Hesabi degistir sorunu çöz!

SEBNEM TURHAN - sebnem.turhan@radikal.com.tr / Arsivi

Türkiye istatistiginde güncellemenin önemli bir yeri var. Türkiye Istatistik Kurumu açikladigi her veriyi bir sonraki veri açiklamasinda günceller. Yakin tarihimizdeki en önemli güncelleme ise milli gelir hesabindaki degisiklikti. Degisiklik her birimizi bir günde 2020 dolar zenginlestirmisti. Simdi sira ekonominin en önemli gündem maddelerinden issizlik ve cari açigin çözümüne geldi. Basbakan Yardimcisi Ali Babacan ’in Davos’tan duyurduguna göre TÜIK’in ‘hesap güncellemeleri’ issizlik oranini 1 puan düsürecek. Turizm, ihracat ve ithalat hesaplamasi degisecek bu da cari açigin düsmesini saglayacak. Issizlik hesabi 2013’te turizm ve cari açik ise 2014’te devreye girecek. 
Issizlik hesabinda degisikligin Eurostat ile olan uyumsuzlugu gidermek için yapildigi ileri sürülüyor. TÜIK issizlik oranlarini belirlerken ankette “Son üç ayda is aradin mi” diye soruyordu. Degisiklikle birlikte “Son 1 ayda is aradin mi” diye soracak. Sorunun issizligi nasil etkileyecegi ise açik: 
Yanit ‘Evet’ ise TÜIK bu kisiyi issiz olarak degerlendiriyor, ‘Hayir’ ise kisi isgücü disinda kaliyor. 
3 aydan 1 aya indiginde süre kisa oldugu için is aramayanlarin sayisinin artmasi bekleniyor. 
Son 1 ayda is aramayanlar direkt isgücü disinda kalacak, süre daha kisa olacagi için bu soruya hayir cevabi verenler artacak. 
Böylece TÜIK tek bir soruda oynama yaparak issizlik oranlarini düsürmeyi basaracak. 
Gelelim turizm ve cari açik hesaplarina. Anket yöntemiyle turizm geliri hesabi degisecek. Bu degisiklik turizm gelirini arttiracak. Bu degisiklik için planlanan tarih 2014. Turizm gelirleri için yapilan ankete THY’nin sattigi biletler de dahil edilecek ve bu degisiklik cari açigi da etkileyecek. Babacan’in açiklamasina göre cari açik ve net hata noksan kalemi daha düsük olacak. Hesap degisikligiyle turizm gelirleri 3-5 milyar dolar artacak. Babacan ihracat rakamlarinin da gerçeginden az açiklandigini, ithalatta ise tam tersine oldugundan daha fazla hesaplandigini ileri sürdü. Bunu Babacan su örnekle açikladi: “Mesela ithalatta minimum fiyat uygulamasi yapiyoruz. Diyoruz ki ‘Bir çanta ithal edilirse bu 5 dolardan asagi olamaz. 5 dolardan asagi olsa bile, 5 dolardan vergisini aliriz’ diyoruz. Simdi o çanta 1 dolar da olsa 5 dolarmis gibi bizim ithalat kayitlarimiza giriyor. Dolayisiyla turizmden, ihracattan ve ithalattan, üçünden de cari açigimizi daha kötü gösterecek veriler üretiliyordu bugüne kadar. Bu da hep yüksek çikan net hata noksani düzeltecek. Hata-noksan içerisinde o hata kaleminin, turizm, ihracat ve ithalatta oldugunu gördük. Bu üç alan da simdi düzeltiliyor.”


Milli gelir nasil arttirilmisti? 
TÜIK’in yeni milli gelir hesabi 2008’de açiklandi ancak 2007’den itibaren geçerli oldu. Daha önce cari fiyatlarla 576.3 milyar lira olarak açiklanan 2006 yili gayrisafi yurtiçi hasilasi yeni hesaplama yöntemiyle 758.3 milyar liraya çikmisti. 5480 dolar olarak daha önce hesaplanan kisi basina milli gelir de yöntem degisikligi sonrasi 7500 dolara firlamisti. Bir günde 2020 dolar kisi basi gelir artisi yasanmisti. Yeni hesaplamada isyeri ve konut sayisinda artis olmustu. Ayrica banka islem ve komisyonlari da hesaba dahil edilmisti. Milli gelir artisi borç oranini, bütçe ve sosyal güvenlik açigi rakamlarini da düsürmüs disaridaki Türkiye ekonomisi algisina olumlu etki yapmisti. 


Issizlik orani % 9,1 
Turizm geliri 23 milyar dolar 
Cari açik* 45 milyar dolar 
Ihracat 151.9 milyar dolar 
Ithalat* 216.7 milyar dolar 
* 2012 11 aylik veri