Kaygusuz`a da sansür!

Yunus Emre’ye sansür tartismalari henüz sogumamisken 10. sinif Türk Edebiyati ders kitabinda Kaygusuz Abdal’in “Nefes” siirindeki Alevilik kültürüne ait kavramlarin yer aldigi dizelerin de sansürlendigi ortaya çikti.

Milli Egitim Bakanligi’na bagli yazarlar komisyonu tarafindan 10. siniflar için hazirlanan Türk Edebiyati ders kitabinda, “Matem ayi”, “Zülfikar”, “Ali”, “Hû” kelimelerinin yer aldigi dörtlükler makaslandi. Gazetemizde yer alan “Yunus Emre’ye sansür” haberiyle ilgili açiklama yapmak zorunda kalan Milli Egitim Bakani Ömer Dinçer’in “öküz altinda buzagi aramayin” sözleri Kaygusuz Abdal’a uygulanan sansürle bosa düsmüs oldu.

Birbiri ardina ders kitaplarinda ortaya çikan sansürlere sairler, yazarlar ve Alevi dernekleri temsilcileri gazetemize yaptigi açiklamalarla sert tepki gösterdi. Yazarlar, arastirildiginda diger ders kitaplarinda da sansür olabilecegini vurguladi.

SANSÜRLENEN DIZELERI

Ikraridir koç yigidin yulari

Fakihleri çeksem gelmez

Ileri Akpinar’in yesil güllü sulari

Çaglar gelir pirim Abdal Musa’ya

***

Kiliç sallar Yezidlerin kasdina

Ali Zülfikar’in almis destin

Tümen tümen genç Ali’nin üstüne

Erler gelir sahim Abdal Musa’ya

***

Her matem ayinda kanlar dökülür

Demine Hü deyü gülbank çekilir

Uyandirip Hak çiragi yakilir

Erler gelir sahim Abdal Musa’ya

KISALTMALAR BELIRTILMEMIS

Ders kitaplarinda kisaltmalarin yapildigi bölümlerin üç noktayla gösterilmesi gerekiyor. Yunus Emre ve Kaygusuz Abdal örneginde oldugu gibi sansürlenen bölümler ders kitaplarinda üç noktayla belirtilmiyor. Kaygusuz Abdal’in ‘Nefes’inde yer alan 3 ara dizenin siirden çikarilmasi makaslandigini gösteriyor.

SÜNNI TEKÇI ANLAYIS DEVAM EDIYOR

Sair Ahmet Telli, Kaygusuz Abdal’in dizelerinin makaslanmasina, “Sansür anlayisi demokrasiyle yok olmasi gerekirken, daha çok yogunlasti. Bu durum demokrasimizin henüz gelismedigini gösteriyor” diyerek tepki gösterdi. Pir Sultan Abdal`in 1929 yilina kadar resmi edebiyat derslerinde okutulmadi ve yüzlerce yil sansürlendigini dikkat çeken Telli, Sünni-tekçi anlayisin devam ettigini vurguladi.

ÇIRKINLIKLERINI GÖSTERIYOR

Hubyar Sultan Alevi Kültür Dernegi Baskani Ali Kenanoglu, “Biz bunlara ‘deyis’ deriz. Sansürlenen dizeler asiklar tarafindan ezberlenmistir. Geçmis kusaklardan gelecek kusaklara aktarilmistir. Hükümet geçmisle hesaplasmasi ve yüzlesmesi tarihi gerçekleri ve sahsiyetleri yok sayarak yapiyor. Bu yapilanlar kendi çirkinliklerini ortaya koyuyor. Sansürü kiniyorum” ifadelerini kullandi. Kenanoglu, yapilan sansürün ‘Aleviligi ders kitaplarina soktuk’ diyenlerin çeliskisini ortaya koydugunu da belirtti.

KARISTIRIRSAK DAHA NELER ÇIKACAK

Sansürlemedeki amacin gençleri aydinlik düsünceyle bulusturmamak olduguna dikkat çeken Türkiye Yazarlar Sendikasi Genel Baskani Mustafa Köz, bu sairlerin sansürlenen dörtlüklerini kitaplara yeniden aldirmak için TYS’nin ipin ve isin ucunu birakmayacagini söyledi. Köz, “Yunus Emre 13. yy, Kaygusuz Abdal 14. yy, 20. yy’la dogru geliyoruz. Karistirirsak daha neler çikacak. Edebiyat kitaplari özgür, esitlikçi tüm düsüncelere kapali. Bu yy’da da böyle degil mi? Nazim’in ilk dönem siirlerinden bir kaçi kitaplarda. Ötesi yok. Talim ve Terbiye, kendi edebine ve mezhebine göre kesip biçiyor” dedi.

‘YAZAR ÖRGÜTLERI SUÇ DUYURUSUNDA BULUNSUN’

Sair Yazar Ataol Behramoglu: Milli Egitim Bakanligi adini tasiyan kurulus -zaten Dini Egitim Kurumu adini tasimaya daha çok layik görünüyor- birakin evrenseli, hatta ulusali ve hatta dinseli, kendini bir mezhebin propaganda ajansi olarak görüyor. Bu kurulusun basindaki kisi ve çevresi, çagdasliktan, uygarliktan habersiz kimselerdir. Sairleri, siirleri sansürlemeleri bundandir. Yunus Emre’nin insancil mistisizmi, Kaygusuz’un zekasi, Pir Sultan’in inanci, Dadaloglu’nun meydan okuyusu, Karacaoglan’daki tensellik, bu gibilerin dar kafasini, sig kisiliklerini rahatsiz eder. Edebiyatla diledikleri gibi, keyiflerince oynuyorlar. Buna izin verilemez. Yaptiklari, edebiyatimiza, kültürümüze karsi islenmis bir suçtur. Türkiye Yazarlar Sendikasini ve Edebiyatçilar Birligini, bu konuda basin açiklamasi yapmaya ve sorumlular hakkinda suç duyurusunda bulunmaya çagiriyorum.

KAYGUSUZ ABDAL KIMDIR?

Haci Bektas-i Veli’den sonra Bektasîlik tarikâtinin basina geçen Abdal Musa’ya baglanarak tasavvuf  yoluna girdi. Kaygusuz Abdal (d. 1341- ö. 1444), Bektasî erkannâmesi üzerinde bazi düzenlemeler yaparak Bektasîligin ilk “erkannâmesini” hazirladi. Böylece Bektasîlik Tarikâti’nin ilk “tüzük yapicisi” olarak biliniyor. Didaktik türdeki eserlerinde açik ve yalin bir dil kullandi. Nükteli ve igneli bir üslubu vardir.

Alevî-Bektasî siir gelenegini sürdürdü. Bazi siirlerinde Yunus Emre’nin etkileri görülür. (Istanbul/EVRENSEL)