Bugün, 4 Mayıs 2024 Cumartesi
Küçükçekmece Gölü Havzasi’nda Avcilar ilçe siniri içinde yürütülen ‘Bathonea Kazilari’nda ele geçen mimari yapilar ve buluntular Istanbul tarihine yeni bir sayfa açiyor. Kazilarda antik döneme ait büyük taslarla olusturulmus düzenli su yolu ve dev bir sarniç, 2 liman, devasa caddeler ve meydan ile saray yapisi oldugu düsünülen büyük bir yapi kompleksi ortaya çikarildi. Kocaeli Üniversitesi Arkeoloji Bölümü ögretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Sengül Aydingün baskanliginda yürütülen kazilarda 65 bilim insani 25 ögrenci ve 60’tan fazla isçi görev yapiyor.
Istanbul’un merkezinde sayilabilecek Küçükçekmece Gölü kenarinda bakanlar kurulu karariyla sürdürülen kazilar Istanbul Üniversitesi’ne ait arazide devam ediyor. Kazi ekibine göre bölgedeki yerlesim neolitik dönem ve onun da öncesine ait izler tasiyor.
Kazi ekibi bir sondaj açmasinda Avcilar’daki depremin siddetli hissedilmesine neden olan fay hattini tespit etti. Tesadüfen bulunan hattin yüzeye çok yakin oldugu görüldü. Kazi ekibine göre sehrin/yerlesimin 300 yilda bir terk edilme sebebi de yöredeki siddetli depremler.
Avcilar’i sallayan fay
Jeomorfolog Dr. Hakan Kaya bunu söyle yorumluyor: ‘‘Küçükçekmece çevresi özellikle Kuzey Anadolu Fay Hatti’nin etkisinde. 1999 Izmit depremi’nden sonra Avcilar’da özellikle göle yakin yerlerde siddetin ve etkinin fazla olmasi, gölün bati yamacinda da bazi fay hatlarinin oldugu süphesini ortaya çikarmisti. Iste bu fay hattinin da burada bulunmasi, antik kentin de bu faydan etkilenmis olabilecegini gösteriyor.’’
Yelesim Bathonea adi ile anilsa da kazi ekibi bunu bilimsel olarak henüz ispat edemedi. Kazi Baskani Aydingün ‘‘Buraya sehir demektense yerlesme daha dogru olur çünkü sehir olmasi için gereken nitelikleri henüz tamamlayamadik. Ama çok büyük yol ve limanlar var’’ dedi. Ekipten Prof. Dr. Mustafa Hamdi Sayar’a göre burasi bir Roma istasyonu:
‘‘Eski çaglarda bazi yerlesmeler var ki sehir ama sehir statüsünde degil. Son arastirmalara göre burasi Istanbul ile Balkanlar arasinda bir yol istasyonu.
2009’da Yr. Doç. Dr. Sengül Aydingün baskanliginda baslayan kazilarin ilk 2 yili proje hazirligi ile geçti. 2011’den itibaren baslayan kazilarda çok önemli mimari yapilar, cadde, sokak ve limanlar tespit edildi. Arkeologlar muhtemelen 6. yüzyilda depremle yikildiktan sonra mezarlik olarak kullanildigini düsündükleri bazilika içinde 20’den fazla mezar tespit etti. Kazi ekibi içindeki Adli Tip uzmanlariysa mezarlardan çikan kemikleri inceliyor. Adli Tip Uzmani Dr. Ömer Turan insanlarin ölüm yaslarinin 25 ile 30 oldugunu, beslenme yetersizligi ve paje isimli kemik hastaligi bulgusuna ulastiklarini söyledi.
Istanbul Il Kültür ve Turizm Müdürü Ahmet Emre Bilgili: Büyük bir sehir oldugu ortaya çikti. O tarihte bu kadar büyük bir yolun ve meydanin olmasi ayrica limanlarinin da olmasi bir ticaret sehri oldugunu gösteriyor. 2009’da Istanbul’a ilk geldigimde ‘Istanbul’da yeni bir tarihi yarimada bulunur’ demistim, bu sözüm gittikçe güçleniyor. Burasi bir taraftan Küçükçekmece Gölü’ne bir taraftan Marmara Denizi’ne bakiyor. Tarihi bir yarimada. Artik büyük fotograf ortaya çikmaya basladi. Bu yil Istanbul Valiligi Il Özel Idaresi büyük maddi destek verdi. Sayin valimiz burayla çok yakindan ilgileniyor. Buranin kültür turizminde rota haline gelmesini bekliyoruz.
Kazi Baskani
Yrd.Doç. Dr. Sengül Aydingün:
Su an iki alanda kazi yapiyoruz, 9 üniversiteden Kocaeli, YTÜ, IÜ, Kibris, Konya, Madrid, Avusturya Bilimler Akademisi’nden, Hollanda’dan, Almanya’dan biliminsanlari geliyor. Biyolog, zoolog, mimar, jeofizikçiler var. 11. yüzyilda büyük bir deprem var, sonra terk edilmis. Faylarin arkeolojik tespitini yaptik. 6. yüzyildan sonra Roma ve Helenistik izleri de görüyoruz. Demir Çagi’nin izlerini de gördük. Eski Istanbul’a 1 saat uzaklikta bir yer burasi. Istanbul tarihine çok katki saglayacak. Yenikapi kazilari bitmek üzere ve orada fazla mimari çikmadi. Bizim burada mimari buluntu çok fazla. Orada eksik kalan bilgiler burada tamamlanacak gibi görünüyor.
Ömer Erbil/Radikal
