Tüketici Birligi Federasyonu Baskani Bülent Deniz, kredi ve kredi karti borcunu ödeyemeyen yurttas sayisinda son aylarda görülen hizli artisa dikkat çekerek, "Bankalarin 90 gün içinde icra takibine baslamasi zorunlulugu var. Ekim ayinda icra davalari baslayacak. Büyük bir tehdit yükseliyor" dedi.
Bülent Deniz, mevcut ortamda, BDDK`nin kredi kartlarina getirmeyi planladigi düzenlemenin ise düsünülenin aksine yurttasin borç sikintisini artiracagini kaydetti.
Deniz, "Bir girdap olusuyor. Burada tek çözüm yeniden yapilandirma. BDDK`nin planladigi düzenleme hayata geçmeden, daha önemlisi ekim ayi gelmeden Meclis harekete geçmeli. Kredi karti borçlulari için bir yeniden yapilandirma yasasi çikarilmali" diye konustu. Kredi kartlari için daha önce dört kez yeniden yapilandirma yasasi çikarildigini hatirlatan Bülent Deniz, "Bu yasalar hep kara listede bulunanlar için çikarildi. Oysa 17 milyon kart sahibinin 9,5 milyonu kara listeye girmemek için asgari tutarlarini ödüyor. Yeniden yapilandirmalarin bu insanlari kapsamamasi büyük hata, borçlari giderek büyüyor" uyarisinda bulundu.
SIKINTI BÜYÜYECEK
Avukat Bülent Deniz, Bankacilik Düzenleme Denetleme Kurumu`nun (BDDK) kredi kartlarina gelir seviyesine göre limit koyma ve asgari ödeme tutarlarini artirma plani ile son dönemde yükselen borç sorununu BirGün`e degerlendirdi.
BDDK`nin taslak düzenlemesinde yer alan `limit koyma` girisimini, tüketici derneklerinin yillardir talep ettigini hatirlatan Bülent Deniz, söyle konustu:
"Bu düzenlemeyi biz istiyorduk. Ancak bu dönemde bu düzenleme tek basina ele alindiginda yurttaslarin sorunu çözülmeyecek, aksine büyüyecek. Insanlarin zaten ödeme sikintisi varken, asgari ödemeyi yukari çekmek, üç ay borcunun yarisini ödemeyene kisitlama getirmek, sikintiyi büyütecek."
54 AYDA ÖDENEBILIYOR
Bülent Deniz, kredi kartinda asgari ödeme tutarinin `tam bir girdap` oldugunu belirterek, "Bu girdaba giren kurtulamiyor. Diyelim ki bu ay 1000 lira kredi karti harcamasi yaptiniz. Bundan sonra karti hiç kullanmamaya ve her ay sadece asgari tutari ödemeye karar verdiniz. Asgari ödeme tutari yüzde 23. Bu borcu kapatmaniz tam 54 ayi aliyor" dedi.
YENIDEN YAPILANDIRMA
BDDK`nin yeni taslaginin kredi karti borçlarina fren getirme amaci tasidigini kaydeden Bülent Deniz, "Fakat bu düzenleme yapilirken mutlaka stok haline gelmis, birikmis borcun da eritilmesi gerekiyor. Su anda Türkiye`de banka borcu olmayan yurttas neredeyse yok. Bu borçlar için bir yeniden yapilandirma yasasi çikarilmasi sart" diye konustu.
Bülent Deniz, kredi karti borçlarinin daha önce dört kez yapilandirildigini hatirlatirken, bu uygulamalarin hep borcunu ödemeyi birakan ve `kara listeye` giren kisileri kapsadigini, asgari tutari ödeyerek yasayan insanlarin `girdapta kalmaya` devam ettigini ifade etti.
9,5 MILYONLUK SORUN
Deniz söyle konustu:
"Türkiye`de 17 milyon kisi kredi karti kullaniyor. 56 milyon da kredi karti var. 9-9,5 milyon kisi asgari ödeme tutarini yatirarak borcunu çeviriyor ve kara listeye girmiyor. Türkiye`de daha önce yapilan kart borcu yapilandirma uygulamalari bu kisileri hiç kapsamadi. Oysa bu kisiler her ay bir bilezigini satip, birinden borç alip ya da bir baska karttan nakit çekip asgari tutarini yatiriyor. BDDK yeni düzenlemeyi çikarirken, bu kisilerin durumu da düsünülmeli."
EKIM AYI FELAKETI
Bülent Deniz, banka borçlarinin yeniden yapilandirilmasi ihtiyaci konusunda, daha önemli bir soruna dikkat çekti. Kredi ve kredi karti borcunu ödeyemeyen kisi sayisinin bu yil hizla arttigini, son aylarda ise ivmenin önü alinamaz sekilde yükseldigini ifade eden Deniz, "Bankacilik Yasasi`na göre bankalar, ödenmeyen borçlar için 90 gün içinde icra takibi baslatmak zorunda. Bu durumda ekim ayindan itibaren icra dairelerinde dava patlamasi yasanacak. Bu, sadece borçlu yurttaslari ilgilendiren bir durum degil. Tüm ekonomiyi etkileyecek, tüketimi etkileyecek bir durum" uyarisinda bulundu.
EYLÜL`DE YASA ÇIKSIN
Bülent Deniz, `ekim ayi felaketi` ve BDDK`nin yeni düzenlemesi öncesinde Meclis`i bir yeniden yapilandirma yasasi çikarmaya çagirdi. Yeni Tüketici Yasasi`nin tasari halinde Meclis gündeminde bulundugunu belirten Deniz, "Meclis açilir açilmaz tasari görüsülmeye baslanabilir ve tasariya borç yapilandirmasini içeren geçici bir madde eklenebilir. Bu madde, asgari borç tutarini ödeyerek geçinen kisileri de kapsayabilir" dedi.
***
Gelire göre limit
BDDK, bankacilik mevzuatinda degisiklik yapan 3 ayri yönetmelik hazirladi.
Sektörün görüsüne sunulan taslaga göre; gelir düzeyi bin lira veya altinda olanlarla geliri tespit edilemeyenlerin kredi karti limiti, bin lira ile sinirlandirilacak.
Limiti 15 bin liraya kadar olan kredi kartlarinin asgari ödeme tutari, dönem borcunun yüzde 25`inden yüzde 30`una çikarilacak.
15 bin liradan 20 bin liraya kadar limiti olan kredi kartlarinin asgari ödeme tutari ise, dönem borcunun yüzde 30`undan yüzde 35`ine çikacak.
Yeni yönetmelikle taksitli kredi kartlari için üstlenilen risk oranlari da artiriliyor. Kredi kartlariyla 1 ile 6 aya kadar olan taksitli alisverislerde halen yüzde 75 olan risk agirligi, yüzde 100`e çikariliyor. 6 ile 12 ay arasindaki vadeler için risk agirligi yüzde 150`den yüzde 200`e çikiyor. 12 ayi asan taksitli alisverislerde de risk agirligi, yüzde 250`ye çikacak.
Bankalar, bu düzenlemeler için 26 Agustos`a kadar BDDK’ye görüslerini bildirecek.
Halk borcunu ödeyemiyor
Bankalar Birligi`nin haziran ayi verilerine göre, yilin ilk alti ayda kredi karti ve ferdi kredi borcunu ödeyemeyenlerin sayisi 680 bin 168`e çikti. Geçen yilin tamaminda (12 ayinda) bu rakam 822 bin 87`ydi.
Kredi karti borcunu ödemeyenlerin sayisi 398 bin 310, kredisini ödeyemeyenlerin sayisi 281 bin 858 oldu.
Borcunu ödeyemeyenlerin sayisi aydan aya giderek artmaya basladi. Kredi karti borcunu ödemeyen kisilerin sayisi ocakta 75 bin, subat ve martta 70 bin civarindaydi. Nisanda 87 bine çikti, mayista 100 bine dayandi. Haziran ayinda bu sayi 120 bin 515 oldu.
Yillar itibariyla bakildiginda 2013 yilinin sadece alti aylik sonuçlari yillik rakamlari asti. Kriz yili 2009`un tamaminda kredi karti borcunu ödemeyenlerin sayisi 277 bindi. 2010 ve 2011 yillarinda sayi 220 bin seviyelerindeydi. 2012 yilinda ise 453 bin 656’ya yükseldi. Bu yil alti ayda 398 bin 310 olan sayinin, artis trendinin sürmesi halinde yil sonu rakami 700 bine ulasabilecek.
Gülsah Karadag/ BIRGÜN
