Bugün, 21 Mayıs 2024 Salı
Doç. Dr. Ilhan Kaya* / Radikal
Baris süreci basindan itibaren atilan somut adimlara bakildiginda, PKK çok net adimlar atti. Önce söylemlerini yumusatti. Tahrik edici bir dil kullanmadi. Ateskes ilan etti. Elindeki kamu görevlilerini serbest birakti. Herhangi bir çatismaya girmedi.
Öcalan’in Nevruz için kaleme aldigi mektup, Türkiye’nin farkliliklarini ve bu farkliliklarin birlikte yasama olanaklarini öne çikaran bir mektuptu. Kapsayici bir dil kullandi ve ortak geçmise vurgu yapti. Özellikle Misak-i Milli ve Islam kardesligi vurgusu çok yeni seylerdi. Bunlar ayni zamanda yeni bir niyet ve vizyon göstergeleriydi.
Öcalan’in mektubu
Öcalan’in mektubu hem BDP ’de hem Kandil’de hem de diyasporada karsilik buldu. Hepsi üzerlerine düseni yapti. BDP genel anlamda yapici bir dil kullandi. Tahriklerden kaçindi. Bu aslinda onlarin da alisik olmadiklari bir seydi. Sisteme kafa tutarak gelmis bir siyasi kadronun, Türkiye kamuoyunun tepkisini çekmemeye özen göstermesi olumlu adimlar olarak algilandi. Baydemir, kendisini ziyaret edenleri çiçeklerle karsiladi. Gülen cemaatine ait Gazeteciler ve Yazarlar Vakfi’ni çiçeklerle karsiladi ve vakfin Diyarbakir’daki toplantisinin açilis konusmasini yapti. Yine Gülen cemaatine mensup kisilerin kurduklari Selahattin Eyyubi Üniversitesi’nin mütevelli heyetini güller ve karanfillerle karsiladi. Aysel Tugluk’un tehdit kokan bazi söylemlerine ragmen basta Selahattin Demirtas olmak üzere BDP’liler süreci sikintiya sokacak açiklamalardan sakindilar. Bu dönemde baris sürecine zarar verebilecek söylemler marjinal kaldi. BDP ufak seylere takilmayip âkil insanlar heyetinin olusumuna katki sagladi. Sürecin bölgede anlatilmasini kolaylastirdi. Bölgeyi ziyaret eden AKP milletvekilleri hiçbir zorluk yasamadan bölge halki ile bulusabildiler.
Benzer destekler diyasporadan da geldi. “Silahlarin susmasi ve insan hayatinin güvenceye kavusmasi son derece sevindiricidir” denildi. Öcalan’in önderligini sorgulamadilar. Onun gösterdigi baris hedefini, kendi hedefleri haline getirdiler.
Son halkada ise Kandil vardi. Kandil bu konuda en sikintili bilesendi. Ömürlerini çatisma ile geçiren bir kadronun bir anda süreci kabullenmesi kolay degildi. Yillarca savasmak için ikna ettikleri insanlara, bu sefer savasmamanin daha iyi bir sey oldugunu anlatmalari gerekirdi. Nitekim bu süreçte görüs farkliliklari da ortaya çikti. Ancak Murat Karayilan, örgütün Öcalan’in talimatlarina uyacagini her firsatta dile getirdi. Çekincelerini de ortaya koydu. Yasanabilecek sicak temaslar, silahli unsurlarin sinir disina çikisinin planlanmasindaki zorluklar ve silahli mi yoksa silahsiz mi çikilacak konularinda görüslerini kamuoyu ile paylasti.
Hedeften sapmadilar
Bütün bu çekincelere ragmen basta Karayilan olmak üzere PKK’nin lider kadrosu nihai hedeften sapmadiklarini belirtti. 25 Nisan’da yaptiklari basin toplantisi ile de çekilme sürecinin detaylarini kamuoyuna açikladilar. Açiklamada hem bir takvim var hem de sürecin nasil isleyecegine dair izahatlar var. Çekilmenin ne zaman sona erecegine dair herhangi bir tarih yok ama çekilmenin nasil olacagina dair ayrintili açiklamalar var yayimlanan bildiride.
Örgütün sinir disina çikma biçimi için ortaya konulan planin, büyük ölçüde Erdogan’in “Nasil geldilerse öyle gitsinler” çagrisina uygun oldugu anlasiliyor. Örgüt, ilk baslarda çekilme için dile getirdigi yasal düzenleme talebinden de vazgeçti. Basbakan’in bazi açiklamalari disinda devlet tarafindan saglanmis bir güvence de yoktu. Ama bunu sorun yapmadilar ve çekilme sürecini takvimiyle deklare ettiler. Ancak 25 Nisan açiklamasinda güvenlik güçleri ile yasanabilecek temaslar ve tahriklere karsi duyarlilik çagrisi yaptilar. Ayrica “Bagimsiz heyetlerce sürecin izlenmesi, her iki taraftan da engel olabilecek hatali yanlari tespit etmesi, sürecin saglikli gelismesine imkân sunacaktir” önerisinde bulundular.
Yukaridakilerin hepsi siralandiginda sözlerini yerine getiren bir muhatabin profili ortaya çikiyor. Geçmisteki güvensizliklerin yerine birbirine güvenen muhataplarin varligi baris konusunda daha ümitli olmayi kolaylastiriyor. Kimse oyunbozan olmak istemiyor. Bu da güzel bir sey.
Simdi ne olacak?
Simdi adim atma sirasi devlete ve hükümete mi geldi? Evet, aynen öyle. Ama hükümetin, nihai hedefte PKK’nin silah birakmasini saglayacak ve Kürt sorununda çözümü getirecek bir çözüm paketi var mi? Bugüne kadar hükümetin bu süreçteki tavri büyük ölçüde Basbakan’in söylemlerinde somutlasti. Basbakan, sonuçlari ne olursa olsun, bu süreçten vazgeçmeyeceklerini tekrarla ve israrla dile getirdi. Anlasilan, Basbakan hem Öcalan’a hem de PKK’ya güven verdi ve adimlar atildi. Erdogan, verdigi sözleri yerine getiren bir lider olarak dikkat çekti. Aldatmayi ve aldatilmayi sevmeyen bir lider profili çizdi.
Hükümet temsilcileri de bu süreçte söylemlerine özen gösterdiler. Bölgesel toplantilar yaparak tabanlarini ve halki çözüm sürecine alistirmaya çalistilar. Âkil insanlari sürece dahil ederek, sorumluluklarinin bir kismini baskalari ile paylastilar. Dördüncü yargi paketi, en somut adimlardan biri oldu. Ancak bunlarin hepsi, sürecin yürütülmesine dönük faaliyetler. Çözüm bundan öte bir sey. PKK’yi ortaya çikaran sebepler hâlâ ortadan kalkmis degil. Anadilde egitim önündeki engeller kalkmadi. Belediyeler yasasi ile yerel özerklikler arttirildi. Ancak bunlarin Kürt siyasal hareketini tatmin etmesi mümkün gözükmüyor. Ayrica örgütün dagdaki ve hapishanelerdeki elemanlarinin durumlari açikliga kavusturulmus degil.
PKK, güçlerini sinir disina çikardiktan sonra, sinir disinda ellerinde silahlari ile hükümetin ve Meclis’in atacagi adimlari bekleyecek. Yeni bir anayasa ve yukarida saydigim mevzular çözüm bekleyen meseleler. Diger bir ifadeyle “Artik top hükümette ve Meclis’te”. Herkes çözüme inanmis ve susamis gözüküyor. Umarim bu sans heba edilmez, gerekli adimlar atilir ve Türkiye’deki herkes özledigi baris ve huzura kavusur.
* UKAM Baskani ve Dicle Üniversitesi Ögretim Üyesi
