Izmir Gaziemir’de 5 yil önce radyoaktif bulasmis atiklarini araziye gömen Arslan Kursun Fabrikasi’nda skandallar bitmiyor. Fabrikanin eski üst düzey yöneticisinin Radikal ’e anlattiklari, tehlikenin büyüklügünü ortaya koydu. Iste adini açiklamak istemeyen o yetkilinin yaptigi çarpici açiklamalar:
BABA ÖLDÜ, KAOS BASLADI: “Burasi bir aile sirketi. Fabrikanin 60 yildan fazla bir geçmisi var. Fabrikanin sahibi Hasan Yavas, 2000’de kanserden öldü. 4 kizi ve bir oglu vardi. Oglu 27 yasinda öldü. 4 kiz evlat arasinda miras kavgasi basladi. Miras tartismalari halen devam ediyor.”
TEK BIR ÇIVI ÇAKMADILAR: “Hasan Yavas’in ölümünden sonra fabrikayi kizlarin esleri devam ettirdi. Ancak aralarinda hiçbir hiyerarsi yoktu. Insanlar baba öldükten sonra yillarca fabrikaya tek bir çivi dahi çakmadi. Damatlar her seyi cebe indirdi. Her seyi kâr gördü. Tam bir kaos vardi.”
ATIKLAR GÖMÜLÜYORDU: “Fabrikadaki atiklar kasadaki paraya göre gönderilirdi. Atigin tonu 270 TL’ye gönderiliyor. 100 bin ton tahmin ediliyor. Bu da 27 milyon lira demek. Gönderilmiyor, gömülüyordu. IZAYDAS’a gidenler de vardi. Ancak çogu araziye gömüldü. Tehlikeli atigin tarifi de 2006’dan sonra AB uyum yasalari çerçevesinde degisti. 2006 öncesi atiklarin ne yapilacagi insanin kendi duyarliligina kaliyordu. Bu adamlar atiklari gömdüler. Çalisma Bakanligi fabrikayi 2 kez kapatti.Maliye Bakanligi her dönem isletmeye ceza keserdi. Hatta fabrika yönetimi bir yil kayyumda kaldi. Oguz Atalay bir yil kayyumlugunu yapti.”
KAÇARCASINA AYRILDIM: “Hiçbir teknolojik iyilestirme fabrikada yapilmadi. Örnegin fabrikanin önünden dogalgaz geçmesine ragmen, fabrikada dogalgaz kullanilmiyordu. Fuel oil 4 yakiti kullaniliyordu. Dogalgaz genel müdürü fabrikaya geldi, damatlar kendilerini yok dedirtti. 300-400 bin dolarlik bir yatirimla yillik 4-5 milyon lira kâra geçilebilirdi. Bu paranin yarisiyla da fabrika atiklarini bertaraf ederdi. Ancak yapilmadi, ben de kaçarcasina ayrildim.”
HAZINE ARAZISINE DE GÖMDÜLER: “Bir de fabrikanin içinde Hazine arazisi vardi. Oraya da gömülü atiklar var. Fabrika girisindeki güvenlik binasi ilk kuruldugunda idari binaydi. 30 yil önce ilk aküleri giyotinle keserlermis. Oralara gömüldügü söylenir. Bir defasinda beton atma islemi yapmadan önce kazilmasi gerekiyordu. Baktik içeride akülerin plastik parçalari var. Gömülmüs. Fabrikanin genis toprak arazisi var. Arazinin neresinde ne var, disaridan bakinca anlamak mümkün degil. Fabrikanin tüm arazisinin altinin üstüne getirilmesi gerekiyor.”
REZILLIK YUVASI: “Hazine arazisiyle ilgili de aile davalik oldu. Hazine arazisi de kirletilmis. Orasi milletin arazisi. Neden Milli Emlak kendi yerinin pesine düsmüyor? Burasi sehrin göbeginde bir rezillik yuvasi. TAEK, Izmir Valiligi, Il Çevre ve Sehircilik Müdürlügü geregini yapmali. Yüzeyden birkaç ölçümle tehlikenin boyutunu anlamak mümkün degil. Karis karis kazmak gerekiyor.”
KARANTINA VARDI: “Burada asil sorun kamu kurumlarinin duyarsizligi. TAEK islerini yapiyordu, ilgili kurumlara bildiriyordu. Üstelik fabrikanin bir bölümü TAEK tarafindan karantinaya alinan bir yer. Orasi su anda ne durumda bilmiyorum. O zamanki tahminlere göre sadece burada 50 bin ton atik vardi.”
ISÇIDE KURSUN ÇIKTI: “Çalisanlar için de yönetmeliklere uygun olarak sürekli isçileri saglik taramasina gönderirdik. Isçilerin kaninda kursun olup olmadigina baktirirdik. Bazen isçilerde kursun olurdu, o isçiyi hastaneye yatirirdik.”
Kursun fabrikasinda ortaya çikan çevre felaketi Meclis gündemine tasindi. CHP Tekirdag Milletvekili Emre Köprülü üyesi oldugu TBMM Çevre Komisyonu’ya “yerinde inceleme” yapmak için dilekçe verdi. Köprülü, konuyla ilgili Meclis arastirmasi açilmasini da istedi. Köprülü, TBMM Çevre Komisyonu Baskanligi’na dilekçe vererek, fabrika alaninin incelenmesini istedi. Köprülü dilekçesinde “Yasanan skandali yerinde incelemek üzere, komisyonumuzun görevlendirilmesi konusunda gerekli iznin verilmesi için geregini saygilarimla arz ederim” ifadesini kullandi. Köprülü’nün girisimi bununla da sinirli kalmadi. Meclis Baskanligi’na Arastirma Komisyonu kurulmasi için önerge verdi. Köprülü, Meclis arastirma önergesinin gerekçesinde, zehirli atiklarin yillardir yerlesim alanlarinin ortasina gömüldügünü ve bunun bilinmesine ragmen hiçbir islemin yapilmadigini söyleyerek tehlikenin ciddi boyutlara ulastigini ifade etti. (RIFAT BASARAN/ ANKARA )