Geçtigimiz Temmuz ayi içerisinde Çevre, Sehircilik ve Iklim Degisikligi Bakanligi tarafindan insaatlardaki santiye seflikleriyle ilgili bir yönetmelik taslagi yayinlandi. Santiyelerin denetlenmesinden ve insaat projelerinin uygulanmasindan sorumlu olan santiye sefleri ne yazik ki uygulamada çogunlukla kagit üzerinde kaliyor ve yerinde denetimde yetersizlik söz konusu oluyor. Ilgili Bakanligimiz bu durumu iyilestirmek adina, 7 Temmuz 2022 tarihinde yayinladigi “Santiye Sefleri Hakkinda Yönetmelikte Degisiklik Yapilmasina Dair Yönetmelik Taslagi”nda görüldügü üzere santiye seflerinin sorumluluk alani, sayi ve kapsaminda bir düzenlemeye gidiyor. Bu çalismanin tüm toplum açisindan önemli ve umut verici oldugunu belirtmek isteriz. Denetim mekanizmasini iyilestirmeyi amaçlayan her fikrin destekçisiyiz.
Biz yapi denetim sirketleri de Bakanlik yetkisi ile insaatlari denetlemekle sorumlu kuruluslariz. Tabi oldugumuz 4708 sayili Yapi Denetimi Hakkinda Kanun geregi denetimlerimizde santiye sefleriyle, yani teknik personelle ortaklasa hareket etmemiz gerekirken, maalesef sahada isleri santiye seflerinden degil, ustalardan, kalfalardan teslim almak durumunda kaliyoruz. Geçtigimiz yillar içerisinde denetimini üstlendigimiz santiyelerin büyük bir kisminda santiye sefi olarak çalisan teknik personelin santiye sahasinda olmadigi gerçegi ile mücadele etmek zorunda kaldik.
Santiye sefini belediyeler atamali
800 üye firma ve 12 bin kisilik dogrudan istihdam ile ülkemizde yapi kalitesi ve güvenligi denetiminde aktif rol alan Yapi Denetim Kuruluslari Dernegi olarak Bakanlik tarafindan yayinlanan taslak metni inceledigimizde, düzenlemelerde daha etkin bir santiye denetiminin hedeflendigi çok net anlasiliyor. Ancak taslak metindeki teknik eksiklikler bir yana, bizler asil sorunun santiye seflerinin görev dagitiminda oldugunu düsünüyoruz. Çünkü mevcut yönetmelik ve isleyiste, insaatin denetimini belgeleyen tutanaklarda “santiye sefi VEYA müteahhit” ibaresinin kullanilmasi, müteahhit tarafindan seçilen santiye sefini aslinda bir noktada saf disi birakiyor. Müteahhidin isveren, santiye sefinin isçi oldugu bu denetim yapisinin bir sonucu olarak, biz yapi denetim kuruluslari sahada teknik egitimi olmayan kisilerle bas basa kaliyoruz.
Bize göre bir insaatin santiye sefi yapi müteahhidi tarafindan degil, dogrudan o insaata ruhsat veren ilgili idare (belediye) tarafindan atama usulü ile belirlenmeli. Bu sayede santiye denetim sayisi kisitlamasina gerek kalmadan, santiye seflerinin denetim mekanizmasindaki etkinligi arttirilacaktir. Hatta böyle bir düzenleme ile santiye sefligi, teknik meslek erbabi meslektaslarimiz için ek bir is olarak degil, basli basina bir is alani, ayri bir meslek olarak degerlendirilecektir. Bu baglamda santiye seflerinin, yapi denetim kuruluslarinin ve laboratuvarlarin beton dökümleri asamasinda bilfiil insaatin basinda bulunmasini saglayan ve GPS sinyalleri ile konum belirleyen EBIS’e (Elektronik Beton Izleme Sistemi) dâhil edilmeleri de saglanarak, teknik denetim pekistirilmis olacaktir.
Surasi bir gerçek ki, yapi denetim kuruluslari mühendislik alt yapisi çok güçlü ve sahada en aktif rolü üstlenen, etkin bakanlik temsilcileridir. Dolayisi ile santiye sahasina denetim yapildigi sirada her türlü imalatin yetkin teknik personel tarafindan, yani santiye sefleri tarafindan denetim kurulusuna teslim edilmesi hayati bir önem tasimaktadir. Deprem kusaginda yer alan ülkemiz için insaat denetimlerinin önemini ayrica açiklamaya gerek yok.Her santiyede santiye sefinin tam zamanli olarak bulunmasi günümüzde artik olmasi ve uygulamaya alinmasi gereken çok önemli paydas bir sorundur. Bu noktada Yapi Denetim Kuruluslari Birligi olarak Bakanligimiza önerimiz, denetim sistemi içerisindeki santiye seflerinin dogrudan EBIS sistemine katilimlarinin saglanmasidir.