Kidem tazminatini ortadan kaldirma

Kidem tazminatini ortadan kaldirma girisiminde Bakanliktan yeni hamle: Taseron isçilere yeni haklar, denirken kidem tazminati kaldiriliyor.

Isçi ve patron temsilcilerinin katildigi Üçlü Danisma Kurulunda taseron isçilerin kidem tazminati hakki olmadigini iddia eden Çalisma Bakani Faruk Çelik’e yanit Türk-Is ve DISK temsilcilerinden geldi: “Isçilerin kidem hakki vardir. Dava açan her isçi tazminatini aliyor. Eger kidem tazminatini alamayan isçi varsa; yasalardaki bosluklar ve hükümetin patronlara verdigi güvenden kaynaklidir. Hükümetin tasarisi ise kidem tazminatini kaldirma teklifidir ve kabul edilemezdir.” Toplantida Hak-Is temsilcileri ise kidem tazminati fonuna sicak baktigini söyledi.

Üçlü Danisma Kurulu toplantisiyla ilgili edindigimiz bilgilere göre; hükümetin alt isverenlikle ilgili tasarisinda iki temel vurgu göze çarpiyor. Birincisi; asil isin taserona devredilmesi için aranan ‘isletmenin ve isin geregi ile teknolojik nedenlerle uzmanlik gerektirme’ kosullarinin kaldirilmasi veya gevsetilmesi, böylece asil islerin kolayca taserona verilebilmesi. Ikincisi; hükümetin tepkiler üzerine beklemeye aldigi kidem tazminatinin fona devredilmesi planinin taseron isçiler üzerinden yeniden gündeme getirilmesi.

IKI SEÇENEK

Hükümetin tasarisinda ve Çalisma Bakani Faruk Çelik’in konusmasinda, “Bireysel kidem hesabi sistemine geçilecegi” ifadesi açikça yer aliyor. Buradan çikabilecek iki sonuçsa söyle yorumlaniyor: Hükümetin tepkiler nedeniyle henüz yasama geçiremedigi kidem tazminatinin fona devri ve bireysel kidem tazminati hesaplarinin kurulmasi; ilk önce taseron isçiler üzerinde uygulanacak. Sendikali ve örgütlü isçilerin büyük tepkisine neden olan, birçok sendikanin ‘genel grev’ sebebi olarak ilan ettigi, genel kurul kararlari aldigi fona devir uygulamasi fiilen ve çalisma yasaminin büyük kisminda hayata geçirilmis olacak. Diger seçenek ise “taseron isçilere ve dolayisiyla çalisanlarin büyük kismina yeni haklar veriliyor” propagandasi esliginde tüm isçiler için kidem tazminati fonu uygulamasina geçilecek.

Elbette sendikalar bu iki seçenege de karsi çikiyor. Bakan Çelik toplantidaki konusmasinda, isçilerin büyük bir kisminin kidem tazminatindan yararlanamadigi iddiasini yeniden dile getirdi. Ancak kidem tazminati fonunda öngörülen sinirlamalara ve çalisma yasaminda ortaya çikacak sorunlara Bakan deginmedi. Türk-Is ve DISK temsilcileri ise söz aldiklarinda, taseron isçiler de dahil tüm isçilerin kidem tazminati haklari oldugu, fon uygulamasiyla tazminat hakkinin fiilen ortadan kalkacagi ve patronlarin hiçbir maliyete katlanmadan isçi çikarabilecegini ifade etti.

KIDEMDE FON TEHLIKESI

* Isveren tarafindan isçinin maasindan veya ücretinden kesilen primler Kidem Tazminati Fonu’nda isçi adina bir hesapta toplaniyor. Yani isverenin ödemesi gereken bir tazminatin yarisini isçi kendi cebinden ödemis oluyor.
* Issizlik fonu deneyimi isçiler açisindan oldukça kötü. Issizlik fonundan milyonlarca issiz, ödenek alamazken patronlara ve GAP gibi projelere milyarlar aktariliyor. Kidem tazminatinin da fona devredilmesiyle benzer uygulamalarin olacagi kaygisi yasaniyor.
* Bir isçiye ödeme yapilabilmesi için fona en az 10 yil boyunca prim yatirilmasi sarti söz konusu. Yani 3 yil çalisip isten atilan bir isçi, kidem tazminatini alamiyor. Almasi için sadece 7 yil beklemesi degil, 7 yil derhal is bulup kesintisiz çalismasi gerekiyor.
* Is güvencesi fiilen olmadigindan birçok isyerinde kidem tazminati is güvencesi niteliginde. Eski isçiler, almaya hak kazandiklari tazminat nedeniyle kolayca isten çikarilamiyor. Tazminatin fona devredilmesiyle, eski isçilerin tazminatlari patrondan degil fondan karsilanacagi için isten çikarmalar artacak, ücretler daha da düsürülecek.
* Yine Türkiye’de issizlik fonu ve maasi uygulamalari zayif ve sinirli. Isten atilan isçi için kidem tazminati bir ölçüde nefes almayi saglayan bir güvence olusturuyor. Fonla birlikte bu güvence de ortadan kalkiyor. (HABER MERKEZI)

DANISMA`DA UZLASMA ÇIKMADI

Hükümetin önerdigi, TISK’in de hararetli bir biçimde destekledigi taseron çalisma tasarisi konusunda Üçlü Danisma Toplantisindan uzlasma çikmadi. Önceki gün sendikalarin teknik heyetleri ve Çalisma Bakanligi müstesarinin katildigi toplantidan da sonuç alinamamisti. Dünkü toplantida ise tartismalar asil isin taserona verilmesine iliskin kosul, muvazaa ve muvazaa durumunda taseron isçilerin asil isverenin isçisi sayilmasi konusuna odaklandi.

“Taseron isçilerin fazla çalisma, yillik ücretli izin, ücretlerini tam ve zamaninda alamama  gibi sorunlarinin çözülecegi” iddiasiyla sunulan Bakanlik önerisindeki dikkat çeken noktalarsa sunlar: Asil islerin taserona verilebilmesi için aranan ‘Isletmenin ve isin geregi ile teknolojik nedenlerle uzmanlik gerektirme’ kosullarinin kaldirilmasi veya gevsetilmesi ve asil islerin de kolayca taserona verilebilmesinin önü açiliyor. Bakanligin teklifine göre, ‘isletmenin ve isin geregi olma’ kosullari tümüyle kaldirilacak. ‘Teknolojik nedenlerle uzmanlik gerektirme’ kosulu ise kelimelerle oynanarak fiilen kaldirilacak. Bakanligin teklifi, ‘teknoloji’ ya da ‘uzmanlik’ gerektiren tüm asil islerin baska bir kosul aranmaksizin taserona verilebilmesini öngörüyor. Günümüzde bütün isler az ya da çok teknoloji gerektirdiginden düzenleme taseronlastirmanin önündeki engellerin kaldirilmasi anlamina geliyor. Eski düzenlemede, taseronlastirma fiilen yayginlasiyor ancak dava açildiginda ‘teknolojik’ nedenler yeterli sayilmayarak taseron isçiler asil isverenin isçisi sayiliyordu. Mevcut sinirlamalara ragmen bu denli yayginlasan taseron uygulamasi, bu degisiklik yapildigi takdirde, istisna olmaktan tümüyle çikarak, kural haline gelecek.

TASERON ÇALISMAYI YAYGINLASTIRIR

Türk-Is, Hak-Is ve DISK temsilcileri böyle bir düzenlemeyi kabul edemeyeceklerini, mevcut tanimin degistirilmesine karsi olduklarini söyledi. TISK ise bakanligin taseronun bu teklifinin dahi yeterli olmadigini savunarak yalnizca isletme gerekleri ya da isin gerekleri gerekçe gösterilerek asil isin taserona devredilebilmesi gerektigini söyledi.

Bakan Faruk Çelik, sendikalarin “taseronun önünü açmak istiyorsunuz” seklindeki itirazlarini reddederek, böyle bir çaba içinde olmadiklarini sorunu çözmeye çalistiklarini iddia etti. Tanim üzerinde anlasma saglanamazken mevcut düzenlemedeki muvazaa kavraminin, is müfettislerinin muvazaa incelemesi yapma yetkisinin ve muvazaa tespiti durumunda isçilerin asil isverenin isçisi sayilmasi yönündeki düzenlemelerin kaldirilmasi konularinda da uzlasmaya varilamadi.

Toplantida ayrica Özel Istihdam Bürolarina mesleki anlamda geçici is iliskisi kurma yetkisi, kamuoyunda bilinen adiyla kiralik isçi düzenlemesi de bakanlik tarafindan teklif olarak sunuldu. Bu konuda da sendikalar itirazlarini sunarken TISK ve TOBB bakanligin teklifinin daha da genisletilerek kiralik isçi uygulanmasina geçilmesini talep etti.

Yaklasik 4 saat süren toplantida tartismalardan bir netice alinamazken Bakan Faruk Çelik taraflarin görüslerini açikça ifade ettigini, yeniden bu kapsamda toplantiya gerek olmadigini kaydetti. (Ankara/EVRENSEL)