Azinliklarin, 90 yildir soy kodu uygulamasiyla fislenmesinin Rumlar, Ermeniler ve Yahudilerle sinirli olmadigi, Süryanilere 4, ‘digerleri’ basligi altindaki gayrimüslimlere ise 5 kodunun verildigi ortaya çikti.
Cumhuriyetin gizli soy kodu uygulamasi, bir Ermeni yurttasin çocugunu Ermeni okuluna kaydettirmek için basvurdugu Istanbul Milli Egitim Müdürlügü’nün yazismalarinda ortaya çikmis, Rumlara 1, Ermenilere 2 ve Yahudilere 3 kodunun verildigi anlasilmisti. Radikal’in görüstügü bir nüfus müdürü, kodlarin bese kadar çiktigini açikladi. Adinin açiklanmasini istemeyen nüfus müdürü, Süryanilerin 4 ve ‘digerleri’ kategorisindeki gruplarin 5 rakamiyla kodlandigini kaydetti. Müdür,‘Digerleri’ kategorisi altinda diger gayrimüslimlerin siralandigini vurguladi.
Bu sistemin çok uzun yillardir uygulandigini, 1988’den sonra bilgisayar ortamina alindigini kaydeden nüfus müdürü, soy kodunun, azinliklara Lozan’dan dogan haklarin kullanimi konusunda karisiklik dogmamasi için verildigini söyledi. Kodlarin, Nüfus ve Vatandaslik Isleri Genel Müdürlügü’nde tutuldugunu ve çogunlukla il milli egitim müdürlükleri tarafindan istendigini kaydeden nüfus müdürü, “Askeriye tarafindan güvenlik amaçli ve kisinin soyunda dönme olup olmadiginin belirlenmesi için istenebilir” diye konustu. Istanbul Il Milli Egitim Müdürlügü ve Içisleri Bakanligi uygulamanin azinliklarin okul kaydi için kullanildigini öne sürdü. Ancak Süryaniler ve diger gayrimüslimlerin Türkiye ’de okulu bulunmuyor.
Osmanli’dan geliyor
Içisleri Bakanligi uygulamayla ilgili su açiklamayi yapti: “ Milli Egitim Bakanligi ’nin talebi üzerine, eski nüfus kütüklerinde (Osmanli dönemi) yer alan, milliyet veya irk ifade eden bilgilerden yararlanarak azinlik vatandaslarimizin ‘soy durumlari’ Milli Egitim Bakanligi’na verilmektedir. Lozan’a göre, faaliyetleri kabul edilen okullarda, sadece kendi azinliklarina mensup Türkiye Cumhuriyeti uyruklu ögrenciler okuyabilmekte ve azinliga mensubiyet ise ancak nüfus müdürlüklerinden verilen ve kisinin soy durumunu gösteren belge ile ispatlanmaktadir.”
‘Hiç duymadim’
Süryani kökenli BDP Mardin Milletvekili Erol Dora, kodlamayi daha önce hiç duymadigini belirtti. Erol Dora sunlari söyledi: “Laik- demokratik hukuk devletinin olmamasi gerekir. Bu kodlama gayrimüslimlerin ötekilestirildiginin ve kontrol altinda tutulmak istendiklerinin göstergesidir. Ezidilerin kimliklerindeki din hanesine ‘x’ ya da ‘-’ isareti konuluyor.”
Ismail Saymaz/Radikal