Nerden aklina geldi `Dikilip durmak`?

Polisin Gezi Parki ‘na müdahalesinin ardindan pazar günü Taksim’e çikislarin engellenmesini protesto eden performans sanatçisi Erdem Gündüz, aksam saatlerinde Taksim Metro çikisinda hareket etmeden ve konusmadan beklemeye baslamis. (Performans sanati, 1960’li yillarda ortaya çikan, izleyicinin önünde canli olarak gerçeklestirilen bir sanat biçimidir. Performans sanati etkinlikleri bazen  olarak da adlandirilir. Sahne ve gösteri sanatlari ile ortak yönler tasisa da, dans, müzik, tiyatro, sirk, jimnastik gibi etkinliklerden farkli olarak görsel sanatlarin içinden çikmis öncü bir akim olarak kabul edilir; tiyatro etkinliklerinden  farkli olarak olaylar yansitilmaz olayin kendisi sergilenir.)  Bu “Duran Adam” bir süre sonra  bir grup insanin benzer biçimde “durmasi”na yol açmis ve grubu polis dagitmis.

Sormamiz gereken soru böyle bir davranisin ne tür bir eylem oldugudur. Bu açik  bir “sivil itaatsizlik” (Civil disobedience :“Sivil yönetim tarafindan uygulanan yasalarin özüne uyarak yasalara riayet etmeme, karsi koyma”) eylemidir. ,  ve ‘nin farkli bakis açilari ve farkli siyasi perspektiflerle dile getirdikleri sivil itaatsizlik ya da pasif direnis; “yönetim siyasetinin ya da yasalarin degismesini isteyen, aleni, siddetsiz, vicdani, fakat ayni zamanda siyasi olan, yasa disi bir eylemdir”. Bu tür eylemlerin ilk kosulu kamuya açik bir yerde gerçeklestirilmesi ve siddete dayanmama geregidir. 

Sivil itaatsizlik eylemleri arasinda oturma, toplu olarak yere uzanma (insandan hali) , isgal, genel greve çagri, imza toplama, kendini yayin yoluyla ihbar, ölüm orucu da bulunmaktadir.

Sivil itaatsizlik, haksiz bir uygulamaya karsi bütün yasal yollar denendikten sonra girisilen “yasadisi” bir eylemdir. Ancak yasadisi eyleme girismek ilke olarak yasadisi örgütlenmeyi ya da eylemi savunmak anlamina gelmez. Sivil itaatsizlik, toplumsal sözlesmenin çignenmesinden duyulan kaygiyi dile getirmek için basvurulan bir tepki türüdür. Vicdanin zorladigi bu isyana baska insanlarin da katilmasi için düsünsel ortakliga, ideolojik birlige gerek yoktur.

Belki de  Edip Cansever’in Çagrilmayan Yakup’unu okuyordu Duran Adam:

Durdugum bir gündü, diyorum, bütün ilgiler sizin olsun
Her türlü bir seyler sizin olsun, ben artik
Hep böyle istiyorum, ayip degil ya
Durdugum bir gündü, diyorum, yüzümü göge dogurdugum
Bir gündü ve yasar gibi kaldigim bir yasama içinde
(...)