Bugün, 4 Aralık 2024 Çarşamba
ABD Disisleri Bakani Hillary Clinton, Suriye’den açilan atesle Türk topraklarinda iki kisinin hayatini kaybetmesine atifta bulunarak Ankara’nin NATO’nun 5’inci maddesinin isletilmesini isteyebilecegini söyledi. Ancak ABD Savunma Bakani Panetta, Clinton’un önerisine “Bu asamada zorlama olur” diyerek karsi çikti
Suriye’de 13 aydir devam eden çatismalari “yeni bir savasa girmek istemedigi” için durdurmaya isteksiz oldugu yorumlari yapilan Amerikan yönetimi, Türkiye’nin müttefiklerini göreve çagiran NATO’nun 5’inci maddesini isletme konusunda görüs ayriligina düstü. Disisleri Bakani Hillary Clinton, önceki gün Fransa’nin baskenti Paris’te yapilan Suriye’nin Dostlari Toplantisi’nda Geçen hafta Suriye’den açilan ates sonucu Hatay’da iki kisinin hayatini kaybetmesine atifta bulunarak, “Suriye’deki çatismalar NATO’nun sinirinda gerçeklesiyor. Türkiye 5’inci maddeye dayanarak NATO’daki müttefiklerini güvenliginin tehdit altinda oldugu gerekçesiyle göreve çagirabilir” açiklamasinda bulundu.
Panetta:?Zorlama olur
Ancak ABD Savunma Bakani Leon Panetta, Clinton’un bu önerisine karsi çikti. Panetta, Suriye’deki kriz nedeniyle Türkiye için NATO’nun 5’inci maddesinin isletilmesi olasiligina iliskin olarak yaptigi açiklamada, ”Suriye’de olanlarin gerçek anlamda Türkiye’ye dogrudan tehdit olusturdugunun net olarak ortaya koyulmasi gerekiyor. Bu bence su asamada muhtemelen zorlama olur” dedi. ABD Temsilciler Meclisi Silahli Hizmetler Komitesi’nde düzenlenen, ”Suriye” konulu oturumda konusan Panetta ayrica ABD’nin su anda Suriye’de askeri tedbire basvurma ve tek tarafli bir harekete geçme yönünde bir karari olmadiginin altini çizdi.
ABD’nin, ancak uluslararasi toplumda bir konsensüsün olusmasi sartiyla askeri anlamda duruma müdahil olabilecegini belirten Panetta, ”Sunu biliyoruz ki Suriye’deki karmasik sorunlar, ABD’nin ya da bir baska ülkenin tek tarafli eylemleriyle çözülemez. Koordineli bir uluslararasi yaklasim gerekiyor. Bu hedefe ulasmanin zorlu bir görev oldugunu farkindayiz. Suriye’deki durum her açidan asiri derecede karmasik. Sihirli bir çözüm yok. Durum Suriye halki açisindan da vahim neticeler dogurmakta” dedi. Panetta konusmasini, “Tereddütünüz olmasin, Esad rejimi nihayetinde son bulacak” diye bitirdi.
5.MADDE NE DIYOR?
Taraflar, Kuzey Amerika’da veya Avrupa’da içlerinden bir veya daha çoguna yöneltilecek silahli bir saldirinin hepsine yöneltilmis bir saldiri olarak degerlendirilecegi ve eger böyle bir saldiri olursa BM Yasasi’nin 51. Maddesinde taninan bireysel ya da toplu öz savunma hakkini kullanarak, Kuzey Atlantik bölgesinde güvenligi saglamak ve korumak için bireysel olarak ve digerler ile birlikte, silahli kuvvet kullanimi da dahil olmak üzere gerekli görülen eylemlerde bulunarak saldiriya ugrayan Taraf ya da Taraflara yardimci olacaklari konusunda anlasmislardir.
4. MADDE 5. MADDENIN ÖN SARTI SAYILIYOR
NATO’nun 4. maddesi çerçevesinde bir üye ülke ulusal güvenligi, sinir bütünlügü ya da bagimsizligi tehlike altina girmesi halinde istisareler için diger üye ülkeleri toplantiya çagirabiliyor. Türkiye daha önce Subat 2003’te Irak Isgali’ne gidilen süreçte 4. maddenin isletilmesini talep etmisti. Ancak NATO üyesi ülkeler Türkiye’ye herhangi bir koruma saglanamayacagini söylemisti. 4. madde ayni zamanda NATO kurucu anlasmasinin 5. maddesi için bir ön sart olarak da görülüyor. 5. madde ise bir üye ülkeye yapilan saldirinin tüm ülkelere yapilmis bir saldiri olarak kabul edilmesi anlamina geliyor. Suriye askerlerinin Türkiye’ye dogru ates açarak Kilis kampinda bir kisiyi öldürmesi üzerine 5. maddenin isletilebilecegi gündeme gelmis, Basbakan Recep Tayyip Erdogan da bu ihtimali dogrulamisti.
