Sivas’in Divrigi Ilçesinde Çiftay Insaat A.S.’ne ait demir madeni isletmesinde is güvenligi uzmani olarak çalisan meslektasimiz, açik ocak isletmesinde ortaya çikan heyelan riskini tespit edip, önlem alinmasini istemesinin ardindan isveren tarafindan önce ücretsiz izne çikarilarak is iliskisi kesilmis, daha sonra da isten atilmistir.
Açik ocak yöntemi ile demir madeni isletilmesinin yapildigi ocakta, açilma ve çatlaklarin olusarak heyelan riskinin ortaya çiktigi is güvenligi uzmani olarak çalisan meslektasimiz tarafindan belirlenmis, bu durum sirkete bildirilerek, is güvenligi tespit öneri defterine de islenmistir. Aradan makul bir süre geçmesine ragmen maden sahibi sirket tarafindan gerekli önlemlerin alinmamasi üzerine bu durum hakkinda Aile Çalisma ve Sosyal Hizmetler Bakanligina iletilmek üzere CIMER üzerinden meslektasimiz tarafindan yazili bildirimde bulunulmustur. Bunun üzerine, ocakta gerekli önlemleri yasal olarak almasi gereken sirket, hiçbir tedbir almamis, üstelik görevini yapan meslektasimiz isten çikarilmistir.
6331 sayili Is Sagligi ve Güvenligi Kanunu’nda; “is güvenligi uzmani, görev aldigi isyerinde göreviyle ilgili mevzuat ve teknik gelismeleri göz önünde bulundurarak is sagligi ve güvenligi ile ilgili eksiklik ve aksakliklari, tedbir ve tavsiyeleri belirler ve isverene yazili olarak bildirir. Eksiklik ve aksakliklarin düzeltilmesinden, tedbir ve tavsiyelerin yerine getirilmesinden isveren sorumludur. Bildirilen eksiklik ve aksakliklarin acil durdurmayi gerektirmesi veya acil ve hayati tehlike arz etmesine ragmen isveren tarafindan gerekli tedbirlerin alinmamasi hâlinde, bu durum is güvenligi uzmaninca, Bakanligin yetkili birimine bildirilir” seklinde bir hüküm bulunmaktadir. Is güvenligi uzmani olan meslektasimiz, madencilikte siklikla karsilasilan ve çogunlukla can kayiplariyla sonuçlanan heyelan riski konusunda kanunun öngördügünü, kamusal ve mesleki sorumlulugunun geregini yerine getirmis, ancak isten çikarilma cezasi ile karsilasmistir.
Maden isletmelerinde karsilasilan fay, kirik ve çatlaklar, jeolojik birimlerin davranislari ve dayanim parametreleri gibi jeolojik faktörler ile açik isletmelerde jeolojik birimlerin özellikleri ve yapisal elemanlar dikkate alinmadan sev açilari, basamak yükseklik ve genisliklerinin belirlenmesinin can ve ekonomik kayiplara neden olan ciddi heyelanlara yol açtigi bilinmektedir.
6 Subat 2011 ve 10 Subat 2011 tarihlerinde Kahramanmaras Afsin-Elbistan B Termik Santraline kömür saglayan Çöllolar Kömür Sahasinda meydana gelen iki heyelan sonrasinda biri jeoloji, biri maden mühendisi olmak üzere 11 maden emekçisinin hayatini kaybetmesi, 17 Kasim 2016 tarihinde Siirt`in Sirvan ilçesindeki bakir madeninde meydana gelen heyelan sonucu 16 isçimizin yitirilmesi, 18 Subat 2019’da Mugla-Milas’ta meydana gelen kaya düsmesi/heyelan sonucu 3 isçinin yasamini yitirmesi hala hafizlarimizda yer almaktadir.
Bu aci gerçekler ortadayken, bir maden isletmesindeki heyelan riskini ortaya koyup, gerekli önlemlerin alinarak can kayiplarinin önlenmesini saglamak amaciyla 6331 Sayili Is Sagligi ve Güvenligi Kanununa göre görevinin geregini Yapan Is Güvenligi Uzmani meslektasimizin karsi karsiya kaldigi bu durumu kabul etmedigimizi bildiriyor, sorumluluklarini yerine getirmeyen sirket yetkililerini kiniyor, ilgili kamu kurumlarini göreve çagiriyoruz. Basta Aile, Çalisma ve Sosyal Hizmetler Bakanligi ile Maden ve Petrol Isleri Genel Müdürlügü olmak üzere ilgili kurum ve kuruluslarin bildirim üzerine nasil bir islem yapacagini, meslektasimizin bakanliga bildirimde bulundugu için önce ücretsiz izne çikarilmasi ve sonra da “isveren hakkinda seref ve haysiyet kirici asilsiz ihbar ve isnatlarda bulunmasi” gerekçeli 43 kodu ile isten çikarilmasi konusundaki tavrini merak ediyor, açiklama bekliyoruz.
Maden isletmesinde heyelan riskini belirtip önlem alinmasini istedigi için isten atilan is güvenligi uzmani meslektasimiz derhal isine iade edilmeli, sorumlulardan hesap sorulmali, 6331 sayili Is Sagligi ve Güvenligi Kanunu degistirilerek is güvenligi uzmanlarinin isverenden idari, mali ve mesleki bagimsizligi saglanmalidir.
Saygilarimizla,
TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odasi
Yönetim Kurulu
