Bugün, 19 Nisan 2025 Cumartesi
Suriye`de Dürzi köylerine radikal Islamci gruplar tarafindan gerçeklestirilen son saldirilar, ülkedeki bu dini azinligin gelecegiyle ilgili kaygilari artirdi.
Geçtigimiz günlerde El Kaide baglantili Nusra Cephesi, Suriye`nin kuzeydogusundaki Idlib Eyaleti`nde, en az 20 Dürzi`yi öldürdü.
Bu, Suriye`den dört yil önce çatismalarin baslamasindan bu yana Dürzi sivillere yönelik en kanli saldiri oldu.
Suriye`deki çatismalar bugün Dürziler`in çogunlukta oldugu bölgelere de yayilmis durumda.
Ezidiler kimdir? - OKUMAK IÇIN TIKLAYIN
Dürziler, Suriye`deki en büyük üçüncü dini azinlik.
Cihatçi gruplarsa onlari kafir olarak görüyor.
Dürzilik 11. Yüzyilda, Sii mezhebinin bir kolu olan Ismaililik içinden dogdu.
Dürziligin adi, Orta Asya kökenli din adami Muhammed bin Ismail el-Derezi`den geliyor.
Muhammed bin Ismail el-Derezi Misir`daki Fatimi Halifelerinden El-Hakim`i Tanri`nin cisimlesmis hali olarak görüyordu.
El-Hakim, 1021`de gizemli bir sekilde ortadan kayboldu.
Dürziler, onun kiyamet günü, evrensel adaleti saglamak üzere yeniden ortaya çikacagina inaniyor.
ISID`in isgallerinin arkasindaki askeri strateji nedir? - OKUMAK IÇIN TIKLAYIN
El-Hakim`in halefi El-Zahir, onun Tanrisal olma iddiasini reddetti ve Dürzilere zulmedip onlari, agirlikli olarak Lübnan ve Suriye`de olmak üzere, uzak daglik bölgelerine gitmeye zorladi.
Bugün Dürziler 22.5 milyonluk Suriye nüfusunun yaklasik yüzde 3`lük bir bölümünü olusturuyor.
Dürziler`in büyük çogunlugu baskent Sam`in güneyindeki Suveyde Eyaleti`ne bagli sarp bir alan olan Cebel el-Dürzi`de yasiyor.
Suriye`de baska bölgelerde de bazi Dürzi köyleri bulunuyor.
Geçen günlerdeki saldirilarin gerçeklestigi, Idlib`in Cemal el-Summak bölgesi de bunlarin arasinda.
Dürziler, yüzyillar boyunca zulme ugramamak için dinleriyle ilgili olarak adeta bir kapali kutu gibi yasadilar.
Sadece çok derin bir özveri ve Tanri`ya adanmislik sergileyen çok az sayida Dürzi`nin, tam olarak dini törenlere katilmasina ve dini yazilara erisimine izin veriliyor.
Her ne kadar Dürziler bölgenin din tarihini biçimlendirmede belirgin bir rol oynamis olsalar da geleneksel baglamda siyasal dinginci (political quietist) olarak degerlendiriliyorlar.
Suriyeli Dürziler`in büyük çogunlugu uzun bir süredir Esad yönetimine sadik bir konumda.
Dürziler Esad`in düsmesi durumunda, azinlik gruplarinin hedef alinacagindan ve topluluklarin Suriye`deki Sünni çogunluk içinde yer alan radikaller tarafindan ortadan kaldirilacagindan korkuyor.
Bazi Dürziler isyanci gruplarin saldirilarina karsi evlerini korumak için silaha sarilip Halk Komiteleri`ni kurarken bazilariysa Esad yanlisi bir milis grubu olan ve ordunun yaninda savasan Ulusal Savunma Güçleri`ne (NDF) katildi.
Ancak Dürziler arasindaki fikir ayriligina dair isaretler, Aralik ayindan bu yana hükümet güçlerinin yasadigi bir dizi yenilgi nedeniyle daha görünür oldu.
ISID`den Kobani ve Haseke`de saldirilar - OKUMAK IÇIN TIKLAYIN
Hükümetin savastaki kayiplarina set çekmek için, zorunlu askerlikten kaçinan genç erkekleri toplamasi yönündeki çabalarina özellikle Güney`deki Dürziler tepki gösterdi.
Bazi Dürzi köylerde gençleri zorunlu askerlik görevine alan devriyeler saldiriya ugradi ve köylerden disari çikartildi.
Geçen Aralik ayindaysa asker kaçagi oldugu gerekçesiyle tutuklanan bir kisiyi kurtarmak için bir istihbarat görevlisi rehin alindi.
Hükümet, askere alinan gençleri sadece kendi yasadiklari alanlarda görevlendirme yoluyla ortami sakinlestirmeye çalisti ancak Dürzi liderler hükümeti sözlerini tutmamakla elestirdi.
Dürziler ayrica, Güney`de daha fazla ilerleme kaydeden Nusra Cephesi ve ISID mensubu cihatçilarin yarattgi tehdit nedeniyle giderek daha çok kaygi duyuyor.
Nusra Cephesi savasçilari hali hazirda Süveyde`den sadece birkaç kilometre ötede.
Bu onlarin, yerel halkin büyük bölümünün Dürziler`den olustugu Cebel el-Dürzi`ye yürümeleri olasiligini dogurmus durumda.
Nusra Cephesi lideri, kendilerine karsi savasilmadigi ve `dini yanlislardan geri döndükleri` sürece Dürziler`e zarar vermeyeceklerini söyledi.
Ancak yerel aktivistlere göre, Nusra Cephesi`nin de içinde yer aldigi isyanci ittifak grubu, Cebel el-Summak`in kontrolünü ele geçirince birkaç yüz Dürzi Sünni Islam`a geçmeye zorlandi, türbelere zarar verildi, mezarliklar kutsal sayilmadi.
Geçtigimi günlerde Qalb Lawzah köyünde bir grup Dürzi`nin vurularak öldürülmesi Lübnan ve Israil`de yasayan Dürzi toplumlari içinde büyük bir öfkeyi tetikledi.
Iç savas Suriye ekonomisini nasil etkiledi? - OKUMAK IÇIN TIKLAYIN
Israil`de binlerce Dürzi, yasadiklari köylerde gerçeklestirdikleri protestolarda hükümeti ve uluslararasi topluma, Suriye`deki kardeslerine yardimci olma çagrisinda bulundu.
Birçogu yüksek mevkilerde olmak üzere yüzlerce Dürzi`nin görev yaptigi Israil ordusu Genelkurmay Baskani, Suriye`nin Golan Tepeleri`nde, bir katliami önlemek için gerekirse harekete geçeceklerini söyledi.
Israil Basbakani Binyamin Netanyahu, ayrinti vermeden "gerekli olan neyse yapilmasi konusunda talimat verdigini" söyledi.
Lübnan`da, Dürzi lider Velid Canbolat saldiriyi sert bir sekilde kinadi ancak bunun münferit bir olay oldugunu söyledi.
Siki bir Esad karsiti olan Canbolat, Suriyeli Dürziler`i ülkedeki yönetim karsiti isyani desteklemeye çagirdi ve gerçek tehdidin hergün onlarca insani öldüren hükümetten geldigini söyledi.
Esad`a yakin Lübnanli Dürzi siyasetçi Wiam Wahhab ise Canbolat`la tamamen ters görüs bildirdi.
Wahhab, Suveyde`de yasayanlara kendilerini savunmada yardimci olunmasi için `para, gönüllü ve silah` gönderilmesini istedi.
Dürziler bir azinlik olarak yüzyillar boyunca bölgedeki çatismalarda hep müzakere etmek zorunda kaldi.
Simdi bir kez daha, bir taraf tutmaya ve olanak dahilinde kaderlerini belirlemeye zorlaniyorlar.kaynak:BBC
