Kimse gazetelerde çikan haberleri okuyup “ev alacagim” hayalleri kurmasin. Buldugu her firsatta kidem tazminatini kamuoyu önünde tartistiran hükümet, bu kez “kidem tazminatini erken çekecek, ev sahibi olacaksiniz” diyor.
Ev satin almak isteyenin kidem tazminatinin yarisini alabilmesi için en az 15 yil çalismis olmasi lazim. Basit bir hesap yapacak olursak, bin lira ücret alan bir kisi, 15 yilda yeni taslaga göre 7 bin 500 lira kidem tazminati hak ediyor. Ev almasi için bu paranin yarisi verilecek. Yani 3 bin 750 lira. Bu parayla nasil ev alinabilecek sorusuna cevap veren kimse yok. Haberler verilirken bu en önemli ayrinti koca metnin dibinde kisacik yer bulabiliyor. Bu `kidem`li yalanlara yalnizca bir örnek...
TBMM’nin tatile girmesinden kisa bir süre sonra kidem tazminatinin tartismaya açilmasi, önümüzdeki dönemde hükümetin ilk hedefinin bu oldugunu gösteriyor.
`ADAM VILLA DIYOR`
Özellikle hükümet yanlisi yayin organlarinda kidem tazminatiyla ilgili çikan haberlerde her sey güllük gülistanlik gösteriliyor. “Art niyet” aramayan her vatandas bu haberleri okudugunda kidem tazminatinin fona dönüstürülmesinin kendi çikarina olacagini sanabilir.
Gazetelerde bu haberleri okuyunca Yilmaz Erdogan’in “Neseli hayatlar” filmi geliyor insanin aklina. Ilaç satarken dolandirilan Yilmaz Erdogan kendisi gibi dolandirilan arkadaslarina söyle diyordu: “Adam villa verecegim dedi. Villa verecegim diyen adama hayir denir mi?”
Iste hükümetin vatandasa gösterdigi villalar; “Yeni sistemle bugüne kadar kazanilan haklar korunuyor. Kazanilan kidem süreleri için eski sisteme göre tazminat verilecek. Kidem tazminati almak için 1 yili doldurma sarti kaldiriliyor. Isçi bir gün çalissa bile kidem hakki doguyor. Mevcut uygulamada hakli bir gerekçesi olmadan istifa edenler tazminat alamiyor. Yeni sistemle istifa eden de kidem tazminatindan yararlanabilecek. Kidem tazminati isveren tarafindan ödenecek. Prim yükü çalisana yansitilmayacak. Kidem tazminati, isçinin prime esas aylik brüt kazancinin yüzde 4’ü üzerinden kidem primi olarak kesilecek. Fonda toplanacak paralara dolayli olarak devlet güvencesi verilecek.”
ASKERE GIDENE, EVLENEN KADINA TAZMINAT YOK
Hükümet yanlisi yayin kuruluslarinin söylemedigi gerçekler ise söyle:
*Kidem tazminati fonundan para alabilmek için 15 yil çalismak gerekiyor.
*Eger bu süre dolmadan isten ayrilan ya da atilan bir emekçinin, çalistigi dönemin tazminatini alabilmesi için 5 yil geçmesi gerekiyor. Bu sürede ise bu kisinin issiz olmasi sarti araniyor. *Mevcut durumda bir yilini dolduran çalisan kidem tazminati alabiliyorken artik alamayacak. *Kadin çalisanlar evlendikten sonra bir yil içinde isten kendi istekleriyle ayrilirlarsa tazminatlarinin tamamini aliyorlardi. Yeni taslaga göre bu nedenle isten ayrilan kadin çalisanlara, isten ayrilma tarihinde tazminat ödenmeyecek. Kadin çalisanin hak ettigi tazminat fonda kalmaya devam edecek.
*Mevcut durumda askere giden erkek çalisanlara istege bagli olarak kidem tazminatlari ödeniyor. Yeni taslakta askere gidenlere kidem tazminati ödenme uygulamasi kaldiriliyor. *Kidem tazminatlari su anda isverende toplaniyor. Herhangi bir yatirim aracinda nemalandirilmiyor. Tazminat ödendiginde çalisan aldigi rakam üzerinden herhangi bir vergi ödemiyor. Yeni düzenlemeyle sirketler kidem tazminatlarini Emeklilik Gözetim Merkezi’ne aktaracak. Bu merkezde topladigi primleri emeklilik sirketlerine gönderecek. Toplanan para gözetim merkezinde farkli yatirim araçlarinda nemalandirilacak. Emeklilik sirketini patron seçecek, yatirim fonunu ise isçi belirleyecek.
*Kidem tazminati ödenirken gelir vergisi kesintisi yapilacak. Bu kesintinin oranini Bakanlar Kurulu belirleyecek.
DAHA AZ TAZMINAT ALINACAK
Sosyal Güvenlik Uzmani Ali Tezel taslagi gazetemize su sözlerle degerlendirdi, “TBMM tatile girmisken bu yasanin tartisilmasi abesle istigaldir. Simdiden tartistiriyor çünkü önümüzdeki dönem bu tasariyi yasalastirmak istiyorlar. Taslaga bakacak olursak, önceden 1 yil çalisana 1 aylik ücreti tazminat olarak verilirken, taslakta bu süre 15 güne indiriliyor. Bir kisi hala çalismaya devam ediyorsa 15 yil sonunda tazminatini alabiliyor. Isten ayriliyorsan 5 yil bekliyorsun tazminati alabilmek için ama burada dikkat çekilmesi gereken bu sürede issiz olarak beklemek gerekiyor. Diyorlar ki artik çalisanlar ayni anda iki tazminat alabilecek. Zaten öyleydi eger bir kisi iki farkli isyerinde çalisiyor ise ikisinden de tazminat aliyordu. Simdi bunu yeni bir seymis gibi söylüyorlar.”
SENDIKALAR DA MI FONU ISTIYOR?
Bunca sey olup bitiyor, kidem tazminati sürekli bir yerlere çekistirilerek tartisiliyor. Bu kadar bilgi kirliliginin içerisinde sendikalarin baskanlari neden çikip halka gerçekleri anlatmiyor? Ister istemez insanin aklina “Sendikalar da mi kidem tazminatinin fona dönüstürülmesini istiyor?” sorusu geliyor. Ayrica çalisma hayatinin en acil sorunu olan “yetki basvurularina yanit verilmemesi”nin hükümet tarafindan önümüzdeki dönem bir pazarlik konusu olarak bekletildigi konusuluyor kulislerde. (Istanbul/EVRENSEL)