Kent, Tarih ve Ibadethaneler, Alevi kültürü tartisildi

Moderatörlügünü Istanbul Aydin Üniversitesi Türkiye Arastirmalari Merkezi Baskani Zeynep Banu Dalaman’in yaptigi “Birlesmis Kentler Okulu”programinin kent ve ibadethaneler panelinde konusan 500. Yil Vakfi Türk Musevileri Müzesi Kurucu Proje Koordinatörü Naim Güleryüz, Sinegoglarin Kilisenin bir türü zannedilmesine ragmen Camiye daha çok benzedigini ifade etti.

Güleryüz, “Sinegog Yunanca`dan gelir. Beraber olma, toplanma evi anlamina gelir. Osmanli arsivlerinde de havra, sinavi ve kenise olarak yer almistir. Sinagog bir camiye benzer. Ülkesine göre bir mimari tarzi vardir. Genel, dinsel bir kurali yoktur. Osmanli`da, Türkiye Cumhuriyeti`nde sinegoglar Osmanli mimarlari tarafindan insa edildigine göre genelde Osmanli ibadethane mimarisinin ana ögeleri sinagoglarda da belirgindir. Camiye ilk benzerlikleri buradan gelir." dedi.

Marmara Üniversitesi Ilahiyat Fakültesi Ögretim Üyesi Prof. Dr. Vecdi Akyüz de, alis-veris merkezlerinin (AVM) ibadethane ihtiyaçlarina degindi.

Akyüz, "AVM`lerde mabet ihtiyaci çok büyük. Insanlar artik özellikle tatil günlerini AVM`lerde geçiriyor. Dolayisiyla bir mabet ihtiyaci mutlak. Tabi, mabetler ya izbe yerlerde ya otoparkla ya tuvaletlerle komsu. Bu dogru degil. AVM mescitleri nasil ki dükkanlar güzel yerlerdeyse öyle güzel yerlerde olmali. Okullardaki ibadethaneler de ayni mantikla düzenlenmelidir.” diye konustu.

Konferansta Istanbul Aydin Üniversitesi Ögretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Gökçen Çatli, Kentlesen Aleviler ve Cem Evleri’ni degerlendirdi.

Modernlesmenin yarattigi degisime ragmen kentlesen Alevilerin, kentte kurguladiklari Cem Evleri üzerlerinden cemaat birligini muhafaza ettiklerini vurgulayan antropolog-sosyolog Çatli, Cem Evleri’ni dört ayri tipte (köy tipi, dergahli kent tipi, dergahsiz kent tipi, kapali toplum mahalle tipi) degerlendirdi.

Özellikle kent merkezlerindeki cem evlerinin ibadet disinda, sosyal-kültürel-ekonomik sermayeye de katki sagladigina deginen Yrd. Doç. Dr. Gökçen Çatli, “Aleviler üst kültür karsisinda çatisma kültürüne karsilik gelmiyor. Bu durum Alevilerin ulusalci-milliyetçi anlayislariyla açiklanabilir.” dedi.