Necip Fazil Kisakürek, Peyami Safa, Orhan Seyfi Orhon ve Yusuf Ziya Ortaç gibi yazarlarin dönemin Basbakani Adnan Menderes’ten para istemek için yazdiklari mektuplar tartisilmaya devam ediyor.
Menderes’in yargilandigi ‘Yassiada Durusmalari’nda ‘örtülü ödenek’ dosyasi da yer almisti. Habertürk gazetesinde Abdullah Kiliç imzasiyla önceki gün yayimlanan haberde, örtülü ödenek gönderilenler arasinda Necip Fazil Kisakürek, Peyami Safa, Yahya Kemal, Hamdullah Suphi Tanriöver, Cemal Kutay, Bedri Rahmi Eyüboglu, Mesut Cemil Bey, Yusuf Ziya Ortaç ve Ibrahim Çalli gibi isimlerin oldugu ifade edildi.
Menderes’e gönderilen mektuplarda yazarlar kimi çocuklari için, kimi dergi kurmak için, kimi ise borçlari için destek istemis. Fakat mektuplarda en dikkat çeken nokta para isterken aglamakli bir halle kalemlerini kosulsuz iktidarin hizmetinde oynatacaklarina dair sözleri.
‘10 BIN LIRA LÜTFEDILIRSE...’
Necip Fazil Kisakürek: Reklam ve sair ihtiyaçlarim için 10 bin lira lütfedilirse... Ayda 6 bin lira tahsis olunursa... Akis, Kim, Form gibi mecmuaciklarla bütün muhalefet matbuatini saf fikirle çürütücü, muazzam bir içtimai ve edebi, ideolojik, bina edici kafalara ve yüreklere nüfuz edici bir mecmua kuracagima emin olunabilir. Bu da olmazsa tam alti aydir bir tek yardim görmeyen beni vazife günüme kadar her ay muayyen ve mukarrer bir mikyas altinda kurmaktan ve gözyaslari içinde yalniz ibadet ve mücerret eserler kaleme almaya terk etmekten baska is kalmaz....”
“Benim yaptigimi yapanlara hükümetler ve rejimler servetlerini ve nimetlerini yagdirir. Bütün bunlara karsi 15 bin lira zarar çarpitilmis ve daha nice kasit ve sabotaja karsi yalniz birakilmis olarak sürünmekteyim...”
‘KALEMIMIZI HIZMETTE KULLANMAYA HAZIRIZ’
Orhan Seyfi Orhon: Yusuf Ziya Ortaç ile Akbaba’yi 1954 seçimleri sonuna kadar muhalefetin hiciv, istihza ve tarizlerini ayni silahla hem çok daha incelik ve zerâfet le karsilayan bir mizah dergisi olarak çikarmayi kabul ediyoruz. Akbaba, iktidari destekleyerek muhalefete hücum edecegi için kazançli bir is olmaz. Bu gazeteye konmasi kararlastirilan parayi Akbaba’yi 1954 seçimlerinin sonuna kadar çikarmak için kullanacagiz. Sayet Akbaba, partice çikarilirsa matbaa, kâgit ve diger masraflar temin edilirse biz kalemimizi bu hizmette kullanmaya haziriz.
SANATÇI KALEMINI ÇIKAR IÇIN SATMAZ
Mustafa Köz (Türkiye Yazarlar Sendikasi): 90 yillik cumhuriyet tarihinin, ekonomiden spora, spordan siyasete, siyasetten sanata, edebiyata foyasi, sikesi, örtülü örtüsüz özrü, kirli çamasiri o kadar çok ki yika yika bitmiyor. Insanin kirlendigi her yerde alçalma diz boyu. Oysa ne diyordu Cenap Sahabettin menfaat sandalyeye benzer, basinda tasirsan seni küçültür, ayaginin altina alirsan yükseltir’ kim olursa olsun gerçek sanatçi iktidarin degirmenine veya kendi bahçesine su tasimak için, kalemini, firçasini, murcunu, dividini, okkasini çikar için satmaz. 50’li yillarda Yatsi adaya tasinan örtülü ödenek meselesi bugün için de tartisilmali.
IKTIDAR-YAZAR ILISKILERININ KARANLIK BOYUTU
Prof. Dr.Taner Timur /Tarihçi-Yazar): Menderes döneminde bazi yazarlarin örtülü ödenekten para sizdirmak için nasil alçaldiklarini Menderes’e yazdiklari mektuplar hazin bir sekilde gözler önüne seriyor. Bunlardan en ilginci bugünkü iktidarin da bir mürsid düzeyine çikardigi Necip Fazil’in mektuplaridir. Geçen Kasim ayinda Evrensel Kültür’de Necip Fazil’la ilgili yazimda sair-düsünür’ün kisiliginin bu yönünü de anlatmistim. Menderes’i her firsatta CHP’yi kapatmaya ve ülkeyi Führer’in Türkçesi izlenimi veren bir “Basyüce” ve “Basyüce Hükümeti” ile idare etmeye tesvik eden bu sahis günümüzde Basbakan Erdogan’in her vesile ile andigi bir “mürsid” statüsüne yüceltilmistir. Partisinin son Kizilcahamam toplantisini da Erdogan, Necip Fazil’in “Yarin elbet bizim, elbet bizimdir! Gün dogmus, gün batmis, ebed bizimdir!” dizeleriyle biten bir siiri ile açmisti. Menderes dönemi her seye ragmen N. F. Kisakürek’in en çok mahkum oldugu yillar olmustu. Bugünkü durum siyasal iktidar-yazar iliskilerinin Islamci perspektifte ne kadar karanlik ve ürkütücü boyutlar kazandiginin ifadesidir.
TEK YANLI TESHIR
Sennur Sezer(Sair-Yazar): Örtülü ödenekten para isteyen yazar ressam mektuplari açiklandi ama burada bir haksizlik var. Bu yazarlara, dergi sahiplerine önceden böyle bir olanaktan kim söz etti, nasil bir isaret çakti bilmiyoruz. Durup dururken neden para istesin bir dergi sahibi. Neden “kardeslik” falan sözleri etsin. Tek yanli bir teshir bu.
Zor durumda olan öteki sakincali yazarlar böyle bir istekte bulunmamis, zaten böyle bir olanagi da bilmiyor, bilseler de onursuzluk sayiyorlar. Isik Ögütçü’nün Zamana Karsi Orhan Kemal kitabini okursaniz, Ankara ile iliskileri düzeltmek üstüne gelen teklifi de görürsünüz, her kafanin satilik olmadigi açiklamasini da.
Örtülü ödenek bugün de var. Sanirim valiliklerin yetkisinde. Nasil kullaniliyor bilmiyoruz. Bir yazarin muhalefetten caymak için para istemesi ne kadar onursuz bir davranissa, bir iktidarin ülkesinin yazarlarini kafasini satma pazarligi yapmak zorunda birakmasi da o kadar onursuz bir tutum bence. (Istanbul/EVRENSEL)