Kent kent zehir haritasi
Istanbul’un havasi 50 kentin yaninda temiz kaldi.
Çevre Mühendisleri Odasi Baskani Baran Bozoglu, Türkiye’deki hava kirliliginin temel nedeninin kömür kullanimi ve yanlis kentlesme politikalari olduguna dikkat çekti. Bozoglu, “Listedeki 6 kent çanak seklinde. Bu yüzden yasanan hava kirliligi dagilamiyor. Türkiye’nin bütün illerinde çevre ve sehircilik il müdürlüklerinin 2014-2019 yillarina ait ‘Temiz Hava Eylem Planlari’ hazirlanmasi gerekiyordu. Bu planlarin hazirlanmadigini görüyoruz. O 6 kentte de böyle bir hazirlik yok” diye konustu. Bozoglu, planlar hazirlanmadigi için kent yöneticilerinin, vatandaslarin hava kirliligi yükseldiginde ne yapacaklarini bilmedigini vurguladi.
Dünya Saglik Örgütü’nün (WHO) son raporuna göre Türkiye’nin 6 kentinde hava kirliligi için belirlenen esik degerler 4-5 kat asilmis durumda. Igdir, Batman, Afyon, Osmaniye, Gaziantep, Siirt zehir soluyor. Hava kirliligi akciger kanserinden kalp ve damar hastaliklarina kadar birçok ciddi saglik sorununa yol açiyor.
OECD merkezinde uzun yillar uzman olarak görev yapan Atila Alpöge’nin WHO’nun raporundan derledigi Türkiye verileri, korkunç bir tabloyu ortaya koydu. Türkiye’den 71 kentin yer aldigi degerlendirmede WHO, havadaki kirliligi yüzer-gezer küçücük parçaciklarin miktari ile ölçtü. Ölçümde çapi 10 mikrometreden küçük parçaciklar “PM10” olarak isimlendiriliyor. WHO’ya göre havadaki PM10’larin yillik ortalamasinin 20 µg/ metreküpü asmamasi gerekiyor. Bu orani geçtiginde insan sagligi tehdit altina giriyor. Türkiye’deki kentlerin durumu incelendiginde birçok noktada 20 µg/ metreküp sinirinin asilmasi da tehlikenin boyutunu gözler önüne seriyor.
En kötü alti
WHO’nun verilerine göre Türkiye’nin en kötü durumda olan, zehirlenmeye terk edilen 6 kentinde esik deger olan 20 birim, 100 birimin bile üzerine çikiyor: “Igdir 135, Batman 115, Afyon 112, Osmaniye 109, Gaziantep 101, Siirt 101.”
Listedeki 44 kentte ciddi hava kirliligi yasaniyor. Yillik ortalamasi 20 birimi asan ve 50-100 µg/metreküp arasinda seyreden kentler söyle:
“Isparta 100, Aydin 95, Düzce 93, Mardin 89, Denizli 87, Zonguldak 87, Burdur 86, Adiyaman 83, Kütahya 80, Balikesir 79, Edirne 79, Manisa 78, Diyarbakir 77, Nigde 76, Çorum 75, Van 74, Mugla 74, Usak 72, Malatya 72, Hakkâri 71, Maras 71, Bartin 71, Kilis 71, Aksaray 70, Kirsehir 69, Trabzon 64, Konya 63, Antalya 63, Ordu 61, Kirikkale 60, Erzurum 59, Bolu 59, Gümüshane 59, Ankara 58, Yozgat 58, Bilecik 58, Nevsehir 55, Izmir 54, Kars 54, Kayseri 53, Karabük 52, Agri 51, Adana 51.”
Istanbul kirleniyor
Istanbul’un da aralarinda bulundugu 17 kent ise kirlenme sorunlari yasayan Yillik ortalama
PM10 degerleri 30-50 birimi arasinda olan kentler sunlar:
“Istanbul 48, Sivas 48, Bayburt 48, Elazig 46, Sirnak 46, Çankiri 46, Amasya 43, Yalova 41, Tunceli 41, Erzincan 40, Samsun 39, Sinop 38, Kastamonu 34, Artvin 34, Mus 33, Eskisehir 31, Tokat 31.”
Özlem Güvemli / Cumhuriyet
