Mahalle ayni, ada ayni, parsel ayni. Onay tarihi ve karar numarasi bile ayni... Tek fark, irtifa hakki. Bina sahibiyseniz 2 kat, müteahhitseniz 3 kat izin veriliyor. Osmanli Türk mimarisinin kalbi Fatih Ayvansaray’da adamina göre avan proje sunuluyor.
Ayvansaray’da Bakanlar Kurulu tarafindan yenileme alani ilan edilen bölgede Fatih Belediyesi tarafindan avan proje oyunu oynaniyor. Bu oyuna Istanbul 2 Numarali Yenileme Alanlari Koruma Bölge Kurulu da alet edildi. Mahalle girisindeki tabela dahil hemen her yerde 01.06.2010 tarih ve 1604 nolu karar ile Yenileme Alanlari Koruma Kurulu’nca onaylanan bir avan projeden söz ediliyor. Tüm projeler bu onaya göre yapiliyor.
Ancak bu proje vatandasa baska müteahhide baska. Mahalleli yenileme alaninda direnip ‘‘Yenilemeyi kendim yaparim” deyince vatandasin önüne sürülen avan projede kat yüksekligi ‘h: 6.50’, yani 2 kat. Ancak uygulama yapacak olan müteahhit için ikinci avan proje devreye giriyor kat yüksekligi ‘H: 9.50’, yani 3 kat.
Tarih istah kabartiyor
Iki farkli avan projenin hazirlandigi Ayvansaray neden rant kapisi olarak görülüyor?
Bu sorunun cevabi semtin sahip oldugu tarihi dokuda yatiyor. Çünkü bu bölge Osmanli Türk mimarisinin en önemli örneklerini içinde barindiriyor. ‘Türk Mahallesi’ olarak da bilinen bu bölge Haliç surlari ile kara surlarinin birlestigi en uç noktada yer aliyor. Bizans döneminden kalma Blaherne Sarayi kalintilarina da ev sahipligi yapiyor.
Üst tarafinda Anemas Zindanlari’nin oldugu bölge turistlerin ugrak noktasi. Yenileme alaninda toplam 69 parsel bulunuyor.
Bu parsellerden 4’ü anit eser, 15 tanesi ise sivil mimarlik örnegi kapsaminda tarihî eser. Bu yapilar koruma altina alindi. Mahallede 81 aile yasiyor. Toplam 149 hissedar bulunuyor. Belediyenin “Kendine özgü olacak” dedigi proje için ayirdigi bütçe ise 30 milyon TL.
Fatih ilçesi Ayvansaray Mahallesi’nde 2672, 2867,2868 ve 2869 No’lu adalar Yenileme Alani olarak 03.04.2006 tarihinde 2006 / 10299 sayi ile Bakanlar Kurulu’nca onaylandi. Daha sonra bölgenin önce bir avan projesi yapildi. Bu projeyi Koruma Kurulu 01.06.2010 tarih ve 1604 no’lu karar ile onayladi.
Sener Grup adina Altinboynuz Turizm Insaat sirketi 16 adet eski binanin röleve-restorasyon-restitüsyon çalismalari ile 32 adet yeni bina yapilmasi için ihaleyi aldi.
Fatih Belediyesi resmi sitede avan projeyi söyle tarif ediyor: ‘‘Projede bölgenin kentle kurmus oldugu iliskiler korundu, sokak dokusu ve sürekliligi devam ettirildi. Yeni cephelerde Tarihi Yarim Ada (Fatih ) 1/1000 ölçekli koruma amaçli uygulama imar plani plan notlarinda B-II-A-2’de belirtildigi gibi 6.50 m irtifa korundu ve tescilli yapilarla yan yana gelme durumunda orijinal saçak alti yüksekligi göz önünde bulunduruldu.’’
Bir intihar girisimi
Sener Holding mahallede parsel toplamaya basladi. Evlerini vermek istemeyenlere parselleri yesil alan yapilmakla agir faturalar ödemekle tehdit edilmeye baslandi. Fatih Belediyesi evlerin elektrigini, suyunu kesti. Hatta mahallenin simgesi Ismet Hezer baskilara dayanamayarak intihara kalkisti.
Tarim ilaci içerek intihara kalkismadan önce savciya bir mektup birakan Hezer, “Sayin Savci Bey, sana bir suçu bildireyim” dedi. Intiharindan firma yetkililerinin sorumlu oldugunu yazdi. Hezer mektubunda iki isim vererek “Hesap sormasan da bunlarin ifadelerine basvurmazsan, yine sana hakkimi helal etmem. Çoluk çocuklarimi ve seni Allaha emanet ediyorum” dedi.
Radikal yazdi kepçe durdu
Bu baskilar devam ederken insaat sirketi bir gün izinsiz sekilde is makineleriyle araziye girdi. Ne müzenin ne de Koruma Kurulu’nun haberi vardi. Radikal 26 Mart 2011 tarihinde kepçelerle operasyon yapildigini duyurunca insaat durdu.
Ancak asil skandal sonradan ortaya çikti. Vatandasin zorla, baskiyla kandirildigi biliniyordu ama sahte bir projenin oldugu kimsenin aklina bile gelmemisti. Bu nasil ortaya çikti?
Kendi evini yapmak isteyen bir vatandas, Ayvansaray Mahallesi 2869 Ada 12 Parsel’deki yerinde uygulama projesini hazirlayabilmek için ada bazinda onaylanan avan projeyi talep etti. Fatih Belediye Baskan Yardimcisi Talip Temizer imzali 15.12.2011 tarihli su cevap verildi:
‘‘Bakanlar Kurulu Karari ile Yenileme Alani ilan edilen bölge için hazirlanan Avan Proje, Kültür ve Turizm Bakanligi IstanbulYenileme Alanlari Kültür ve Tabiat Varliklarini Koruma Bölge Kurulu Müdürlügü tarafindan 01.06.2010 tarik ve 1604 nolu karar ile onaylanmistir. 2869 ada 12 parselin yenileme alaninda kalmasi nedeni ile; Kuyu Sokak’tan 1.21 m. geri çekilecek H: 6.50 irtifa almaktadir. Talep ettiginiz 2869 ada 12 parselin bulundugu alana ait vaziyet plani ve cephe görünüsleri yazimiz ekindedir.’’
Bu bilgi dahilinde vatandas Koruma Kurulu’na müraacat etti. Ancak Kurul’dan kendisine farkli bir avan proje oldugu söylendi. Bu kez Fatih Belediyesi Imar Müdürlügü’ne basvurdu. Imar Müdürlügü’nden verilen bilgi de farkliydi. Fatih Belediyesi Baskan Yardimcisindan tam 45 gün sonra Imar Müdürlügü 26.01.2012 tarihinde su cevabi verdi:
‘‘Avan proje Yenileme Alanlari Koruma Kurulu tarafindan 01.06.2010 tarih ve 1604 no’lu karar ile onaylanmistir.2869 Ada 12 parsel onayli avan projeye göre konut alaninda kalmakta olup Kuyu Sokak’tan 1.66 m geri çekilerek H: Zemin + iki normal kat itifa almaktadir. Uygulama avan projeye uyularak yapilacaktir.’’
Soke eden yanit
Fatih Belediyesi ayni parsel için 2 ayri avan proje gösteriyor. Onay tarihleri, karar sayilari ayni olan ancak kat irtifalari farkli olan 2 ayri proje. Peki bu nasil oldu? Koruma Kurulu ayni kararla 2 ayri avan projeyi nasil onaylamis olabilirdi? Kültür ve Turizm Bakanligi ’na bu sorularin cevaplarini sorduk.
Iste aldigimiz cevap: ‘‘Bakanligimiza Istanbul ili, Fatih ilçesi, Ayvansaray Yenileme alanina iliskin olarak iletmis oldugunuz bilgi talebi hakkinda gerekli arastirma yapilmistir. Istanbul ili, Fatih ilçesi, Ayvansaray Mahallesi 2672, 2867, 2868, 2869 no’lu adalari kapsayan Yenileme Alanina ait avan projenin (1/500 ölçekli Vaziyet Plani, 1/200 ölçekli Planlar ve siluetler) mülga Yenileme Alanlari Kültür ve Tabiat Varliklarini Koruma Bölge Kurulu’nun 01.06.2010 tarihli ve 1604 sayili karari ile onaylandigi, Mülga Istanbul Yenileme Alanlari Kültür ve Tabiat Varliklarini Koruma Bölge Kurulu’nun 01.06.2010 tarihli ve 1604 sayili karari ile onaylanmis olan avan proje kapsaminda bulunan 1/200 ölçekli siluetlerde 2869 ada, 12 parselin zemin+2 olarak önerildigi bunun disinda mahya saçak kotu veya baska herhangi bir kot belirtilmedigi ifade edilmistir.’’
Bu cevap açikça ortaya koyuyor ki Koruma Kurulu bu parsel için 3 kat izni vermis. Fatih Belediyesi ise vatandasa 2 kat gösteren ve nereden çiktigi henüz anlasilamayan sahte avan projeyi gösteriyor; evlerini müteahhit firmaya satsinlar diye..