Savas suçu muamelesi

ANKARA - 12 Eylül davasi için Genelkurmay Baskanligi tarafindan gönderilen belgelerde, dönemin Sikiyönetim Mahkemelerinin isleyisine iliskin çarpici detaylar yer aldi. Belgelerde, Sikiyönetim Mahkemeleri’nde ‘savas hali hükümleri’ uygulandigi itirafi dikkat çekiyor. DiyarbakirCezaevi ’ndeki iskence ve kötü muamele iddialarini yalanlamak için bazi siyasi tutuklularin fotograflari da kullanilmis. Genelkurmay Baskanligi tarafindan Kenan Evren veTahsin Sahinkaya hakkinda açilan davaya bakan Ankara 12.Agir Ceza Mahkemesi ’ne gönderilen belgeler, Sikiyönetim Mahkemelerinin iç yüzünü ortaya çikardi. Bu belgelere göre, Disisleri Bakanligi’nin koordinatörlügünde, Adalet, Içisleri Bakanligi, MIT Müstesarligi ile Genelkurmay Baskanligi temsilcilerinin katilimiyla 13 Eylül 1985 tarihinde bir “alt komisyon toplantisi” gerçeklestirildi. Bu toplantiya iliskin raporda, Sikiyönetim Mahkemelerinin çalisma usullerine iliskin çarpici detaylar bulunuyor. Raporun ‘savunma hakki’ bölümünde, Sikiyönetim Mahkemeleri’nde ‘savas hali’ hükümlerinin uygulandigi vurgulanarak söyle deniliyor: ”Avukatlarin durusma inzibatina uyumu, reddi hakim talebinde bulunmalari, savunmalarin sözlü olarak sunulma süresi gibi konularda yargilamanin uzamasina engel olmak amaciyla 353 sayili yasa, sivil yargidan farkli düzenlemeler getirmistir. Genel olarak Sikiyönetim Mahkemeleri’nde yasanin, savas hali ile ilgili hükümleri uygulanmaktadir. Durusma disiplinini bozan savunma avukati mahkeme baskaninca durusmadan çikartilabilmektedir. Iki kez ayni cezayi alan avukat sonraki durusmalara alinmamaktadir. Sanigin, tarafsizligindan süphe gerçeksiyle reddi hakim talebinde bulunmasi imkani kaldirilmistir.” 

Iskenceye fotolu ‘yanit’ 
Genelkurmay Baskanligi’nin gönderdigi belgeler arasindaDiyarbakir Cezaevi ’ne iliskin tarihi nitelikte belgeler de bulunuyor. Darbenin hemen ardindan tutuklanarak DiyarbakirCezaevi ’ne konulan dönemin siyasi liderlerinden Mehdi Zana, Kemal Pir, Mümtaz Kotan, Pasa Uzun, Hüseyin Yildirim, Karabet Demirci hakkinda hazirlanan bir raporun ekinde, “kursuna dizilerek öldürüldüklerine” iliskin söylentilere yanit olarak, bu kisilerin fotograflari yer aliyor. 12 Haziran 1982’de çekilen fotograflarda, söz konusu kisiler ellerinde isimlerinin yazili bulundugu levha tutusturulmus olarak, giyinik ve sortlu halde görülüyor. 

‘Dis mihrak’ iddiasi 
Korgeneral Kemal Yamak imzali raporda, söz konusu kisilerin hayatta olduklari ve öldürülmedikleri belirtildikten sonra su degerlendirme yapiliyor: “Sikiyönetim Askeri Cezaevinde sihhi sartlarin bozuklugu ve bakimsizlik varit degildir. Cezaevinde iskence, yetersiz bakim gibi iddialar bu konuyu istismar etmeye çalisan dis mihraklarca zaman zaman komutanligimiza da intikal etmektedir. Bu konunun hiç de iddia edildigi gibi olmadigi ekli resimlerdeki görüntülerinden de belli olmaktadir. Bu tür istismarlar özellikle örgütlerin lider kadrolarina ve diger tutuklulara dis mihraklarin kendileri ile ilgilenildigi ve desteklendigi görüntüsü vermek ve tutuklu liderlere cezaevlerinde otorite saglamak amacini gütmekte ve bir psikolojik harp uygulamasi seklinde yorumlanmaktadir.” 
Belgeler arasinda ayrica dönemin MHP Genel Baskani Alparslan Türkes ’in, Kahramanmaras’ta bombalama suçuyla tutuklanan Ökkes Kenger (Sendiller), Mehmet Leblebici ve Yunus Ilhan’in iskence gördükleri iddiasiyla yaptigi müracaat ve bu kisilere ait karakol ifadeleri ile bu belgelere iliskin diger bazi yazismalar da bulunuyor.