ABD ’de nükleer enerji ve çevre gibi konularda çalismalari bulunan ABD Turunç Yesil Düsünce Vakfi Baskani Prof. Hayrettin Kiliç, Gaziemir’deki radyoaktif skandalinin ardindan meslek odalarinin davetiyle geçen hafta Izmir ’e geldi.
Prof. Kiliç, Türkiye Mühendis ve Mimar Odalari Birligi’ne bagli elektrik, çevre, metalurji, kimya mühendisleri odalari gibi meslek örgütlerinin dahil oldugu Nükleer Karsiti Platform temsilcileri ile bir araya geldi. Kiliç ve meslek odasi temsilcileri toplantinin ardindan Gaziemir’de arazisine radyoaktif ve agir metal içeren atiklar gömüldügü belirlenen kursun fabrikasinin arazisine gitti. Kiliç, yaninda getirdigi aletlerle fabrikanin etrafinda ölçümler yapti, ancak heyet güvenlik görevlileri tarafindan fabrika içine sokulmadi.
Kiliç, daha önce “Fabrikanin disinda tehlike yok” diye açiklama yapan Türkiye Atom Enerjisi Kurumu’nun (TAEK) açiklamalarinin aksine, fabrikanin disinda dahi tehlikeli seviyede radyasyon oldugunu açikladi:
“Tel örgülerin disinda dahi aletin yaptigi ölçümler tehlike sinirinda. (Dakikaka 15 tik vuruyordu) Üstelik rüzgâr da vardi. Içeriye giremedik bile. Normalde sehir merkezinde yaptigimiz ölçümlerde dakikaka 2-3 kez tikliyordu. Dünyada 40 yildir nükleer reaktörlerden çikan kiymetli metallerin bir karaborsasi var. Dünyanin her yerine de yayilmis durumda. Örnegin Gaziemir’de eritildigi kesinlesen reaktör kontrol çubuklarinin yüzde 80’i saf gümüs. Yüzde 15’i kadmiyum, yüzde 5’i bor. Bunlar çok pahali metaller. Gaziemir’deki basit bir atik olayi degil. Ucu Avrupa, Rusya ve Türkiye üzerindeki kriminal bir nükleer atik karaborsasina dayaniyor. TAEK, buranin nükleer bir tesis olmadigini ve bundan sorumlu olmadigini söylüyor. Halbuki Türkiye Cumhuriyeti 1983’ten bu yana Nükleer Materyallerin Korunum Konvensiyonu’nun bir üyesi. Dolayisiyla sorumlu. TAEK radyoaktif kirliligi temizleyip o maddeleri izole etmek zorunda.”
Prof. Kiliç, yagmur yagdiginda topraktan dumanlar çikmasini ise söyle yorumladi: “Europium izotopu suyla temas kurdugunda çatlar ve yanar. Bunun bir göstergesidir... Mutlaka bir mahkeme karariyla Gaziemir’den örnek alinip Avrupa’da bagimsiz bir kurulusta atiklarin analiz edilmesi gerekiyor. Europium 152-154 oldugu söyleniyor sadece. Bu atom izotoplari asla yalniz bulunmaz. Yaninda mutlaka baska izotoplar da vardir. Ayrica bu radyasyonlu atiklarin nereden geldigi anlasilirsa, Gaziemirlilerin o ülkeye o dava açma hakki da bulunuyor.”
Skandal uluslararasi platforma tasinacak
Izmir’de meslek odalarinin katildigi toplantida ise yerlesim yerinin ortasinda ve yakininda bir ilkokul bulunan bu alanin uluslararasi standartlar çerçevesinde temizlettirilmesi için gerekli çalismalarin baslatilmasi ve konunun uluslararasi gündeme tasinmasi karari alindi.
Radikal
