Kentsel dönüsüm yalanlari

Cumhuriyet- Yurt düzeyinde baslanan“kentsel dönüsüm”uygulamalari“GalatasarayÜniversitesi (GSÜ)Ögrenci Konseyi”nce düzenlenen panelde masaya yatirildi. GSÜ Ortaköy yerleskesindeki panelde TOKI’nin Istanbul Uygulama Dairesi Baskani Niyazi Özdemir, GSÜ’den sosyolog Doç. Dr. Didem Danis ile Hukuk Fakültesi’nden Yrd. Doç. Dr. Özge Aksoylu kentsel dönüsümün amaç ve sonuçlarini tartisti.

Toplumda kentsel dönüsüme yönelik genel bir istegin dogdugunu, bu nedenle en çok elestirilen uygulamalara bile halkin tepkisinin gözlenmedigini belirten Danis, “kent yoksullari”nin yasadiklari semtlerden dislanarak bosalttiklari alanlarda orta ve üst siniflara yönelik yeni projeleriningerçeklestigini animsatti.

Özdemir ise semtlerini “terk eden”lere konut üretmesinden ötürü TOKI’nin elestirilmesini “haksizlik” olarak niteledi. ÖrneginSulukule’deki yipranmis dokunun yikildigi alanlarda yaptiklari konutlari belediyenin pazarladigini belirten Özdemir, Bursa’da silüeti bozan “Doganbey” projesinin de belediyeye ait oldugunu belirtti.

Riskli kabul edilen alanlarda 30 gün içinde yikilmayan binalarin bakanlikça yikilmasi ve yikim giderlerinin sahiplerinden tahsili için mülkiyet üzerine ipotek konulmasinin hiçbir demokratik hukuk devletinde olamayacagini belirten Aksoylu, uygulama magduru vatandaslarin haklarini aramalari için nasil kandirildiklarini da özetle söyle anlatti: “Magdur vatandas yargidan önce bakanlik bürokratlarindan olusan bir komisyona basvurmaya zorlaniyor. Böylece yargiya gitme süreleri asilarak, dava açma haklari ellerinden aliniyor.”

Binalari deprem için degil, emlak pazari için yikilan vatandaslarin yargiya basvurmalari halinde bile idare mahkemelerinin yürütmeyi durdurma karari vermelerini yasaklamanin en totoliter devletlerde bile olamayacagini belirten Aksoylu, kentsel dönüsüm için devre disina çikartilan yasalari da söyle açikladi:“Keyfi riskli alan ilan edilen yerlerde Zeytincilik, Orman, Afet, Kültür Varliklarini Koruma, Kiyi, Çevre, Tabiati Koruma, Toprak Koruma gibi kanunlar da geçersiz kilinarak dogaya ve tüm yasam kaynaklarina zararli uygulamalar için tam özgürlük saglaniyor”...

Hukuka aykiri yasa

Panelin çevre ve imar hukuku dalindaki uzman konusmacisi Aksoylu özellikle “yasa”daki hukuk disi düzenlemelere degindi. Hukuk devletinde asil kabul edilemez olanin “yasal yalanlar”oldugunu belirten Aksoylu, emlak rantina yönelik kentsel dönüsüm uygulamalarindan magdur olanlarin yargiya gitme olanaklarinin bile “yalan söylenerek” ellerinden alinmis olmasini tek kelimeyle “ayip” olarak niteledi. Aksoylu’ya göre yasadaki“riskli alan” saptamasinin, bilimsel ölçütlerle degil, rant amaçli, keyfi kararlarla yapilmasina olanak saglaniyor. Hiçbir yapinin bulunmadigi “mera”larin bile sözde kentsel dönüsüm alani ilan edilerek imara açilmalari öngörülüyor.

Panelin sonunda kimi dinleyiciler, yasadiklari semtlere gelen TOKI müteahhitlerinin halka “yeni daireler karsiliginda binalarini yikmayi” teklif ettiklerini anlatti. Bunun için yapi yogunlugunun artmasi gerektigini, imar planlarinda bu yönde bir degisiklik olmadan müteaahhitlerin devreye girmesinin ise uygulamadaki“saibeyi” artirdigina dikkat çekildi.