, Türkiye’ye, Türkiye’deki Gayri Müslimlerde özellikle Yunanistan’a göç ettiler.
2. Dünya savasi sirasinda Almanya’nin Avrupa’da yaptigi irkçi politikalar sonucunda birçok insanin özellikle de Yahudilerin göçlerine neden olmustur.
Israil’in Filistin topraklarini isgali ile baslayan göç hareketi Ortadogu’da derin yaralar birakmistir. Filistinlilerin büyük bir kismi hala mülteci kamplarinda yokluk içinde yasamaktalar.
Rusya’nin Afganistan’i isgali neticesinde 2,5 milyon insan yurtlarindan göç etmek zorunda kaldi. Isgal bittikten sonra ülkelerinde devam eden istikrasizliktan dolayi bir daha evlerine dönemediler.
Asya ve Afrika ülkelerinde yasanan iç savaslar, istikrarsiz yönetimler, yokluk, baski ve zulümden kaçan milyonlarca insan daha iyi bir yasam için Kuzey Amerika ve Avrupa ülkelerine göç etmeye basladilar.
Arap bahari ile birlikte baslayan Orta Dogu’daki istikrarsiz ortam yeni göç dalgalarinin baslamasina Suriye ve Irak’ta yasanan iç savastan kaçan insanlar, Avrupa’ya geçmek için daha insanca bir yasam sürmek için güvenliksiz botlarla, derme çatma gemilerle Akdeniz’e açiliyor; bir kismi denizde boguluyordu. Bati Avrupa ülkelerine giderken geçtikleri ülkelerde yasadiklari sikintilar ve ulastiktan sonra o ülkelerde ikinci sinif vatandas muamelesi görmeleri, irkçi hareketlere maruz kalmalari ise isin daha vahim tarafidir.
Emperyalist ülkelerin, ilk önce sömürge yaparak sömürdükleri bu ülkelerde giderken biraktiklari kukla yönetimler insanlari açliga ve zulme maruz biraktiklar. Son günlerde yasanan bu olaylar bu durumun göstergesidir.
Dünyayi yönetenler, bir an önce savaslari durdurmali, bu insanlara gelir esitligi saglanmalidir. Insan haklarinin yerine getirildigi; özgürlügün, esitligin ve adaletin saglandigi ortamlar kurulmalidir.
Hüseyin Karaaslan
19.09.2015