SONGÜL HATISARU
Basbakan Tayyip Erdogan’in yerli otomobil üretilmesini ulusal bir hedef olarak koydugu bir dönemde, Türkiye’nin ilk yerli traktör üreticisi Uzel Makina iflas etti. Aile içinde patlak veren kavga bir sanayi devinin iflasa sürüklenmesiyle noktalandi. Iflas karari ilgili mahkeme tarafindan 5 Temmuz 2012’de alindi. Ailede miras kavgasi merhum bestakâr Ahmet Uzel’in esi Türkan Uzel’in, esinin ölümünün ardindan ogullariyla yasadigi miras kavgasiyla basladi.
Baba Ahmet Uzel’in 1998’de vefat etmesinin ardindan Türkan Uzel ile kizi Safak Kibar’in (Kibar Holding Yönetim Kurulu Baskan Yardimcisi Ali Kibar’in esi), ogullari Önder ve Serdar Uzel’le miras üzerinde anlasmazliga düsmesi sorunlarin baslangici oldu.
Türkan Uzel 2003’te, iki oglunun birlikte hareket ederek çogunlugu kendisine saglayan hisseleri hukuka aykiri sekilde ele geçirdikleri iddiasiyla dava açti. Istanbul 9. Ticaret Mahkemesi’ne 2003’te basvuran Türkan Uzel, “Iki oglum, beni ve kizim Safak Kibar’i sirket yönetiminden uzaklastirdilar” iddiasinda bulundu.
Agir ceza davasi sonuçlandi
2007 yilina gelindiginde Serdar Uzel ve Önder Uzel arasinda da anlasmazlik bas gösterdi. Gelinen noktada Uzel Makina alacaklarini isteyen bayiler, tedarikçiler ve isçilerin baslattigi süreç üzerine iflas noktasina geldi. T.C Istanbul 1. Iflas Müdürlügü 2012/10 dosya karariyla sirketin iflasini açti. Peki bu sürece nasil gelindi? 2005 yilina kadar kardesi Önder Uzel’le birlikte sirketin yönetiminde bulunan Serdar Uzel’e ulastigimda kendisinin de çok üzgün oldugunu söyledi.
Sirketin iflasini sordugumda Serdar Uzel, kardesi Önder Uzel, Bedirhan Çelik ve Mehmet Izzet Kalayci hakkinda Istanbul 3. Agir Ceza Mahkemesi’nde açtigi agir ceza davasinin sonuçlandigi söyledi. Sonrasinda su bilgileri verdi: “Önder Uzel, Bedirhan Çelik, Mehmet Izzet Kalayci hizmet nedeniyle görevi kötüye kullanmak suçunu isledikleri gerekçesiyle 1 yil 6 ay hapis, 520 gün adli para cezasiyla ayri ayri cezalandirildi. Ancak sabikasiz olduklari için verilen ceza ertelendi. Agir ceza mahkemesinde açilan dava sürecinde saniklarin bütün mal varliklarina el konulmasi karari verilmisti. Mahkeme verdigi kararla sözkonusu el koyma kararlarinin karar kesinlesene kadar devamina karar verdi.”
Bakirköy 3. Agir Ceza Mahkemesi Esas No: 2008/92 no ile görülen davada Yargitay asamasi olacak. Serdar Uzel ise böyle bir asamaya gelinmisken kardesinin hâlâ, illegal sekilde sirketin yönetiminde bulundugu söylüyor
Isin sirri Jersey’de çikti
Bu noktada sirketin satisina karsi açtiklari davalarin sürdügünü söyleyen Uzel bu süreçle ilgili olarak sunlari kaydetti:
“Agabeyim, Uzel Makine’yi holding çatisi altindan çikarip hisselerinin yüzde 64’ünü Hollanda’da kurulu Uzel Agri sirketine satti. Ben de yönetimdeydim. Istanbul 6. Ticaret Mahkemesi Uzel Agri’nin hissedar sifati kazanmadigina hükmetti sonradan. Agabeyim bu satisi sirketi globallestirme mantigiyla yaptigini söyledi. Ancak bambaska bir süreçle satis silsilesi devam ettirildi. Hollanda Agri sirketinin üzerinde Uzel Corparation vardi. Agabeyimle birlikte burada yüzde 50 - 50 ortaktik. Fakat bunun da üzerinde Lüksemburg’da kurulan bir sirket vardi. Onun da üzerinde Londra’da kurulan bir sirket var. Onun üzerinde de Jersey adasinda kurulan bir vakif var. Asil hikaye bu vakifla basliyor. Bu vakifta A grubu hisseleri, B grubu hisseleri var. A grubu iki oy, B grubu tek bir oy hakkina sahipmis. Agabeyim Önder Uzel iki oyu temsil eden A grubu hisseyi almis. Ben bakmadan imzaladim. Iki oy hakkina sahip olduktan sonra sirketi tamamen kontrol eder hale geldi. Ve aile üyelerini tümüyle uzaklastirdi sirketten. Bu konuda hukuk ve ceza mahkemelerinde açtigimiz davalar devam ediyor.” Yapilmis islerin usulsüz oldugunu hatirlatan Serdar Uzel, “Bizim disimizda yüzde 17’si halka açik olan bir sirkette bu hisseye yatirim yapmis kisiler de magdur oldu” dedi.
Ahmet Uzel
Türkiye`de ilk traktörü ürett
* Bir zamanlar ISO’nun en büyük sirketler listesinde yer alan Uzel’in sermayesi artik ekside.
* 2006 yilinda 622 milyon TL satis geliri gerçeklestiren sirket hakkinda iflas açildi.
* Sirketin makina teçhazati ve üzerinde kurulu oldugu arazilere icra getirildi.
* Geçen dönemde dosyalara giren mahkeme kayitlarina göre sadece IFC’nin alacagi 6 milyondolar seviyesinde.
* 9 klasörlü Uzel dosyasinin detaylari tek alacaklinin IFC olmadigini gösteriyor. Uzel’in alacaklilari arasinda, Maliye, faktöring sirketleri, bankalar, tedadikçi firmalar ve yüzlerce çalisan buluyor.
* Uzel dosyasinda alacaklar arasinda büyük bankalarin ve sirketlerin yani sira faktöring sirketleri onlarca çalisanin olmasi da dikkat çekiyor.
* Zapsu ve Laçin ailelerinin de bir dönem hissedar oldugu Uzel Makine’nin temelleri ise 1930’lara dayaniyor.
* 1878’deki Rus Savasi sonrasi Rumeli’den Bursa’ya göç eden bir ailenin oglu olarak ise fayton üretmekle baslayan büyükbaba Ibrahim Uzel tarafindan temelleri atti.
* Ibrahim Uzel’in Bursa’da 1937’de kurdugu Yaprak Yay sirketi ile Uzel’in hikayesi basliyor. - 1961’de Ingiliz Massey Ferguson ile anlasip Türkiye’nin ilk yerli traktör üreticisi olan Uzel, ogul Ahmet Uzel tarafindan 1977’de holdinglestirdi.
Hisse kavgasi nasil patladi?
Iki erkek kardes arasindaki kavga, Serdar Uzel’in 2007 yilinda holding yönetim kurulundan çikarilmasiyla basladi. Sirketin yüzde 64 hissesi ise Hollanda’daki sirkete 2005 yilinda satilmisti. Bir dönem agabeyiyle birlikte hareket eden Serdar Uzel de daha sonra annesi ve kizkardesi gibi bu isleme karsi dava açti. Serdar Uzel’in konuyla ilgili açiklamalari sölye devam ediyor:
“Babamin 1998 yilinda vefatindan sonra basladi sorunlar. Agabeyim hepimizden tecrübeliydi ona inancimiz tamdi. Agabeyim anneme ait hisseyi kullanarak çogunlugu saglamis. O zaman agabeyime güveniyorduk, olanlarin farkinda degildik. O dönemde yönetimde agabeyim, Uzel Sanayi sirketini temsilen Bedirhan Çelik ve ben vardik. Anneme ait çogunlugu saglayan hisseyle sirket yönetiminin kararlarini alabilecek duruma geldi. Baktim agabeyim herseyi planlayarak hareket etmis. Annem bu hisselerin kendisinden habersiz sekilde kullanimiyla ilgili olarak 2003 yilinda dava açti. Ben annemin bu davasini kabul edince agabeyim yine usulsüz bir sekilde beni sirketten uzaklastirdi. Annemin açtigi davada Istanbul 9. Ticaret Mahkemesi anneme ait olan hissenin kendisine iadesine karar verdi. Yargitay tarafindan yapilan temyiz incelemesinde karar yalnizca usülü açidan bozuldu. Ve esasla ilgili degisen bir sey olmadi.”
Karsilikli davalar sürüyor
2006 sonu itibariyle sirketin cirosunun 622 milyon TL civarinda oldugunu hatirlatan Serdar Uzel, “Toplam kredisi ise sadece 60 milyon TL civarindaydi. Sirketin finansal yapisinin ne kadar iyi gittigi ortadayken iflas asamasina geldik” diyor. Gelinen noktada Önder Uzel’in de kardeslerine karsi açtigi karsi davalar sürüyor. Sirkete traktör almak için avans veren bayiler, isçiler, tedarikçilerin alacaklarini talep etmek için hareket geçmesiyle sirket hakkinda iflas karari çikti. Aile kavgasinda Türkiye için önemli bir sirketin geldigi nokta ortada.
Hangi taraf hakli olarsa olsun sirket zarar gördügü için bu noktada bir zamanlar borsanin hareketli hisseleri arasinda yer alan sirkete yatirim yapanlar da magdur oldu. Görünen o ki bu tür girisimlere karsi sirkete yatirim yapan insanlari koruyacak bir mekanizma hala yok. Bu noktada sirketin bu asamaya gelmeden kamu denetiminin yeterli bir sekilde yapilip yapilmadigi merak konusu.
