IMAMOGLU HAMAMI`NDA IFTAR SOFRASI

ÇOCUKLUGUMUN RAMAZAN GÜNLERI 4. BÖLÜM DIVRIGI IMAMOGLU HAMAMI’NDA IFTAR SOFRASI

‘’ Ramazan ayinin on besinden sonra hamamda iftar açmak memleketimizde geleneksellesmis sosyal etkinlik olup günümüzde unutulmak üzeredir, serin yayla havasina sahip memleketim Divrigi’nin bahar ve kis aylarindaki hamam iftar sofrasi ve akabinde ki hamam sefasi pek hostur.

On besinden sonrasi baslar bayram haftasi

Haci hatunlar geldi kurduk iftar sofrasi

Tahta basinda kildik oldu namaz sirasi

Imamoglu hamami müminlerin sefasi.

Siir: Hülya ASLAN’’

Ramazan da çesitli mekânlarda dostlarla, komsularla, akrabalarla hep birlikte iftar yapmak sosyallesmenin, paylasimin en güzel örnegi olup camilerde, ziyaret ve ören yerlerinde ev davetlerinde, pikniklerde, hamamlarda, özetle toplumun ortak alanlarinda yapilan iftarlardan en net hatirladiklarim arasinda hamamda iftar programini yazmaya çalisacagim.

 Divrigi’deki camilerin bitisik yakininda neden hamam oldugu hep dikkatimi çekmistir. Ne zaman ki Sanat tarihiyle tanistim o zaman bu âdetin; Türk-Osmanli gelenegi oldugunu Cami-hamam külliyesinin kültürümüzde dilimizden, Edebiyata, sosyal yasama, sanata kadar agirlikli bir yer tuttugunu ögrendim. Türk Islam yasantisinda temizlik dinin temel taslarindan oldugu için hamamlar da camiler kadar büyük önem kazanmis ve çok sayida insa edilmistir. Osmanli Beyligi`nde ilk külliye örnegi cami ve hamamdan olusan Iznik Orhan Gazi Külliyesi`dir.

Sivas- Divrigi Ulu Camii ve Darüssifasi yakininda ki Bekir Çavus(Bala) Hamam, Divrigi Imamoglu Kantepe câmii ve yakininda ki Imamoglu Hamami memleketimin câmi -hamam yapilanmasinin örneklerinden olup Türk toplumsal yasaminda oldukça önemli bir yeri vardir.

Divrigi -Imamoglu Kantepe Câmii: 1840-  Mülkiyeti Kantepe Imamoglu Vakfi adina kayitlidir. Türbe kaidesindeki kitabede; Misir Nebi Saltanati Kantbey tarafindan oglu Nasir Seyit Mehmet için H.894 tarihinde yaptirdigi yazilidir. Günümüzde’ IMAMOGLU KANTEPE CAMII ‘ ibadete açik olup, ahsaptan Mihrabi ve içerisindeki iki adet türbesi sanat tarihi yönüyle de önemlidir.

DIVRIGI IMAMOGLU HAMAMI:   Imamoglu Mahallesi, Nuri Demirag Caddesinde, Kantepe Camisi bitisiginde güneybati yönündeki bir arazi üzerinde yer almaktadir. ,hamamin duvarlarinda moloz tasla birlikte kesme tas,  soyunma bölümünün ahsap kirisleme tavaninda ahsap malzeme kullanilmistir. Eserin insa kitabesi bulunmamakla birlikte Imamoglu Kantepe câmii külliyesine ait oldugu düsünülmektedir. Hamam belirli dönemlerde onarimlar tadilatlar geçirmis olmasina ragmen günümüzde kapalidir, fakat anilarimda yasamaktadir.

Biz Türklerin yasaminda hamamlar sadece bir yikanma yeri degil, daha ötesi saglik, sosyal ve kültürel etkinliklerin yasandigi merkezi mekânlardir. Bu mekânlarda yasanilan günlere ve sosyal etkinliklere özel adlar verilmistir;  Ramazan Hamami, Arefe Hamami,   Bayram Hamami, Gelin Hamami, Güvey Hamami, Lohusa Hamami, Sünnet Hamami, Kirk Hamami, Yas Hamami gibi.

Ramazan ayinin on besinden sonra hamamda iftar açmak memleketimizde geleneksellesmis sosyal etkinlik olup günümüzde unutulmak üzeredir, serin yayla havasina sahip memleketim Divrigi’nin bahar ve kis aylarindaki hamam iftar sofrasi ve akabinde ki hamam sefasi pek hostur.

Bu sene ramazanin kis ayinda tutuluyor olmasi, Imamoglu hamaminda iftar sofrasini pek sicak ve çekici kilmisti. Babaannem ve’ haci bacilarim ‘ dedigi arkadaslari, halalarim, yengelerim, teyzelerim ve komsularimizin da katilimiyla, Ramazan, da bir aksam hamam kiralanirdi. Iftara götürülecek    yemekler  bir gün önceden  komsularla paylasilmis halde yapilir, sefer taslarina yerlestirilir, bohçalara seccadeler konur hazirliklar tamamlanirdi.. Her aile ellerine birer fener alir bizim konagin önünde toplanirlar ya motor römork gelir yada iki at arabasi arka arkaya dizilir kadinlar gelinler kizlar binerlerdi bu hamama çocuklar götürülmezdi.

Evlerin erkekleri de baska bir hamam kiralarlar kadinlari Imamoglu hamamina götürürlerdi. Babam evdeki kangal köpegimizi hamamin kapisina birakirdi ev halkinin orada oldugunu bilen köpegimiz hamamin kapisindan kus uçurtmaz yalini yer en son babaannem çikarken natirla beraber bir kova ilik suyu köpegimizin üzerine boca ederdi. Babam ve diger erkekler kendileri de Asagi Hamam(Hüma Hatun Hamami)’nda iftar eder hamamlarini yapar dönüste Imamoglu hamamina biraktiklari ailelerini alarak evlerine dönerlerdi. Tabii köpegimize de islik çalar pesimizden gelmesini saglarlardi.  

Hamamda iftar sofrasi: Hamamda tahta basina sofra bezleri serilir kadinlar tek sira boydan boya oturur iftarlarini açarlar. Beyaz bez arasinda islatilmis tandir ekmegi, kömbe, sütlü yufka, börek peynir kavurma, yogurt dut pekmeziyle yapilmis un helvasi, Hasirde;  Nise(Bugday nisastasi) ve sütle yapilan hafif ve yumusak olmasi sebebiyle ramazanda tercih edilen Divrigi’ye özel bir tatli

 Iftardan sonra. kizlar gelinler sofrayi toplarlar yasli ve haci hatunlar hemen aksam namazini kilar ‘’tez bizi ögden (Önce) yikayin ‘’ diye gelinlerine kizlarina, natirlara talimat verirlerdi. Çünkü banyo yapip hamamin yani basindaki Kantepe câmiinde teraviye yetismeleri gerekirdi.

IMAMOGLU HAMAMI

Esikte çek besmele, seytanlari savustur

Natir eli keseli, gelin basim ovustur

 Kantepe Camisi’nde teraviye kavustur

Imamoglu Hamami Ramazan da çok hostur.

On besinden sonrasi baslar bayram haftasi

Haci hatunlar geldi kurduk iftar sofrasi

Tahta basinda kildik oldu namaz sirasi

Imamoglu hamami müminlerin sefasi.

Elinde hamam tasi gelin gelinler hasi

Saçinda simsir tarak sedeften takunyasi

Kantepe camisinden duyulur ezan sesi

Imamoglu hamami yankilanir kubbesi.

Siir: Hülya ASLAN

Yasli kadinlar analar kaynanalar, haci hatunlar teraviye gidince hamamda kalan gelinler, kizlar kendileriyle ilgilenmeye baslarlar banyolarini alir göbek tasina dizdikleri asma yapragindan sarilmis iç, portakal, nar, ayva, armut gibi yiyecekleri tüketerek sohbet ederler natirlarda Def’lerini getirip maniler türküler söyleyip ortami bir ramazan eglencesine çevirirlerdi. Hamamci hatun da kürsüsünün yaninda gazocaginda natir basina çay demletir ‘’gelinler, kizlar yoruldunuz kaynanalar gitti isiniz bitti çaylar hamamdan sebill ‘’ diye iftari kutlardi.

Gece geç saatlerde babaannemler camiden hamama döner gelinleri kizlari toplar babamlari beklerlerdi asagi hamamdan dönen evin erkekleri de Imamoglu hamamindan ailelerini alirlar evlerimize dönerdik. Bu iftar sofrasini ertesi gün baska bir mahalle yapar sirasiyla  hamamda iftar   arefe gününe kadar devam ederdi ,arefe günüde sahura kadar hamamlar açik olup o günkü hamama da arefe hamami  denirdi.

Sözlük

Natir: Kadinlar hamaminda hizmet eden ve müsterileri yikayan kadin.

Kese: Yikanirken kir çikartmak için ele geçirilen, vücudu ovmaya yarayan, bürümcükten, cep biçiminde bez.

Sebil: Kutsal günlerde karsilik beklemeden hayir için dagitilan içme suyu.

Pestamal: Örtünmek için kullanilan ince dokuma

Sedef Takunya: Genellikle hamam vb. islak tabanli yerlerde kullanilan, yüksek ökçeli, agaç ve sedef karisimi bir tür ayak giysisi, nalin, hamam terligi.