Ölüme gönderdiler

“Canim yaniyor... Çikilmaz o hava da o botlarla. Psikolojik baski yapiyorlar, zorluyorlar. Çikilmamaliydi...”

Kurtarma botu ustasi Erdem Aydin böyle haykiriyor ölenlerin ardindan...

Sile’de yasanan gemi faciasi ve basarisiz kurtarma operasyonu en az 3 ölü, 9 kayip ve birçok soruyu ardinda birakti. Arama kurtarma çalismalari, ‘kayiplarin kurtulma sansi kalmadi’ hissiyatiyla ve oldukça yavas bir biçimde ilerliyor. Kayiplarini bekleyen aileler öfkeli, kurtarma ekibinde çalisanlarin söyledikleri ise çarpici: Göz göre göre ölüme gönderildiler...
4 kisilik kurtarma ekibinden 2’sinin cesedine ulasilirken kalan 1 kisi için çalismalar sürüyor. Limanda bekleyenlerin arasinda arkadasini kaybeden bir denizci de var. Henüz 2 ay önce emekli olmus, 15 yillik kurtarma botu usta tamircisi Erdem Aydin... Sinirden titriyor. Sesi sik sik yükseliyor “Yeter artik” haykirislariyla.

“Bunlara ‘dur’ demek gerekiyor. Ilk ekip çikmadi, birkaç kere denedi. Ikinci ekibin çikmasina masa basindaki amirler karar veriyor. Içinde bulundugumuz durumdan haberleri bile yok!”

‘ILK EKIP REDDETTI’ IDDIASI

Ilk ekip, iddialara göre; “Maden çikmiyorsunuz gidin buradan”, “Sizi emekliye sevkedecegim” tehditlerine ragmen can güvenligi olmadigi gerekçesiyle denize inmiyor. “Peki ikinci ekip neden denize indi?” sorusunu Aydin net bir biçimde yanitliyor: “Emre itaatsizlikten açiga almakla tehdit ediyorlar. Ben bizzat bunu yasamis birisiyim. Bir ay açikta kaldim.”

Ismini açiklamak istemeyen bir kurtarma botu kaptani da Aydin’in açiklamalarinin dogruluyor ve ekliyor: “Kiyi Emniyet Genel Müdürlügü bünyesinde çalisanlar üzerinde baski ve tehdit artik alisildik hale geldi. Mesleki gerekçelerle Müdürlüge ya da amire herhangi bir itiraz oldugunda bunun karsiligi sürgün oluyor. Istanbul’da çalisan birisi Erdek’e gönderiliyor. Baska birisi Adalar’a gönderiliyor.”

BOTLAR UYGUN DEGIL MIYDI?

Önemli iddialardan birisi de kurtama botlarinin kötü hava kosullarina uygun olmadigi... Botlarin motorlarinin büyük sarsintilarda ve herhangi bir su alma durumunda otomatik olarak durdugunu uzmanlar da söylüyor. Kurtarma ekibinin can kaybi özellikle motorun bozulmasiyla ilgili. Erdem Aydin da bu iddiayi dogruluyor: “Bu hava kosullarinda bizim gibi botlarin isi çok zor. Botun halini gördügünüz, paramparça oldu. Saç bot olsaydi bu böyle olmayacakti.”

Diger kaptan da botlarla ilgili benzer bilgiler veriyor:  “Ilk kaptan mevcut botlarin kurtarma operasyonlarina uygun olmadigini söylüyor. Kötü hava kosullarinda motor ‘off’ oluyor. Bunlar sözde böyle hava kosullari için alinmis botlar. Elde bu var denilip bunlar veriliyor. Bunlar neden, alindi kim aldi bilmiyoruz. Ama bu botlarin uygun olmadigini hepimiz biliyoruz. Bu yüzden ilk kaptan suya inmeyi reddetti ve hakliydi.”

AILELER: GITMEK ISTEMIYORLARDI

Kaybolan kurtarma botu personeli Mehmet Genç’in kizkardesi isyan ediyor. “Gitmek istemedigi halde zorla gönderdiler. Kiyi emniyeti yeterli arama çalismalarini bile yapmadi. 16 saat boyunca kendi çabalarimizla bulmaya çalistik. Kiyi Emniyeti’nden sadece iki yetkili geldi. Onlar da kisa süre durup gittiler. Bizim dogru düzgün konusmadilar bile. Sorularimiza cevap vermediler. Benim kardesimin iki çocugu var, babalarinin nerede oldugunu soruyorlar. Ben onlara ne cevap verecegim simdi?” diye soruyor. Mehmet Genç’in dayisinin kizi ise gece yasananlari söyle anlatiyor: “Mehmet’i haftalik izindeyken ariyorlar. Çagiriyorlar. Gitmek istemedigini söylüyor. Israrci oluyorlar. Ilk ekibin de çikmak istemedigini bu yüzden sorusturma açilacagini söylüyorlar. Evdekiler ‘Yalan söyle gitme’ diyor. Ama o ‘ben yalan söylemem gidecegim’ diyor. Ardindan çocuklarini öpüyor. ‘Aksam izleyin beni’ diyor. Ve gidiyor. Yetkililer bunun hesabini nasil verecek? Basbakan bunun hesabini nasil verecek?”

AFAM MÜDÜRÜ KAPTAN: BÜYÜK BIR IHMAL VAR!

Yrd. Doç. Dr. Kubilay Kaptan
(Istanbul Aydin Üniversitesi Afet Egitim Uygulama ve Arastirma Merkezi (AFAM) Müdürü):
“Kazada kullanilan kurtarma botu açik denizde 360 derece dönse bile batar çikar. Ancak kiyida, kayalik bölgede bu botu kullanamazsiniz. Çünkü bu botlar çelik alasim oldugu için botu parçalar. Burada ilk basta kurtarmaya giden ekibin canini güvenceye almaniz gerekir. Yoksa nasil baska insanlarin canini kurtarsin? Burada büyük bir ihmal sözkonusu. Arama kurtarma çalismalarinda geç kalinmis. Kurtarma çalismalari için bu tür afetleri deneyimlemis insanlarin olmasi gerekir. Panige kapilmayacak, nasil davranacagini bilecek. Ancak burada bunun olmadigini görüyoruz. Böyle bir kazada aninda mühahale ederseniz kayiplari bulabilirsiniz. Artik geç kalinmis vaziyetteyiz.”

KAYIPLAR ARANIYOR

Volgo-Balt 199 adli yük gemisinin 12 kisilik mürettabatindan su ana kadar bir kisi yasamini yitirdi, 4 kisi sag kurtuldu, 7 kisi ise hâlâ kayip. Mürettabati kurtarmaya giden 4 kisilik kurtarma ekibinden kaptan Cemil Özben ve Turgay Sariboga’nin cesetlerine ulasildi. Ekipten Mehmet Genç ve tahliye personeline yardima giden balikçi Mümin Akgün’e ise gazetemiz baskiya girdigi saatlerde henüz ulasilamamisti.  (Istanbul/EVRENSEL)

BU HAVADA BOT ÇIKARMAK CINAYETTIR

Hayatini kaybeden Kaptan Cemil Özben’in akrabasi Hasan Basri Özben, “Bir gün önce beraberdik. Ise baslamasi için telefon geldi, gitmek istemiyordu. ‘Emekliyim benim için sorun degil ama o çocuklar çikmazsa benden savunma isterler.’ dedi. Saat 3 buçuk gibi gitti.” dedi. Hava kosullarinin çok kötü oldugunu hatirlatan Özben, “Oradaki balikçilar ‘Bu havada buradan botu çikarmak cinayettir.’ dedi. Olay olduktan sonra ne karadan ne de denizden çalisma yapilmadi. Bunlar insan cani kurtarmaya gidiyorlardi. Oradaki istasyondaki kaptanin ifadesinde, bu botlarla kazazedelerin yanina 8 saatte gidebilecegini söyledi. Ve alma imkaninin olmadigini söyledi. Peki orada bu botu o mesafeye gönderiyorsun da kendi personelini nasil ölüme gönderiyorsun, neden baska bir bot daha göndermiyorsun?” diye tepki gösterdi. (Istanbul/CIHAN)

MÜDÜR ÖLENLERI SUÇLADI

Kiyi Emniyeti Genel Müdürü Salih Orakçi, Sile’de kurtarma botunun kayaliklara çarpmasi sonucu denize düsen personelin “can yelegi” giymedigini söyledi. Gemi kaptaninin her türlü planlamayi yapmasi gerektigini ileri süren Orakçi, ekibin zorla denize açildigi iddialarini yalanladi.

Orakçi, “Geminin battigini dogrulattiktan sonra olay yerine bot gönderdik. Hava sartlari 3-5’ti. Bu durum, bizim tekneler için normal hava sartlaridir. Garipçe’deki cihazlardan da rüzgarin 3-5 oldugunu teyit ettik. Bot yüksek teknolojiyle donatilmis. Norveç yapimi bir araç. Sadece arama-kurtarma için dizayn edilmisti. Yakin bölgemizde böyle donatilmis bir araç yok.” diye konustu.

‘GITMEYI KENDILERI ISTEDI’

Olay yerine Sile’den hareket eden 3 botun gittigini söyleyen Orakçi, “Teknedeki personelin, denize açilmama yönünde bir talebi yoktu. Kendi istekleri dogrultusunda denize açildilar. Kisi istemezse göreve gitmez.” dedi. “Tekne personelinin bir ihmali var mi? Can yelegi giymediler mi?” seklindeki soruya ise Orakçi, “Gemi kaptaninin planlamasi gerekiyordu. Can yelegi giymemisler. Cemil Kaptan defalarca bu operasyonu yapti. Bünyemizde binin üzerinde personel var. Cemil Kaptan da ödül almis 3-5 yetenekli personelden biriydi.” cevabini verdi.

EKIBI KURTARMAK ISTEDI AMA...

Geminin batmasinin ardindan kurtamarma çalismalarina yardimci olan ve dalgalara kapilan balikçi Mümin Akgün’ün arkadasi Güven Pehlivanoglu da firtinada kurtarma ekibinin çalismasinin mümkün olmadigini dogruluyor, “Arkadasimizi kaybettik, çok büyük dalgalar vardi. 8-9 metre dalga vardi. Kaptani kurtarmaya çalisiirken arkadasimiz da düstü. Ilk kurtarma ekibi limandan çikmaya çilasti burnunu bir iki kere çikardi ama çikamadi. Çikamazdi zaten o havada. Onra ikincisi geldi, o çikti ama parçalandi” diyor.

DAHA GÜÇLÜ ARAÇLAR LAZIMDI

CNN TÜRK’te yayinlanan 5N1K programina katilan Uzunyol Kaptani Serdal Can da, “Bunlar adi üstünde bot, kurtarma gemisi degil. Doga kosullarina karsi daha güçlü kurtarma araçlarina ihtiyaç var” diye konustu. Bu kosullarinda kurtarma helikopterlari kullanilmasi gerektigini belirten Can, “Firtina oldugu zaman bogaz gemi trafigine kapatiliyor. Sile’ye demirleyen küçük tonajli gemiler hava kosullarinin etkisiyle ya akintiya kapiliyor ya da birbirine çarpiyor. Kis aylarinda bu kazalar daha da artiyor. Istanbul Liman Baskanligi firtina öncesi küçük tonajli gemilerin geçisini saglayabilir” diye konustu.